پرسش :

آیا می شود گفت که شیطان یک سمبلی از بدی ها بوده است ؟


پاسخ :
در قرآن این را نداریم . باطن نمی تواند خلاف ظاهر باشد . باطن باید عمیق تر از ظاهر باشد نه متناقض با ظاهر باشد . مثلا بگوییم : برو آب بیاور و بعد بگوییم که منظور من این است که غذا بیاور. این اشتباه است . باطن باید در طول ظاهر باشد نه در عرض و نقیض آن . شیطان معنای عامی دارد . هر موجودی که ما را به باطل دعوت بکند شیطان است. خدا خبر می دهد بعضی از انسانها دعوت به بدی می کنند و به جز آنها موجودات دیگری هم هستند که ابلیس مصداق آن است و رئیس همه ی شیاطین است . حتی رئیس شیطانی انسانی هم هست .
کسانی که دنبال سمبولیک کردن این تعابیر رفته اند ، چه دلیلی دارند ؟ می گویند شاید عرب آن زمان قرآن را نمی فهمید . قرآن طوری بیان شده است که همه او را می فهمند . در قرآن داریم که شیطان می گوید که من سجده نمی کنم . این یک دیالوگ است . نگاه شیطان به انسان یک نگاه تک بُعدی است . یعنی انسان را از خاک می بیند ولی به بعد الهی انسان نظر نمی کند که از همین جا مشکل شروع می شود .