پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام علی (علیه السلام) فرمودند: مَن ضَعُفَ عَن حِفظِ سِرَّه، فَهُوَ عَن سِرَّ غَیرِهِ اَضعَفُ؛ کسی که از حفظ راز خود ناتوان باشد، در حفظ اسرار دیگران ناتوان تر خواهد بود. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
«کتمان راز» نشانه ی قدرت اراده و ظرفیّت انسان است.
گاه عوامل گوناگونی سبب می شود تا انسان راز خود را برای دیگران فاش سازد یا رازی را که دیگری همچون امانت به او سپرده است، آشکار کند؛ مثل خودنمایی، خودشیرینی، کسب وجهه، رسیدن به مقاصد دنیوی، دشمنی و حسادت و...
باید تمرین کرد تا به «رازداری» رسید.
وقتی فاش شدن یک راز بی آبرویی را در پی دارد یا خطرهای مالی و جانی و حیثیّتی برای انسان پیش می آورد، باید با «کتمان» جلوی آن را گرفت.
شایسته ترین فرد برای حفظ راز خود شمایید.
سعدی گوید:
خامُشی بِه که ضمیر دل خویش
با کسی گفتن و گفتن که: مگوی
ای سلیم آب ز سرچشمه ببند
که چون پر شد نتوان بستن جوی
بکوشیم ظرفیّت «رازداری» خویش را بیفزاییم.
گفتن راز خود به دیگران و تأکید بر این که «میان خودمان باشد» تضمینی برای حفظ اسرار نیست.
پی نوشت:
(1) غررالحکم، ج 5، ص 362
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).