پرسش :

پس از گذشت مدت كمي از دوران عقد احساس مي كنم هيچ علاقه اي به همسرم ندارم و از ظاهر ، رفتار و كردار او خوشم نمي آيد و هيچ انگيزه اي براي ادامه اين وصلت ندارم . نمي دانم آيا با عروسي و تشكيل زندگي مشترك اين مشكل من حل مي شود يا بايد از يكديگر جدا شويم ؟

پاسخ :
براي پاسخ به اين سؤال لازم است كه به بيان يكي از مسائل مهم روحي انسان كه تقريباً مورد اتفاق بيش‏تر روان‏شناسان، انسان‏شناسان و دانشمندان علوم رفتاري است، بپردازيم و آن اين كه انسان و شخصيت او و به تبع آن رفتارهاي او در صحنه‏هاي گوناگون همواره در حال تغيير است؛ به عبارت ديگر انسان موجودي تأثيرپذير است و از عوامل گوناگون محيطي و وراثتي تأثير مي‏پذيرد و مبناي همه صاحب‏نظران تعليم و تربيت، همين اصل تأثيرپذيري و به تبع آن، تغييرپذيري انسان است. اين تغييرات اگر هماهنگ با فطرت انسان و در قالب معيارهاي ارزشي و هنجارهاي ديني باشد، موجب تكامل و تعالي انسان مي‏شود و اگر تحت تأثير آفت‏هاي دروني و بيروني قرار گيرد، باعث يك حركت قهقرايي و انحطاط شخصيت و به دنبال آن، بروز رفتارهاي ناهنجار مي‏شود. در اين جا متناسب با اين سؤال ، به يكي از آفت هايي كه سير تكاملي انسان را تهديد مي‏كند، اشاره مي‏كنيم؛ سپس به پاسخ‏گويي سؤال مي‏پردازيم. هر انساني داراي يك سلسله نيازهاست و شكوفايي او در ارضاي صحيح و به موقع اين نيازهاست. يكي از اين نيازها، نياز به جنس مخالف است كه در دوران نوجواني و جواني به اوج خود مي‏رسد و در قالب ازدواج تحقق پيدا مي‏كند. يكي از آفت هايي كه در اين دوره، انسان را تهديد مي‏كند، نوسانات روحي و رواني است كه جوانان به آن مبتلا مي‏شوند و باعث ايجاد ترديد در آن‏ها مي‏شود و به دنبال اين دگرگوني، گزيش‏ها و انتخاب‏هايي را كه براي تأمين نيازهاي خود انجام داده‏اند، دچار آسيب مي‏كند؛ به عبارت ديگر همواره در اين انديشه است كه آيا من درست انتخاب كرده‏ام؟!
نوع انسان‏ها - به ويژه جوانان - داراي روحيه تنوع‏طلبي هستند. گرچه تنوع‏طلبي مي‏تواند نقش بسيار مؤثري در رشد و شكوفايي انسان داشته باشد، اما مشكلاتي نيز مي‏تواند ايجاد كند و اين هنگامي رخ مي‏دهد كه تنوع‏طلبي براساس معيارهاي صحيح عقلاني و وحياني نباشد؛ بلكه به صورت افسارگسيخته در اختيار هواهاي نفساني و عوامل جذاب محيطي قرار گيرد. اين جا است كه فرد در انتخاب‏هاي قبلي خود دچار تزلزل مي‏شود و احساس مي‏كند كه درست انتخاب نكرده است و بايد در انتخاب خودش تجديد نظر كند. انتخاب بعدي او نيز از تيررس اين آفت در امان نيست و اين امر باعث توقف رشد و حتي سير قهقرايي انسان در زندگي خواهد شد. براي مصون ماندن از اين آفت، انسان بايد در هر كاري متناسب با آن كار و بر اساس معيارهاي صحيح انتخاب كند تا در هنگام هجوم اين آفت‏ها، دچار تزلزل نشود. قطعاً شما در انتخاب همسر، بر اساس يك سلسله معيارهايي كه با نظام ارزشي مورد پذيرش شما هماهنگي داشته است، دست به انتخاب زده‏ايد و اينك در انتخاب خود دچار ترديد شده‏ايد؛ يعني همان آفتي كه بيان شد، به سراغ شما آمده است. در اين جا بر مي‏گرديم به سؤال اصلي شما و فرآيندي كه شما در امر ازدواج طي نموده‏ايد. شما فرموديد كه من با دختري ازدواج كرده‏ام؛ ولي بعد از مراسم عقد، احساس مي‏كنم علاقه‏اي به او ندارم و اين امر موجب دلسردي شما و همسرتان شده است و باعث سرد شدن روابط شما بايكديگر شده است. در اين جا اين سؤال مطرح مي‏شود كه آيا بعد از معرفي آن دختر و آشنايي شما با او و جريان خواستگاري، جلسه گفت و گو با يكديگر داشتيد و او را از نزديك ديديد و در بدو امر او را پسنديد يا نه؟ اگر پاسخ شما منفي باشد، سؤال دوم مطرح مي‏شود كه اگر او را از نزديك نديديد و با او گفت و گويي نداشتيد، چگونه حاضر شديد به اين ازدواج تن دهيد و اگر پاسخ شما مثبت باشد؛ يعني شما همه مراحل ازدواج را با معيارهاي صحيح طي كرده‏ايد؛ يعني ابتدا با تحقيق خانواده او را شناسايي كرده‏ايد و سپس دختر را ديده، با او صحبت كرده و همديگر راپسنديده‏ايد و آن گاه اقدام به انجام مراحل بعد - يعني مراسم عقد - نموده‏ايد و در واقع شما، مسير صحيحي را در مسأله ازدواج خود طي نموده‏ايد و دليلي ندارد كه دچار ترديد شويد؛ زيرا اين ترديد در واقع همان آفتي است كه به سراغ شما آمده و مي‏خواهد انتخاب شما را دچار تزلزل كند و اگر شما با اين آفت مقابله نكنيد، هيچ تضميني وجود ندارد كه در انتخاب‏هاي بعدي نيز دوباره به اين آفت ترديد دچار نشويد. بنابراين، شما بايد به صورت جدّي در صدد حل مشكل خود برآييد و طرف مقابل شما، همان طور كه بيان كرديد، دچار اين ترديد نيست. به نظر مي‏آيد يك تغيير اساسي در نگرش خود نسبت به مسأله ازدواج ايجاد كنيد و اين امر، مستلزم آگاهي از معيارهاي انتخاب همسر و ازدواج موفق مي‏باشد. معيارهاي صحيح ازدواج به دو دسته تقسيم مي‏شوند؛ معيارهاي اصلي و معيارهاي فرعي ازدواج.
1. معيارهاي اصلي و بنيادي عبارتند از: كفويّت زوجين از لحاظ داشتن باورهاي مشترك، اصالت خانوادگي، ايمان و اعتقاد و سلامت جسماني و رواني.
2. معيارهاي فرعي عبارتند از: هم سطح بودن از نظر اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي، تحصيلي، تناسب سني و قيافه ظاهري و... .
از سؤال شما چنين بر مي‏آيد كه مشكل شما مربوط به شرايط و معيارهاي فرعي است. خوشبختانه تحقيقات نشان مي‏دهد و تجربه هم اثبات كرده است كه شخصيت انسان قابل تغيير است و به تبع آن، رفتار او نيز تغيير خواهد كرد. بنابراين اگر شخصيت همسر شما و بعضي از رفتارهاي او براي شما خوشايند نيست، مي‏توان براساس اصل تأثيرپذيري انسان، هم شخصيت او و هم رفتارهاي او را تغيير داد. اين حقيقت را بايد پذيرفت كه انسان‏ها با يكديگر متفاوت هستند و هنر انسان در اين است كه بتواند با وجود اين تفاوت‏هاي شخصيتي، روابط اجتماعي خودش را با ديگران تنظيم كند. خانواده و روابط بين زن و شوهر، يكي از مصاديق روابط اجتماعي است.
انسان‏هايي در زندگي زناشويي موفق هستند كه با توجه به اين تفاوت‏ها، بتوانند در كنار يكديگر يك زندگي مشترك و مسالمت‏آميز داشته باشند.
نكته بعدي كه در سؤال شما مبناي ترديد و به دنبال آن، موجب دلسردي شما نسبت به يكديگر شده، قيافه ظاهري است. گر چه ما معتقديم كه در آغاز امر، يكي از معيارهاي مهم ازدواج، قيافه ظاهري است؛ يعني دو نفري كه مي‏خواهند با يكديگر ازدواج كنند، بايد همديگر را از نظر ظاهري بپسندند و مطلوب يكديگر باشند، اما استمرار اين جذابيت، بعد از ازدواج، به عوامل ديگري نيز ارتباط پيدا مي‏كند كه آن عوامل مي‏تواند اين جذابيت را افزايش يا كاهش دهد .اين گونه نيست كه اگر همسر انسان قيافه جذابي داشت، اين جذابيت تا آخر باقي بماند يا بالعكس؛ بلكه افراد زيادي بوده‏اند كه مبنا و معيار اصلي را فقط همين قيافه ظاهري قرار دادند و از معيارهاي اصلي ازدواج غفلت كردند و همين امر باعث شد كه بعد از چند هفته يا چند ماه، آن جذابيت كاهش پيدا كند و حتي در بعضي از مواقع، جاي خود را به نفرت و انزجار بدهد و افراد زيادي هم بوده‏اند كه فقط قيافه ظاهري را ملاك ازدواج قرار نداده‏اند؛ بلكه معيارهاي اصلي چون ايمان، عفت و پاكدامني، سلامت جسماني و رواني و اصالت خانوادگي را مد نظر قرار داده‏اند و علاقه آن‏ها نسبت به يكديگر، روز به روز بيش‏تر شده، داراي يك زندگي آرام و لذت بخش هستند. شايد شما همسران زيادي را ديده باشيد كه قيافه ظاهري آن‏ها با هم متناسب نيست، اما از يك زندگي مستحكم و با ثباتي برخوردارند. بنابراين معلوم مي‏شود كه جذابيت يك امر نسبي است تحت تأثير ديگر عوامل شخصيتي و رفتاري است. بنابراين اگر واقعاً همسر شما دختر عفيف، پاكدامن، داراي سلامت جسماني و رواني و ريشه‏هاي اصيل خانوادگي و مؤمن است و علاوه بر اين موارد، علاقه‏مند به شما است، در واقع همه چيز براي يك زندگي مشترك و خوب فراهم است و آن كاستي‏هايي كه شما بيان كرديد، قابل تغيير و جبران است با تغيير نگرش نسبت به همسرتان، مي‏توانيد زندگي خوبي با يكديگر داشته باشيد. به كارگيري راهكارهاي زير، شما را در انجام اين دو امر - تغيير رفتارهاي همسر و شخصيت او و تغيير نگرش نسبت به ايشان - كمك مي‏كند.
1. به جنبه‏هاي مثبت همسرتان بيش‏تر از نقاط ضعف او توجه كنيد.
2. از منفي بافي نسبت به همسرتان اجتناب كنيد.
3. اين حقيقت را به خود تلقين كنيد كه همه انسان‏ها كاستي‏ها و عيوبي دارند و جز خداوند متعال، هيچ موجود ديگري بي‏عيب و نقص نيست.
4. گاهي اوقات رفتار خود ياگذشته خود را مرور كنيد؛ دراين صورت بدون ترديد، نقص‏هايي را خواهيد يافت و اگر ما بپذيريم كه خودمان نيز عيوبي داريم، آن گاه توقع و انتظار بي‏جا از ديگران نخواهيم داشت.
5. نگاه خود را كنترل كنيد؛ به ويژه از نگاه كردن به نامحرم به شدت پرهيز كنيد.
6. اگر همسر شما رفتارهايي انجام مي‏دهد كه از نظر منطقي و عرفي قابل قبول نيست، با برنامه‏ريزي صحيح سعي كنيد زمينه تغيير رفتار او را فراهم كنيد؛ مثلاً با ايجاد روابط خانوادگي با كساني كه از نظر فرهنگي وضعيت مناسب‏تري دارند، شرايط تغيير رفتار او را از طريق مشاهده رفتارهاي مطلوب، فراهم نماييد.
7. با كوچك‏ترين تغييري كه در او مشاهده كرديد، او را مورد تشويق قرار دهيد.
8. از همسرتان بخواهيد با ايجاد تغييراتي در كيفيت لباس پوشيدن و رسيدگي به وضعيت ظاهري خود و... به جذابيت ظاهري‏اش براي شما بيفزايد.
9. هيچ گاه از زنان ديگر در مقابل همسرتان، تعريف نكنيد.
10. ارتباط خود را با خانواده ايشان بيش‏تر و از طرح صحبت‏ها و رفتارهاي دلسرد كننده، اجتناب كنيد.
11. اگر مراحل انتخاب را درست پيموده ايد ، در تغيير نگرش خود بكوشيد . درنهايت اگر با طي مراحل فوق به نتيجه اي نرسيديد براي ادامه مسير به مشاور مراجعه كنيد.
www.morsalat.com