پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام صادق علیه السّلام فرمودند: اَربَعَةُ اَشیاءَ، القَلیلُ مِنها کَثیرٌ: آَلنّارُ، وَ العَداوَة، وَ الفَقرُ وَ المَرَضُ؛ چهار چیز است که اندکِ آن نیز بسیار است: آتش، دشمنی، فقر و بیماری. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
دانی که چه گفت زال، با رستم گُرد؟
دشمن نتوان حقیر و بیچاره شمرد(2)
چهار چیزی که در این حدیث بیان شده و اندکِ آن هم بسیار به شمار آمده است، همه، ناشی از آفت و آسیب و ضرر و خطرهاست، و این نشان می دهد که ضرر، زیان، خوف و خطر را باید جدّی گرفت؛ چون، سهل انگاری در این موارد، عوارض جبران ناپذیری دارد.
گاهی یک جنگل عظیم که ثروت ملّی است، بر اثر یک جرقه کوچک با آتش سیگار آتش می گیرد و نابود می شود.
گاهی یک دشمنی کوچک در دلها می ماند، ریشه می دواند، بزرگ می شود و به نزاع و قتل و کشتار منتهی می شود.
گاهی فقر و ناداری، بعضی افراد را به بیراهه می کشاند و وادار به سرقت و غارت می کند یا به کفرگویی و توهین به مقدّسات مجبور می کند. در حدیثی آمده است که: «کادَ الفَقرُ اَن یَکوُنَ کُفراً»؛ نزدیک است که فقر، به کفر بیانجامد.
گاهی اگر یک بیماری ساده و جزئی مداوا نشود و ناچیز شمرده شود، ریشه می دواند و جان شخص را می گیرد.
پس، آتش، دشمنی، فقر و مرض را نباید ساده گرفت و باید مهار و درمان کرد و از بین برد، تا از خطرهای بزرگ مصون ماند.
توصیه های ایمنی، از این رو اهمیت دارد که ما را به عواقب سهل انگاری در برخورد با امور خطرناک آشنا می سازد.
پی نوشت:
1. بحارالانوار، ج75، ص237
2. گلستان سعدی.
منبع: حکمت های صادقی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام صادق علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)