پرسش :

به رغم تحقق نیافتن بسیارى از شعارهاى جنگ تحمیلی، چرا تا پایان جنگ بر آنها تاکید مى‏شد؟

پاسخ :
شعارها، به عنوان یکى از عناصر فرهنگ جبهه، نمایه و نشان و علامتى از جهان اندیشه و دنیاى رزمندگان ایرانى بود که بسیارى از آنها به رغم فى البداهه و خودجوش بودن، اما در نطفه اولیه، شالوده‏ى خود را از معرفت دینى و مذهبى و جهان بینى الهى و و آرمانى اسلام گرفته بودند و لذا محقق نشدن برخى از آنها، موجب طرد آنان نمى‏شود، چرا که خود آن شعارها فى نفسه بسیار مطلوب و ارزشمند بوده و هستند. بنابراین در تحقق نیافتن آنها، مشکل در خود شعارها نبود، بلکه مشکل و ضعف کار در مکانیزم‏هاى اجرایى آن شعارها بود. یعنى امام شعارهاى بسیار پر محتوا و عمیقى را مطرح کردند، مردم ایران نیز با طیب خاطر به آنها لبیک گفتند، اما متأسفانه نتوانستیم از آن توانایى‏ها و استعدادها بهره گیریم و در طراحى مکانیزم‏هاى قوى در اجرا و تحقق آن شعارها، توفیق نیافتیم.
جدا از مسئله تحقق شعارها، بسیارى از آنها افق آینده‏ى ملت ایران را روشن مى‏کرد، براى تحریک و تهییج رزمندگان به کار برده مى‏شد و به آنان و حرکتشان جهت مى‏داد و موجب دلگرمى و امید بود. بنابراین نمى‏توان گفت چون بعضى از آن شعارها تحقق نیافت پس باید آنها را کنار مى‏گذاشتیم. در حالى که باید مى‏رفتیم دنبال رفع کردن ضعف عملى در تحقق شعارها نه کنار گذاشتن آنها. اصولا مردم هر کشور و جامعه‏اى نمى‏توانند بدون شعار و نشانه و علامت باشند، چرا که شعارها برخاسته از ایده، اندیشه، شعور و مرام آنان است.
شعارها بخشى از واقعیات جنگ بودند، لکن در تحقق نیافتن آنها باید اندیشه شود و علل آن استخراج گردد. اما توجه به یک نکته‏ى مهم ضرورى است، اینکه شعارهاى هر ملتى نباید آنچنان بلند پروازانه و ذهنى باشد که نتوان به آنها دست یافت، چرا که نیروهاى خودى با عدم دسترسى به آنها دچار یأس و ناامیدى خواهد شد. بنابراین همواره باید میان شعارها و اهداف از یک سو و منابع و مقدورات )اعم از مادى و معنوى( از سوى دیگر، تناسبى برقرار باشد تا امکان تحقق شعارها وجود داشته باشد.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ