پرسش :

چرا ما باید یک مرجع تقلید واحد داشته باشیم ؟

پاسخ :
پاسخ – عقل خودش همه ی کارها را انجام نمی دهد . باید در کنار عقل ابزارهای دیگری هم باشد. ما این ابزارها را در اختیار نداریم . یعنی متخصص آن ابزارها را در اختیار دارد . یعنی متخصص باید علم اصول و ادبیات عرب را بخواند ، تفسیر و علم رجال را بداند و از ابزارعقل استفاده بکند . اگر چند مرجع با هم مساوی باشند فرد می تواند در نماز از یک مرجع و در تجارت از مرجع های دیگر تقلید بکند .
در اجتهاد عقل به تنهایی کارگر نیست و دیگر اینکه بین چند فتوا برای اینکه ببینیم کدام درست است از عقل خودمان استفاده بکنیم . اینکار امکان پذیر نیست . مثل اینکه ما بگوییم بین چند نظریه پزشک یکی را انتخاب بکنیم و بگوییم که با اینکه من پزشک نیستم ، ولی تشخیص می دهم که این نظریه درست است . آیا عقل ما می تواند تشخیص بدهد که کدام فتوا درست است؟ خیر .زیرا اگر این طور باشد پس ما خودمان متخصص هستیم و نیازی به تقلید نداریم . همانگونه که ما پزشک های مختلفی داریم ،مراجع مختلفی هم داریم . اگر شما بتوانید اعلم را تشخیص بدهید می توانید از آن یک مجتهد تقلید کنید و به همه ی مجتهدین رجوع نکنید . یک دانشجوی پزشکی سواد یک پزشک را بهتر می فهمد یا یک طلبه ؟ اگر شما می خواهید ببینید که کدام روحانی سوادش بیشتر است از ما طلبه ها بپرسید . البته این به شرط عدالت است. اسلام گفته که تقلید بکنید ولی کرامت انسانی را هم درنظر گرفته است. شما حتی وقتی می خواهید نماز جماعت بخوانید باید تبعیت کنید ولی اسلام همین اندازه تبعیت را مطلق قرارنداده است و آنرا محدود کرده است که شما باید پشت سر کسی نماز بخوانید که عدالت داشته باشد . راه شناخت مرجع ، مجتهد و اعلم ، عدالت است . همین که شما گناهی از ما نبینی خودش عدالت است حتی اگر ما در خفا گناه کنیم . عدالت واقعی شرط نیست ، عدالت ظاهری شرط است . شما می توانید از دو نفر که رشته شان باشد و عدالت ظاهری داشته باشد ، اعلم بودن مجتهد را بشناسید.
اگر دو تا مرجع تقلید با هم مساوی باشند شما می توانید یکی از آنها را انتخاب کنید . اگر بعد از چند سال شما متوجه شدید که اشتباه کرده اید یکی بر دیگری اعلم است و این بازگشت یا همان عدول است .
شما دو نفر مجتهد را مساوی می دانید . پنج سال بعد شما باز هم آنها را مساوی می دانید شما می خواهید یک حکم نمازتان را از یک مرجع ، تقلید کنید و حکم دیگر نماز را از مرجع دیگر که آسانتر است تقید کنید ، این احتمال دارد که مخالفت قطعی پیش بیاید . اگر انسان از یک سکو به سکوی دیگر بپرد و از این رساله به آن رساله برود احتمال دارد که با حکم خدا مخالفت قطعی انجام بدهد . اما اگر به یک رساله عمل کند احتمال دارد که درست عمل کرده باشد یا نکرده باشد . فکر کنید که ما پنج مرجع تقلید داریم و شما در نماز طواف یا طواف از یکی از این پنج مجتهد تقلید می کنید . این ممکن است که مخالفت با حکم خدا باشد زیرا هر کدام فتواهایشان با هم فرق می کند .