پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام علی (علیه السلام) فرمودند: فازَ بِالسَّعادَهِ مَن اَخلَصَ العِبادَهَ؛ کسی که در عبادت اخلاص ورزد، به سعادت و کامیابی می رسد. (1)


پاسخ :
شرح حدیث:
اعمال و عبادات هم گاهی مغزدار است و گاهی پوچ! گاهی بی محتواست، گاهی پر محتوا.
هر چند ممکن است کسی با دروغ یا تظاهر و ریاکاری، کسی را بفریبد، در دستگاه خدا آنچه معیار و میزان است، «خلوص» و صدق است و کارهای ریایی نمره و امتیازی ندارد.
معنای خلوص در عبادت آن است که تنها انگیزه در عبادت اجرای فرمان خدا و قصد بندگی و عبودیّت باشد، نه آن که دیگران او را انسانی خوب بشمارند و از او تعریف کنند.
یکی سجّاده می گسترد تا ساده لوحان را بفریبد.
یکی ذکر می گوید تا مردم او را صالح و مرد خدا بشناسند.
در آستان الهی هر که «بنده تر» باشد، «مقرّب تر» است.
بندگی هم به شعار و تظاهر نیست. جوهر عبادت فرمانبرداری از خدا و زندگی بر مدار امر و نهی پروردگار است.
عبادت ناخالص هرگز بالا نمی رود و به خدا نمی رسد، مستحقّ اجر و پاداش هم نیست.
کامیابی تنها در سایه ی بندگی خالصانه در پیشگاه خداست.
«بازار خود فروشی از آن سوی دیگر است. »
پی نوشت: (1) غررالحکم، ج 4، ص 430
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).