پرسش :

منظور از غذای آسمانی چیست؟

پاسخ :
در مورد غذاهای آسمانی در آیاتی از قرآن کریم سخنانی مطرح شده است. اما درباره نوع و جنس آنها چیزی بیان نشده است. مائده یا غذای آسمانی اعجازی بود برای حقانیت رسالت پیامبران در مقابل انسان‌های سرسخت و لجوج که آیات روشن الهی را نادیده می‌گرفتند و در برابر دعوت سفیران حق درخواست اعجاز این چنینی می‌کردند.
مائده آسمانى بر بنى اسرائیل به اعجاز حضرت موسى(ع) نازل شد. حضرت عیسی(ع) نیز به تقاضای حواریون -که از آن‌حضرت تقاضا کردند تا خداوند برای آنان غذای آسمانی نازل کند- از حق تعالی درخواست مائده آسمانی نمود و خداوند نیز حاجتش را اجابت نمود و چنین اتفاقی افتاد.
در متون روایی احادیثی وجود دارد که از آنها استفاده می‌شود غذای آسمانی، مانند همین غذاهای معمول ما البته با رنگ و بوی بیشتری بوده است. به عنوان نمونه، «مَنّ و سلوى»(مرغ بریان) براى اسرائیل نازل شد،[1] و نان و ماهى بر حواریون.[2] ابن عباس می‌گوید: عیسى بن مریم(ع) به بنى اسرائیل دستور داد که سى روز روزه بگیرند، آن‌گاه هرچه می‌خواهند از خداوند درخواست کنند که به آنها عطا مى‌‏کند. پس از اتمام روزه، به حضرت عیسى عرض کردند، اگر ما براى یکى از مردم کارى کرده بودیم، ما را سیر مى‌‏کرد. ما یک ماه روزه گرفته و گرسنه شده‌‏ایم. از خدا بخواه که بر ما مائده‌‏اى نازل کند. در این وقت، فرشتگان خوان آسمانى را نازل کردند. بر این خوان، هفت عدد نان و هفت ماهى بود. همه آنها از این سفره آسمانى خوردند و سیر شدند.[3]
عمار بن یاسر از رسول خدا(ص)، نقل می‌کند غذای آسمانی که به درخواست عیسی(ع) نازل شد، نان و گوشت بود.[4]
شایان توجه است که مفسران قرآن، در ذیل آیات 112- 114 سورۀ مائده، به موضوع مائده آسمانی پرداخته‌اند، و نظریات مختلفی در نوع غذاهای آسمانی ارائه کرده‌اند که به صورت خلاصه چنین است.
1. سعید بن جبیر از ابن عباس روایت کرده است که بر سفره آسمانی، همه چیز بود، جز نان و گوشت.
2. عطا می‌گوید؛ مائده آسمانی همه چیز داشت، جز ماهى و گوشت.
3. عطیه عوفى معتقد است، از آسمان یک ماهى نازل شد که طعم همه چیز داشت.
4. عمار و قتاده می‌گویند؛ یکى از میوه‌‏هاى بهشت، بر سفره بود.
5. قتاده می‌گوید، این خوان آسمانى صبح و شام نازل مى‌‏شد و مثل ترنجبین و بلدرچینى بود که براى بنى اسرائیل نازل مى‌‏شد.[5]
باتوجه به مطالب ارائه شده، آنچه که از آیات، روایات و اقوال صحابه، به دست می‌آید، این است که مائده یا غذای آسمانی بر بنی اسرائیل نازل شد، اما درباره جنس آنها نمی‌توان به طور قطع اظهار نظر کرد.
پی نوشت:
[1]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏3، ص 412، ناصر خسرو، تهران، 1372 ش؛ حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج ‏5، ص 196، کتابفروشى لطفى، تهران، 1404 ق.
[2]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏3، ص 410.
[3] عروسى حویزى، عبد على بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، ج ‏1، ص 691، اسماعیلیان، قم، 1415 ق، «قال ابن عباس: إن عیسى بن مریم قال لبنی إسرائیل: صوموا ثلاثین یوما، ثم اسألوا الله تعالى ما شئتم یعطیکموه. فصاموا ثلاثین یوما، فلما فرغوا قالوا: یا عیسى، إنا لو علمنا لأحد من الناس فقضینا عمله لأطعمنا طعاما، و إنا صمنا کما أمرنا، و جعنا، فادع الله أن ینزل علینا مائدة من السماء. فأقبلت الملائکة بمائدة یحملونها، علیها سبعة أرغفة و سبعة أحوات، حتى وضعتها بین أیدیهم، فأکل منها آخر الناس، کما أکل منها أولهم».
[4]. محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۶، ص ۳۲۵، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق، «وَ عَنْ عَمَّارِ بْنِ یَاسِرٍ عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ نَزَلَتِ الْمَائِدَةُ خُبْزاً وَ لَحْماً وَ ذَلِکَ أَنَّهُمْ سَأَلُوا عِیسَى طَعَاماً لَا یَنْفَدُ یَأْکُلُون‏».
[5]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏3، ص 410.
منبع:
islamquest.net