پرسش :

چرا مى گویند «شرابخوار تا چهل روز نماز ندارد»؟

پاسخ :
حکم حرام بودن شراب در برخى آیات قرآن کریم و فرمایشات معصومین علیهم السلام وارد شده و در حرمت آن هیچ تردیدى نیست.1 از جمله آثار زشت شراب، تأثیر منفى آن بر سایر اعمال و عبادات است.
در حدیثى مى خوانیم: «لاَ تُقْبَلُ صَلاَةُ شَارِبِ الْخَمْرِ أَرْبَعِینَ یوْماً إِلاَّ أَنْ یتُوبَ»2؛ «شخصى که شراب بنوشد تا 40 شبانه روز نمازهایش قبول واقع نمى شود مگر از این گناه کبیره توبه کند». و منظور کسانى که مى گویند شراب خوار نماز ندارد نیز همین است. یعنى تا چهل روز نماز چنین فردى مورد قبول خداوند قرار نمى گیرد و به کار بردن چنین تعبیرى به این معنا نیست که نماز بر او واجب نبوده و یا این که نماز از گردن او ساقط مى شود و این حرف بهانه اى براى ترک نماز گردد، بلکه اگر کسى مرتکب خطاى شراب خوارى شد باید بعد از حالت مستى نمازش را بجا آورد چرا که نماز چنین فردى صحیح بوده و در هر صورت باید نماز خود را بخواند تا حداقل گرفتار عذاب ترک نماز نشود.
اما از درجات و نورانیت عبادات بى بهره مى شود زیرا؛ بین جسم و روح نمازگزار ارتباط تنگاتنگى هست چرا که نماز وسیله ارتقا روحى و معنوى، عامل تقرّب به ذات اقدس اله است. و از آنجا که اولین و مهمترین اثر تخریبى شراب متوجّه روح و جان آدمى است و نیز چون حقیقت انسان را روح او تشکیل مى دهد لذا تأثیر سوء شراب، بیشترین آسیب را به روح و روان انسان مى زند. از همین رو وقتى گفته مى شود نماز چنین فردى پذیرفته نیست، به این علّت است که روح او قابلیت درک و استعداد دریافت فیوضات روحانى و معنوى را از دست مى دهد. به طورى که از بعضى روایات به دست مى آید، شراب ریشه تمام گناهان و لغزش ها است.
امام صادق علیه السلام مى فرماید: «کسى که یک جرعه شراب بیاشامد، خدا و پیغمبران و مؤمنین او را لعنت مى کنند، اگر به مقدارى بخورد که مست شود، روح ایمان از او دور مى شود و به جایش روح کثیف شیطانى جایگزین مى گردد، پس نماز را ترک مى کند و ملائکه او را سرزنش مى کنند و خداى تعالى او را خطاب مى کند: «اى بنده من کافر شدى، بدا به حال تو». پس امام فرمود: «بدا به حالش، بدا به حالش، به خدا سوگند یک سرزنش الهى از هزار سال عذاب سخت تر است»3.
حسین بن خالد مى گوید محضر مبارک حضرت رضا علیه السلام عرض کردم براى ما از پیامبر صلى الله علیه و آله روایت شده که فرموده اند: کسى که شراب بنوشد تا چهل روز نمازش مقبول نیست، آیا این روایت صحیح است؟ حضرت فرمودند: راویان این حدیث راست گفته و حدیث را صحیح نقل کرده اند. عرض کردم: چرا نمازش تا چهل روز مقبول نیست نه کمتر از آن و نه بیشتر حضرت فرمودند: براى این که حق تعالى مراحل خلقت انسان را براساس 40 روز مقدّر و معیّن فرموده نطفه انسان در رحم مادر 40 روز تبدیل به علقه مى شود و تا 40 روز به مضغه تبدیل مى شود و... بنابراین وقتى شخصى شراب مى خورد آن شراب نیز 40 روز در بدن او مى ماند و تا این زمان که بقایا و ذرّات شراب در درون او باقى است نماز او مقبول درگاه الهى واقع نمى شود.4
در پایان باید این مطلب را یادآورى نمود همان گونه که در روایات تصریح شده باب توبه و رحمت الهى به سوى گناهکاران باز است لذا اگر فردى از گناه شرب خمر توبه نماید نمازش مورد قبول درگاه الهى قرار خواهد گرفت و توبه وى نیز باید به گونه اى باشد که عزم جدّى بر ترک این گناه نماید به طورى که دیگر بازگشتى به گناه گذشته نکند و در آینده نیز هرگز آن گناه فاحش را مرتکب نشود.
پی نوشت:
1. مائده 5، آیه 90 و 91 ؛ بقره (2)، آیه 219.
2. مستدرک الوسائل، ج 17، ص 57.
3. الکافى، ج 6، ص399.
4. علل الشرائع، ج2، ص 345.
منبع: www.porseman.org