پرسش :

چرا ولادت امام زمان مخفی بود، ولی ولادت سایر امامان با وجود فشارهای زياد مخفی نبود؟

پاسخ :
زندگاني بزرگان دين و معصومان(ع) ويژگی‌هايی دارد كه ابعاد زندگانی آنان را از افراد ديگر جامعه متمايز می‌كند. همين خصوصيات بستر پرسش‌ها را نيز فراهم می‌كند.
ابعاد زندگانی ائمه(ع) از شاخصه و ويژگی‌هايی برخوردار است كه به طور قطع نمی‌توان علل آن‌ها را درک نمود. زندگانی امام زمان(عج) نيز ويژگی‌هايی دارد كه به گونه قطع و جزم نمی‌توان درباره آن‌ها اظهار نظر نمود، مانند علل غيبت حضرت.
در خصوص مخفی بودن ولادت نيز نمی‌توان به طور حتمی اظهار نظر نموده و علت آن را بيان كرد، ولی از برخی متون دينی استفاده می‌شود كه علت مخفی بودن ولادت، نيز غيبت او به خاطر حفظ جان امام عصر بود، چرا كه دربار عباسی می‌دانست كه طبق احاديث، فرزند امام عسكری(ع)، قائم آل محمد است. چندين بار به خانه امام عسكری(ع) مأموران ريختند تا حضرت را پيدا كنند و به قتل برسانند![1]
وضعيت سياسي و اجتماعي عصر امام حسن عسكری(ع) نشان می‌دهد كه خلفای عباسی به ويژه معتمد از امام وحشت داشتند، زيرا امام از جايگاه مهمی برخوردار بوده و مردم برای او احترام خاصی قايل بودند. وجود و حضور امام عسكری(ع) در صحنه جامعه با منافع و قدرت معتمد در تضاد بود، از اين رو حضرت را سخت تحت فشار قرار داد و به شهادت رساند.[2]
از سوي ديگر معتمد عباسی از فرزندان و نسل امام عسكری(ع) نيز وحشت داشت، زيرا می‌دانست اگر فرزند او زنده بماند، خطر جدی برای حكومت او خواهد بود؛ از اين رو با تدابير ويژه سعی كرد از ولادت امام زمان(عج) جلوگيری نموده و حضرت را از بين ببرد.
يكي از نويسندگان درخصوص مخفی بودن ولادت امام زمان(عج) می‌نويسد: در دوران عسكريين(ع) [= امام هادی و امام عسكری] در ميان حاكمان بنی عباس نگرانی عميقی به وجود آمده بود. اين نگرانی مربوط به اخبار و احاديث فراوانی بود كه توسط پيامبر اکرم(ص) و ائمه(ع) بشارت به تولد فرزندی از امام حسن عسكری(ع) می‌داد كه بر هم زننده اساس حكومت‌های باطل و واژگون كننده تاج و تخت‌ها است و دنيا را پر از عدل و داد خواهد كرد. از اين رو، آن دو بزرگوار به ويژه امام حسن عسکری(ع) سخت تحت نظر بودند و دستگاه خلافت تلاش می‌كرد از تولد چنين فرزندي جلوگيری كند. به همين علت بود كه دوران حمل و تولد امام مهدی(عج) از مردم پنهان داشته می‌شد. به گفته امام رضا(ع) از ويژگی‌های آن حضرت، ولادت پنهانی است.[3]
حكمت ديگر اخفای ولادت، پيروی از مشيت حق تعالی بود. چون خواست حضرت حق تعلق گرفته بود كه آخرين حجت خدا تا زمان ظهور زنده بماند. به همين دليل امام عسكری(ع) مؤظف بود حضرت مهدی(عج) را از چشم دشمن خود مخفی نگه دارد. چنان كه از حمل نرجس خاتون حتی عمه امام عسكری اطلاع نداشت، تا سحرگاه نيمه شعبان در كمال ناباوری حضرت متولد شد.
بنابراين فلسفه مخفي بودن ولادت امام مهدی(عج)، و زندگی مخفی حضرت در دوره پدر با زمينه سازی امامان پيشين و اخبار مهدويت توجيه می‌شود، كه اين امر درباره امام پيشين مطرح نبود. حكومت عباسی از مهدي موعود كه به مقتضاي روايات نابود كننده كاخ ستمگران است، وحشت داشت.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. اصول كافي، ج 1، ص 337 ؛ نعمانی، الغيبه، ص 166 ؛ شيخ طوسی، كتاب الغيبة، ص 202.
[2]. مهدی پيشوايی، سيره پيشوايان، ص 621.
[3]. سيد آقايي ...، تاريخ عصر غيبت، ص 42 ؛ مهدی پيشوايی، سيره پيشوايان، ص 622.
منبع: موسسه تحقيقاتی حضرت ولی عصر عليه السلام