پرسش :
در کدام آیه از قرآن در مورد پایین‌تر بودن منزلت انسان از جمادات بحث شده است؟
پاسخ :
اگرچه خداوند در قرآن کریم فراوان انسان را تحسین کرده و او را بر بسیاری از آفریدگانش برتری داده، اما در آیاتی نیز وی را سرزنش نموده و به پست‌ترین موجودات زمینی تشبیه کرده است؛ این سرزنش و نکوهش می‌تواند به جهت نافرمانی‌های فراوان انسان از دستورات الهی باشد. در این مختصر برخی از آیاتی را که می‌توان از آنها این موضوع را فهمید بیان خواهیم کرد:
1. «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ فَهِیَ کَالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَةِ لَما یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهارُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْماءُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون»؛[1]پس از آن دل‌هاى شما چون سنگ، سخت گردید، حتى سخت‌تر از سنگ که از سنگ گاه جوی‌ها روان می‌شود، و چون شکافته شود آب از آن بیرون می‌جهد، و گاه از ترس خدا از فراز به نشیب فرو غلتد، و خدا از آنچه مىکنید غافل نیست.
در این آیه انسان‌هایی که بر اثر گناه و نافرمانی سنگ‌دل و قسی القلب شده‌اند، و پند و اندرزها در آنها اثری ندارد، قلب آنها به سنگ و سخت‌تر از سنگ تشبیه شده است.
این تعبیر به سخت‌تر از سنگ؛ از آن رو است که سنگ گاهى سودى کم یا زیاد در بر دارد و بدین ترتیب نقشى در زندگى ایفا مىکند، ولى انسانى که قلبش سنگ شد، در زندگى براى خود هیچ نقش مثبتى قایل نیست و هیچ مسئولیتى را متوجّه خود نمىداند. سنگ چون شکافته شود آب از آن بیرون می‌جهد. همانگونه که گاهى سنگ خاشع درگاه الهى و سنّت‌هاى زندگى است: «وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ» با این تفاوت که قلب انسان سنگ دل هرگز خاشع نمىشود.
2. «ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلین»؛[2] آن گاه او را فروتر از همه فروتران گردانیدیم.
این آیه می‌تواند این گونه تفسیر شود که انسان در صورت مخالفت با پروردگار از تمام موجودات از جمله پست‌تر خواهد شد.
3. «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ »؛[3] براى جهنم بسیارى از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دل‌هایى است که بدان نمىفهمند و چشم‌هایى است که بدان نمىبینند و گوش‌هایى است که با آن نمىشنوند. اینان همانند چارپایانند، حتى گمراهتر از آنهایند.
در این آیه نیز انسان‌هایی که به دلیل لجاجت و سرسختی در مقابل سفیران وحی و مخالفت با آموزه‌های الهی، چشم و گوش خود را به روی حقایق بستند، به چارپایان و حتی پایین‌تر از آنان تشبیه شده‌اند و از آنجا که چارپایان خصوصیتی ندارند، مىتوان برداشت کرد که آنان حتی از جمادات نیز پستترند.
پی نوشت:
[1]. بقره، 74.
[2]. تین، 5.
[3]. اعراف، 179.
منبع:islamquest.net
اگرچه خداوند در قرآن کریم فراوان انسان را تحسین کرده و او را بر بسیاری از آفریدگانش برتری داده، اما در آیاتی نیز وی را سرزنش نموده و به پست‌ترین موجودات زمینی تشبیه کرده است؛ این سرزنش و نکوهش می‌تواند به جهت نافرمانی‌های فراوان انسان از دستورات الهی باشد. در این مختصر برخی از آیاتی را که می‌توان از آنها این موضوع را فهمید بیان خواهیم کرد:
1. «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ فَهِیَ کَالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَ إِنَّ مِنَ الْحِجارَةِ لَما یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهارُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْماءُ وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُون»؛[1]پس از آن دل‌هاى شما چون سنگ، سخت گردید، حتى سخت‌تر از سنگ که از سنگ گاه جوی‌ها روان می‌شود، و چون شکافته شود آب از آن بیرون می‌جهد، و گاه از ترس خدا از فراز به نشیب فرو غلتد، و خدا از آنچه مىکنید غافل نیست.
در این آیه انسان‌هایی که بر اثر گناه و نافرمانی سنگ‌دل و قسی القلب شده‌اند، و پند و اندرزها در آنها اثری ندارد، قلب آنها به سنگ و سخت‌تر از سنگ تشبیه شده است.
این تعبیر به سخت‌تر از سنگ؛ از آن رو است که سنگ گاهى سودى کم یا زیاد در بر دارد و بدین ترتیب نقشى در زندگى ایفا مىکند، ولى انسانى که قلبش سنگ شد، در زندگى براى خود هیچ نقش مثبتى قایل نیست و هیچ مسئولیتى را متوجّه خود نمىداند. سنگ چون شکافته شود آب از آن بیرون می‌جهد. همانگونه که گاهى سنگ خاشع درگاه الهى و سنّت‌هاى زندگى است: «وَ إِنَّ مِنْها لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ» با این تفاوت که قلب انسان سنگ دل هرگز خاشع نمىشود.
2. «ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلین»؛[2] آن گاه او را فروتر از همه فروتران گردانیدیم.
این آیه می‌تواند این گونه تفسیر شود که انسان در صورت مخالفت با پروردگار از تمام موجودات از جمله پست‌تر خواهد شد.
3. «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ »؛[3] براى جهنم بسیارى از جن و انس را بیافریدیم. ایشان را دل‌هایى است که بدان نمىفهمند و چشم‌هایى است که بدان نمىبینند و گوش‌هایى است که با آن نمىشنوند. اینان همانند چارپایانند، حتى گمراهتر از آنهایند.
در این آیه نیز انسان‌هایی که به دلیل لجاجت و سرسختی در مقابل سفیران وحی و مخالفت با آموزه‌های الهی، چشم و گوش خود را به روی حقایق بستند، به چارپایان و حتی پایین‌تر از آنان تشبیه شده‌اند و از آنجا که چارپایان خصوصیتی ندارند، مىتوان برداشت کرد که آنان حتی از جمادات نیز پستترند.
پی نوشت:
[1]. بقره، 74.
[2]. تین، 5.
[3]. اعراف، 179.
منبع:islamquest.net
تازه های پرسش و پاسخ
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}