پرسش :

زن و مرد از نظر احساسات و روان، چه تفاوت هایى با هم دارند؟

پاسخ :
از لحاظ روانى، (باید دانست که) میل مرد به ورزش، شکار و کارهاى پر [تحرّک] بیش از زن است. احساسات مرد، مبارزانه و جنگى و احساسات زن، صلح جویانه و بزمى است. مرد متجاوزتر و غوغاگرتر است و زن آرام تر و ساکت تر. زن از توسل به خشونت درباره خود و دیگران پرهیز مى کند و به همین دلیل، خودکشى زنان کمتر از مردان است. مردان در کیفیت خودکشى نیز از زنان خشن ترند. مردان به تفنگ، دار و پرتاب کردن خود از روى ساختمان هاى مرتفع متوسل مى شوند و زنان به قرص خواب آور و تریاک و امثال اینها. احساسات زن از مرد جوشان تر است و زن از مرد سریع الهیجان تر است؛ یعنى زن در امورى که مورد علاقه یا ترسش هست، زودتر و سریع تر تحت تأثیر احساسات خویش قرار مى گیرد و مرد، سرد مزاج تر از زن است. زن برخلاف مرد، به زینت، زیور، جمال، آرایش و مدهاى مختلف علاقه زیاد دارد. احساسات زن، بى ثبات تر از مرد است. زن از مرد محتاط تر، مذهبى تر، پرحرف تر، ترسوتر و تشریفاتى تر است. احساسات زن، مادرانه است و این احساسات از دوران کودکى در او نمودار است. علاقه زن به خانواده و توجه ناآگاهانه او به اهمیت کانون خانوادگى بیش از مرد است. زن در علوم استدلالى و مسائل خشک عقلانى به پاى مرد نمى رسد، ولى در ادبیات، نقاشى و دیگر مسائل که [به] ذوق و احساسات مربوط است، دست کمى از مرد ندارد. مرد [بیش] از زن قدرت کتمان راز دارد و اسرار ناراحت کننده را در درون خود حفظ مى کند و به همین دلیل، ابتلاى مردان به بیمارى ناشى از کتمان راز، بیش از زنان است. زن از مرد رقیق القلب تر است و (بى درنگ) به گریه و احیانا به غش متوسل مى شود.
از نظر احساسات (باید گفت) مرد بنده شهوت خویشتن است و زن در بند محبت مرد است. مرد، زنى را دوست دارد که او را پسندیده و انتخاب کرده باشد و زن، مردى را دوست دارد که ارزش او را درک کرده باشد و دوستى خود را قبلاً اعلام کرده باشد. مرد مى خواهد شخص زن را تصاحب کند و در اختیار بگیرد و زن مى خواهد دل مرد را مسخر کند و از راه دل بر او مسلط شود. مرد مى خواهد از بالاى سر زن بر او مسلط شود و زن مى خواهد از درون قلب مرد به [او] نفوذ کند. مرد مى خواهد زن را بگیرد و زن مى خواهد او را بگیرند. زن از مرد، شجاعت و دلیرى مى خواهد و مرد از زن، زیبایى و دلبرى. زن حمایت مرد را گران بهاترین چیزها براى خود مى شمارد. زن بیش از مرد قادر است بر شهوت خود مسلط شود. شهوت مرد، ابتدایى و تهاجمى است و شهوت زن، انفعالى و تحریکى.
منبع: علامه شهید مرتضى مطهرى(ره)، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، 1372، چ 17، صص 206 ـ 207.