پرسش :

متاسفانه جوامعی که دین ندارند نسبت به جوامع دین‌دار موفق‌ترهستند. علت چیست؟

پاسخ :
اولاً تعریف خود را از دین مشخص کنید. اگر تعریف از جامعه‌ی دینی جامعه‌ای است که در آن فقط نماز و روزه باشد، این تعریف اشتباه است و در ذات خود نقص دارد. امام باقر (ع) می‌فرمایند: "وقتی قصد ارزیابی و قضاوت دین‌داری کسی را دارید،فقط به طول رکوع و سجود وی نگاه نکنید، به سه چیز بنگرید: 1) راستگویی 2) امانت ‌داری 3) خوش قولی ." حال اگر مشاهده کردید در جامعه‌ای که مردم نماز و روزه را به جا می‌آورند و در کنار این‌ها به یکدیگر دروغ می‌گویند،حقوق یکدیگر را پایمال می‌کنند، ارزیابی شخص نباید این باشد که جامعه‌ای دینی داریم زیرا افراد تمام مسائل را رعایت نکرده‌اند. این در حالی است که ممکن است جامعه‌ای نماز و روزه را به جا نیاورد ولی بسیاری خوش قول، راستگو و امانت‌ دار باشند که به خوبی روشن است که در این جوامع دین عملی شده و به آن توجه می‌شود. بنابراین، اینکه چرا جوامع دینی، جوامعی خوشبخت و سعادت‌مندی نیستند به یک دلیل است و آن اینکه، این جوامع دینی نیستند، به این معنی که به دین به عنوان یک نسخه ی عملی نگاه نکرده‌اند. حال اگر جامعه‌ای اصول دین را رعایت نکند ممکن است از اجر معنوی آن بی نصیب بماند ولی پیامد‌های مادی برای آنها خواهد داشت. شهید مطهری فرمودند:" علم به انسان سرعت و دین به وی جهت می‌دهد." یعنی برای ساخت یک ماشین انواع دانش و فناوری را باید به کار بست تا به طور مثال سرعت بیشتری پیدا کند، حال بستگی به این دارد با این ماشین سرعت بالا چه هدفی را دنبال می‌کنید. آیا غرض زیر کردن آدم‌هاست یا به مقصد رساندن جمعی از آنها. بنابراین جامعه‌ی دینی، جامعه‌ای است که به دین در آن عمل شود. امام صادق(ع) می‌فرمایند: " هرکس به همان اندازه مسلمان است که عمل می‌کند." یعنی اگر دین صد واحد عملی داشته باشد، اگر ما به 90 واحد عمل کنیم ، به همان میزان مسلمان خواهیم بود. لذا کسی که عقاید پایه را داراست اما رفتارهای دینی را رعایت نمی‌کند به مانند فردی است که جاده را درست انتخاب کرده ولی خیال می‌کند که پیاده می‌تواند این مسیر را طی کند و به مقصد رسد.