پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام علی (علیه السلام) فرمودند: یَنبَغی لِلعاقِلِ اَن یُقَدَّمَ لآخِرَتِهِ وَ یَعمُرَ دارَ إقامَتِهِ؛ برای خردمند سزاوار آن است که برای آخرتش چیزی را از پیش بفرستد و خانه ی اقامت خود را آباد سازد. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
نشانه ی خردمندی تدبیر و اندیشه برای آینده است.
یکی از این آینده ها آخرت است که سرای ابدی ماست.
کسی دوست ندارد از «آبادی» به «ویرانه» کوچ کند و از «خانه نشینی» به «خرابه نشینی» روی آورد.
ولی... خانه ی اصلی و ابدی کجاست و منزلگاه موقّت کجا؟
خانه ی آخرت را می توان با «اعمال نیک» در دنیا آباد ساخت. مصالح بنای آن خانه در همین دنیا فراهم می شود، آن هم با عبادت، بندگی، تقوا، دینداری، کار نیک و خدمت به مردم.
کسی که در این دنیا به فکر آبادی خانه ی آخرت خویش است، از عاقلان است. اما کسی که به رونق بخشیدن به زندگی دنیوی همّت گمارد و خانه ی آخرتش ویران باشد، نمی توان او را در زمره ی عاقلان دوراندیش به شمار آورد.
آنچه را در اینجا تهیّه کنیم و پیش بفرستیم، آن جا به دستمان خواهد رسید. و اگر این جا غافل شویم، پس از نقل مکان به آن سرا با خانه ای ویران و فاقد امکانات روبه رو خواهیم شد و این شرط عقل نیست.
عاقل آن است که اندیشه کند پایان را.
پی نوشت:
(1) غررالحکم، ج 6، ص 442
منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی ع)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391)