پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام جواد علیه السلام فرمودند: ألاَیّامُ تَهتِکُ لَکَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَةِ؛ گردش روزها اسرار نهفته را برایت آشکار می سازد. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
افراد در سایه ی امتحان، ‌چهره ی اصلی خود را نشان می دهند.
حوادث روزگار نیز مسائل پنهان و پشت پرده را برای انسان آشکار می سازد.
ادّعای ایمان، کافی نیست. گذشت زمان و تحوّلات روزگار ثابت می کند مؤمن واقعی کیست و چه کسی تنها ادّعا دارد.
ادعای صبر و شجاعت هم کافی نیست. وقتی مصیبتها بر سر کسی فرو می ریزد، ‌یا با دشمن و جنگ و درگیری روبه رو می شود، ‌حقیقت صبر یا بی صبری، شجاعت یا ترسو بودن افراد، آشکار می گردد.
پس ایّام و روزها، ‌پرده از اسرار بر می دارد.
به همین جهت، ‌زمانه و روزگار را معلّم، ‌هادی‌، هشداردهنده و درس آموز دانسته اند. در مَثَلها هم آمده است: «روزگار، بهترین آموزگار است. »
روزگار است این که گه عزت دهد، ‌گه خوار دارد
چرخ بازیگر، از این بازیچه ها بسیار دارد(2)
مثلاً بنی عباس، ‌به نام دفاع از اهل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با بنی امیّه جنگیدند و آنان را برانداختند و خود به حکومت رسیدند. ولی گذشت روزگار و ستمهایی که به امامان شیعه علیه السلام روا داشتند، ‌راز درون آنان را آشکار ساخت و نشان داد خواهان ریاست و قدرت بودند، نه دوستی اهل بیت علیه السلام، ‌پس باید از فراز و نشیب روزگار، درس آموخت.
جهان سر به سر حکمت و عبرت است
چرا بهره ما همه غفلت است؟(3)
پی نوشت:
1. اعلام الدّین، ص 310
2. قائم مقام فراهانی
3. فردوسی
منبع: حکمت های تقوی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام جواد علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، ‌چاپ اول (1391)