پرسش :

چرا در اسلام حقّ تصرّف در اموال فرزند به پدر و قضاى نماز و روزه به پسر اختصاص دارد؟

پاسخ :
در اين رابطه توجه به چند نكته ضرورى است:
1. حفظ نظام خانواده و استحكام آن مورد تأكيد اسلام است. طبيعى است مسئوليت مهم مديريت را نمى توان به يك نسبت به همه اعضاى خانواده واگذار كرد، چرا كه مسئوليت هاى حقوقى مشترك در يك جمع به نزاع و بى نظمى منجر خواهد شد، گزينش دو مدير براى يك پست نيز خطاى آشكار است، از همين رو، در نظام حقوقى اسلام، مرد با توجه به توانمندى هاى خاصى كه دارد به عنوان پدر خانواده داراى اقتدارى است كه ويژگى حقوقى رياست و مديريت بر عهده او نهاده شده است.
يكى از وظايف مهم ايشان مديريت بر اموال فرزندان است. البته لازم است كه «پدر» در اين امر مصلحت فرزند را در نظر بگيرد و اجازه ندارد كه هرگونه تصرّف خودخواهانه و ظالمانه داشته باشد.
2. واجب شدن قضاى نماز و روزه كه از پدر به واسطه بيمارى و يا فراموشى ترك شده، بر پسر ارشد على رغم كه در آن نوعى آموزش عملى، قدردانى و حق شناسى نسبت به بزرگترها نهفته است، در واقع يك نوع وظيفه تكليف است و امتيازى نيست، لذا در برابر اين تكليف، شارع حكيم، از دارايى پدر، لباس، انگشترى، شمشير و قرآن او را به پسر اختصاص داده است كه در فقه به آن «حبوه» مى گويند.
البته در هيچ روايت يا فتواى فقهى نيامده است كه دختران و زنان نمى توانند قضاى نماز و روزه پدر را انجام دهد تا گفته شود اين دستورات به معناى نفى شايستگى زنان است، بلكه برعكس به همه فرزندان خواه پسر يا دختر توصيه شده است كه براى پدر و مادر خيرات بفرستند و نماز و روزه آنها را به نحو قضا به جا آورند يا كسى را اجير كنند كه به جاى آنان انجام دهد. پس اين عنايت، توجّه و تخفيف اسلام نسبت به زن را مى رساند.
porseman.org