پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام کاظم علیه السّلام فرمودند: إِذا کانَ ثَلاثَهٌ فی بَیتٍ، فَلا یَتَناجی إِثنانِ دُونَ صاحِبهِما، فَإِنَّ ذلِکَ مِمّا یَغُمُّهُ؛ هرگاه سه نفر در اتاقی بودند، دو نفرشان جدا از رفیق خود، نجوا و صحبتِ درِ گوشی نکنند؛ چرا که این کار، او را اندوهگین می سازد. (1)


پاسخ :
شرح حدیث:
ادب معاشرت با دیگران بسیار مهمّ است.
بسیاری از اوقات، اختلافات، دعواها، قهرکردنها از آن جا سرچشمه می گیرد که افراد، اخلاق اسلامی را نمی دانند یا عمل نمی کنند، در نتیجه روابط آنان به هم می خورد و از هم می رنجند.
هر کسی دوست دارد دیگران به او اعتماد داشته باشند.
وقتی در حضور کسی با دوستتان درِ گوشی صحبت می کنید، چه بسا او خیال کند وی را امین و محرم راز نمی دانید که نمی خواهید حرفهایتان را بشنود، یا خیال می کند که درباره او حرف می زنید. هر چند هیچ یک از اینها نباشد، ولی ما فکر و خیال او را نمی توانیم کنترل کنیم. پس به خاطر آن خیالها، از ما می رنجد و از کار ما غمگین می شود.
مضمون حدیث یاد شده، از پیامبر خدا و امام کاظم(ع) هم نقل شده است.(2)
قرآن کریم هم از نجواها و سخنان سرّی که مخالفان پیامبر با یکدیگر داشتند یاد می کند که به قصد آزردن مسلمانان، یا توطئه بر ضدّ آنان انجام می دادند و می فرماید:
اِنَّما النَّجوی مِنَ الشَّیطانِ.(3)
نجوا از شیطان (و کاری شیطانی) است.
در جمع، با دوستان خود نجوا نکنیم که خلاف ادب اسلامی است.
پی نوشت:
1. مسند الامام الکاظم(ع)، ج1، ص497
2. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، حدیث 20029 تا 20031.
3. مجادله(58)، آیه 10.
منبع: حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)