پرسش :

یکی از اطرافیانم نسبت به بنده رفتار دوگانه ای را آغاز کرده اند. یعنی در حضور بنده نسبت به من ابراز علاقه و محبت می کنند اما در غیاب من به بدگویی من می پردازند از آنجا که ایشان انسان انتقادپذیری نیستند نمی توانم مسئله را با ایشان در میان بگذارم. اولا بفرمایید با او چگونه رفتار نمایم ثانیا با توجه به این که من انسان بسیار احساساتی و زودرنجی هستم تنفری شدید از ایشان پیدا کرده ام چون نفرت و کینه از خصوصیات زشت یک مسلمان است نمی خواهم نسبت به ایشان این گونه باشم از طرفی هر چه سعی می کنم نمی توانم سینه ام را نسبت به ایشان صاف کنم از شما خواهش می کنم مرا راهنمایی بفرمایید.

پاسخ :
قبل از بیان راهکارهای عملی برای حلّ مشکل شما به ذکر چند نکته می ‏پردازیم:
نکته اول: از این که موفق شده ‏اید با اندکی تأمّل و دقّت، منشأ عادت بدی را که در شما است کشف کنید، خرسندیم زیرا شناخت موضوع و کشف سرچشمه مشکل گام نخست در حلّ آن است. بنابراین، اکنون که شما به مشکل خود آگاهی یافته ‏اید، می ‏توان گفت نیمی از راه را پیموده ‏اید، دوّمین گام شما در همین رابطه، تصمیم و اراده قاطع برای مبارزه با این صفت منفی نهفته است.
نکته دوم: برای بیرون راندن صفات رذیله ‏ای همچون کینه و نظایر آن، به خصوص وقتی در وجود فرد ریشه دوانده است، علاوه بر شناخت و اراده جدّی، صبر و مقاومت در برابر مشکلات و سختی‏ های درمان نیز ضرورت دارد. انتظار نداشته باشید در یک مدّت کوتاه به موفقیت نایل آیید. پیروزی نیازمند گذر زمان است و به تدریج به دست می ‏آید. نباید در راه مبارزه با این صفت به سستی و خستگی و ناامیدی دچار شوید.
نکته سوم: ریشه اصلی مشکلات شما ضعف فکری و عدم تجزیه و تحلیل درست از مسائلی است که در پیرامون شما می ‏گذرد که باید در این زمینه به جبران ضعف شناختی خود بپردازید.
امّا در زمینه حِقْد و کینه توزی در کلمات گهربار معصومین(ع) گفته‏ های فراوانی درباره نکوهش کینه ‏توزی و آثار زیان بار آن بیان شده است مثلاً امام حسن عسکری(ع) فرموده ‏اند: «رنجورترین و کم آسایش‏ترین مردمان، فرد کینه ‏توز است»، (تحف العقول حرّانی، ص 263).
امّا راهکارهای عملی مبارزه با حِقْد و کینه ‏توزی عبارتند از:
1ـ تصمیم قاطع بر این که کینه کسی را به دل نگیرید.
2ـ به دیدن کسانی که نسبت به آنها کینه دارد، بروید.
3ـ بر خلاف حقد و کینه، با همه رفاقت و محبّت کنید.
4ـ بدی‏های دیگران را فراموش کند و از آنها در گذرید.
5ـ توجه داشته باشید که کینه داشتن نسبت به دیگران، گناه است و آثار سخت اُخروی در پی دارد، به همین دلیل از کینه دست بردارید.
6ـ هدیه دادن روایتی؛ از پیامبر اکرم(ص) است که ایشان فرموده‏ اند: «هدیه دادن کینه‏ ها و کدورت‏ها را از سینه‏ه ا می‏ زداید»، (عیون اخبار الرضا(ع)، مرحوم صدوق، ج 2، ص 73، ح 343).
7- از سوء ظن به افراد به ویژه فرد مورد نظر اجتناب کنید قرآن خطاب به مؤمنین می فرماید «ای کسانی که ایمان آورده اید از ظن بد به دیگران اجتناب کنید زیرا بسیاری از آنها واقعیت ندارد و گناه است علاوه بر این سوء ظن زمینه گناهان دیگری همچون تجسس در امور دیگران و سپس گناه کبیره غیبت را فراهم می کند.
8- اعمال دیگران به ویژه فرد مورد نظر را حمل به صحت کنید.
9- از منفی بافی نسبت به خود و دیگران دوری کنید و هرگاه افکار منفی و سوء ظن نسبت به دیگران به ذهنت آمد خود را به کار دیگری مشغول کنید و کانال فکری خود را به سرعت تغییر دهید.
10ـ مهمانی و ضیافت دادن نیز موجب از بین رفتن کینه می ‏شود ـ امام صادق(ع) می‏ فرمایند: «آتش کینه‏ ها را با مهمانی دادن خاموش کنید»، (کافی مرحوم کلینی، ج 6، ص 318، ح 10).
11ـ توجه داشته باشد که کینه باعث می‏ شود که فرد در جامعه تنها شود، به همین دلیل از کینه دست بردارید.
12ـ به خود تلقین کنید که هیچ گاه و در هیچ شرایطی نسبت به کسی کینه ‏ای به دل نگیرید و در غیر این صورت خود را با صدقه دادن و روزه گرفتن، جریمه کنید.
امید است با شناخت بیشتر نسبت به حِقد و کینه توزی و آثار زیان بار آن و نیز با اجرای دقیق راهکارها، این رذیلت زشت اخلاقی را از خود دور سازید.
eporsesh.com