پرسش :

آیا روایتی به این مضمون صحت دارد که در قیامت به حافظ قرآن می‌گویند بخوان و بالا برو؟!

پاسخ :
کسانی که قرآن می‌خوانند چه به عنوان حافظ، و چه به عنوان قاری و تلاوت کننده از روی مصحف شریف، هم دارای احترام و ارزش بسیار هستند، هم دارای مسئولیتی بزرگ و خطیر، چنانچه رسول اکرم(ص) می‌فرماید: «ای قاریان و تلاوت کنندگان قرآن! تقوا پیشه کنید و از خداى عز و جل بترسید در آنچه از کتاب خود به شما داده است؛ زیرا من مسئولم و شما هم مسئولید، من مسئولم از تبلیغ و رسالت و شما هم مسئولید نسبت به آنچه که از کتاب‏ خدا و سنّت‏ من‏ دریافتید».[1]
روایات زیادی در فضیلت و ارزش تلاوت کنندگان و حافظان قرآن وارد شده است، که ما به دو نمونه آن به جهت ارتباط با سؤال اشاره می‌نماییم:
۱. پیامبر خدا(ص) فرموده است: «قرآن را بیاموزید زیرا که در روز قیامت قرآن به صورت جوانى زیبا که رنگ صورتش متغیر باشد نزد خواننده خود می‌آید و به او می‌گوید: منم که شب تو را به بیدارى به پایان بردم، روزهاى داغ تو را به تشنگى بسر آوردم، و آب دهانت را خشک کردم، و اشکت را روان ساختم، (اکنون) هر کجا بروى من هم با تو باشم، و هر تاجرى (امروز) به دنبال تجارت خویش است (که در دنیا کرده است) و من امروز بسود تو در پس تجارت هر تاجرى باشم، و به زودى کرامتى نیز از جانب خداى عز و جل به تو رسد. پس شادمان باش، و (در این حال) تاجى بیاورند و بر سرش نهند، و امان نامه (از آتش دوزخ را) به دست راستش دهند، و فرمان جاوید بودن در بهشت را به دست چپش، و دو جامه بهشتى به او بپوشانند، سپس به او گفته می‌شود: بخوان و بالا برو، پس هر یک آیه که بخواند یک درجه بالا می‌رود، و به پدر و مادر او نیز در صورتى که مؤمن باشند دو جامه می‌پوشانند، و به آن دو می‌گویند: این پاداش آن قرآنى است که به فرزندتان آموختید».[2]
۲. در روایتی دیگر، امام صادق(ع) فرموده‌اند: «هر که در حال جوانى قرآن بخواند و با ایمان هم باشد، قرآن‏ با گوشت‏ و خونش بیامیزد، و خداى عز و جل او را با فرشتگان پیغام برنده و نیک رفتارش رفیق کند، و قرآن براى او در روز قیامت پرده و مانعى از آتش باشد و گوید: پروردگارا هر کارگرى به مزد کار خویشتن‏ رسیده جز کارگر من، پس گرامى‏‌ترین عطاهاى خود را به او برسان، خداى عزیز و جبار دو جامه از جامه‏‌هاى بهشتى به او بپوشاند و بر سرش تاج کرامت نهاده شود، سپس به قرآن گفته می‌شود: آیا ما تو را در باره این شخص خشنود کردیم؟ قرآن می‌گوید: پروردگارا من برتر از این در باره او میل داشتم، پس نامه امان (از دوزخ را) به دست راستش دهند، و فرمان جاویدان ماندن در بهشت را در دست چپش گذارند و وارد بهشت گردد، پس به او گفته شود: بخوان (قرآن را) و یک درجه بالا برو، سپس به قرآن می گویند: آیا آنچه تو خواستى به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ قرآن می‌گوید: آرى».[3]
این روایات، شامل حافظ و تلاوت کننده هر دو می‌شود، و اختصاصی به حافظان قرآن ندارد، البته اگر کسی علاوه بر قرائت و تلاوت قرآن، به خود رنج و سختی دهد و با زحمت قرآن را حفظ نماید به او پاداش دو چندان، عنایت می‌شود.[4]
گفتنی است؛ این مقامات و درجات، در صورتی به قاری و حافظ قرآن عطا می‌شود که به قرآن عمل نموده باشند، چنانچه نبی مکرم اسلام فرموده‌اند: «چه بسا تلاوت کننده قرآن که قرآن او را لعنت می کند.»[5]
در روایتی دیگر امام صادق(ع) می‌فرمایند: «قاریان قرآن سه گروه‌اند:
۱. کسانی که با خواندن قرآن قصد نزدیک شدن به حاکمان و استفاده مادی از آنان و تفاخر و گردن فرازی در برابر مردم را دارند این گروه اهل جهنم هستند.
۲. افرادی که قرآن می‌خوانند حروف و عبارات قرآن را حفظ می‌کنند ولی حدود قرآن را ضایع نموده و به آن عمل نمی‌کنند این گروه نیز اهل جهنم هستند.
۳.کسانی که قرآن می‌خوانند و به حلال و حرامش عمل می کنند این گروه کسانی هستند که خداوند آنان را از فتنه ها و امتحانات نجات می دهد و آنان اهل بهشت هستند و هر کسی را که بخواهند می توانند به اذن خدا شفاعت نمایند».[6]
آنچه از مجموع روایات به دست می‌‌آید آن است که خواننده و حافظ قرآن هر آیه‌ای را که به آن عمل نموده باشد، در روز قیامت آن‌را می‌خواند ترفیع درجه می‌گیرد و بالا می‌رود.

پی نوشت:
[1]. کلینى، محمد، الکافی، محقق، مصحح، غفارى على اکبر - آخوندى، محمد، ج 2، ص 606، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407 ق.
[2]. الکافی، ج 2، ص 603.
[3]. الکافی، ج ‏2، ص 603 – 604.
[4]. الکافی، ج ‏2، ص 604.
[5]. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، محقق، مصحح، جمعى از محققان،‏ ج 89، ص 184، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403 ق.
[6]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 6، ص 183،مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق.