پرسش :

آیا برخورداری عراق از تجهیزات و تسلیحات نظامی فراوان، سبب پیشروی سریع اولیه آنها در خاک ایران شد؟

پاسخ :
ارتش صدام با برنامه ریزی قبلی و تلاش برای کسب آمادگی جهت حمله به ایران، توانست ظرفیت و استعداد نیروهای مسلح و تجهیزات خود را سریعاً افزایش دهد و با ارتقاء کیفیت آموزش نیروهای نظامی خود، اجرای مانورهای آزمایشی و جمع آوری و کسب آخرین اخبار و اطلاعات نیروهای نظامی ایران، آماده حمله به ایران شود. یکی از فرماندهان عراقی می‌گوید: اطلاعات بسیار دقیقی از اوضاع اقتصادی، سیاسی و مشکلات داخلی و درگیری‌های سیاسی گروه‌های مخالف حکومت ایران به عراق داده شده بود. همچنین عراق به دقیق‌ترین جزئیات وضعیت نظامی (حجم نیروهای نظامی) و از هم گسیختگی بدنة ارتش بر اثر انفصال از خدمت هزاران نظامی، اعم از افسر و درجه‌دار دست یافته بود و از عدم انضباط و آشفتگی در داخل یگان‌های نظامی اطلاع کامل داشت. از سوی دیگر، یک امر طبیعی و بدیهی در اجرای هر گونه عملیات و اقدام نظامی در یک ارتش کلاسیک، آمادگی کامل در تجهیزات و نیروی انسانی است و ارتش کلاسیک عراق نیز از این قاعده مستثنی نبود و با خرید تجهیزات و تسلیحات نظامی و انعقاد قراردادهای تسلیحاتی، در این خصوص گام برداشت؛ ولی نمی توان گفت که تنها همین عامل موجب پیشروی سریع اولیه آنها در خاک ایران شد. در اعترافات فرماندهان و مسئولان عراقی به وضوح وضعیت نابسامان داخلی ارتش ایران در آن زمان و عدم امکان مقابله با تهاجم عراق مشاهده می‌شود. طارق عزیز وزیر خارجه وقت عراق در تابستان 1359 درست سه ماه قبل از شروع جنگ، تحلیل خود را از وضعیت ارتش ایران بیان می کند: « امروز ارتش ایران از هم پاشیده است » و یا مجله ایت دیز در 29/4/1359 می‌نویسد: «به نظر پنتاگون، ارتش ایران به دلیل نبود منبع تسلیحات نابود خواهد شد.» ناتوانی نیروهای نظامی، عدم آمادگی برای مقابله با تهاجم عراق، وضعیت نابسامان سیاسی و اجتماعی داخل کشور و ... عواملی هستند که زمینه‌ساز پیشروی اولیه ارتش عراق در خاک ایران شدند. اما با تمام این آمادگی‌ها و به رغم زمینه‌سازی های بین‌المللی، به خواست خداوند و همت و ایستادگی مردم، ارتش عراق نتوانست به اهداف خود دست یابد.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ