پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند: عَجِبتُ لِمَن یَحتَمی عَنِ الطَّعامِ لِمَضرَّتِهِ، وَ لا یَحتَمی مِنَ الذَّنبِ لِمَعرَّتِهِ؛ تعجب می کنم از کسی که از طعام، به خاطر ضررش پرهیز می کند، ولی از گناه به خاطر بدی و ننگ آن پرهیز نمی کند. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
هم جسم بیمار می شود، هم روح.
هم غذاهای مسموم و خراب، به بدن و سلامتی ما آسیب می زند، هم حرفهای زشت، اعمال بد و گناهان مختلف، روان و جان ما را آلوده و تیره می کند.
البته زیانهای روحی، از ضررهای جسمی بدتر است و اگر بیماری با اندکی درمان و پرهیز، بهبود می یابد، آثار گناه گاهی در طول عمر، بر روح انسان سایه می افکند.
کسی که به سلامت روحش بیش از سلامت جسم می اندیشد، قابل تحسین و تقدیر است.
کسی که مراقب سلامتی جسم خویش است و از هر غذایی که ضرر دارد، پرهیز می کند، اما نسبت به گناه و مفاسد اخلاقی بی تفاوت است، شایسته نکوهش است.
اظهار شگفتی امام، بجاست.
اگر طعام مسموم، «ضرر» دارد، گناه، ننگ و عار دارد و کیفر اخروی و دوری از خدا و شرمندگی در پیشگاه رسول خدا و اولیای دین، بدتر است.
کسانی تنها به خاطر احتمال این که شاید این غذاها فاسد شده باشد، از مصرف آن پرهیز می کنند. ولی ضرر و زیان و ننگ و عار گناه، احتمال نیست، بلکه یقینی است. پس در این جا بیشتر باید پرهیز کرد.
مسموم شدگان، می کوشند در اولین فرصت، با برنامه های درمانی، آثار مسمومیت را از بدن خویش دور کنند. ولی گنهکاران چه؟ آیا تلاش دارند آثار گناه را از دل و جانشان و از پرونده ی اعمالشان پاک کنند؟
توبه، راهی برای زدودن آثار سوء گناهان است.
البته ترک گناه، بهتر و مقدم تر از توبه است.
پی نوشت:
1. کشف الغمّه، ج2، ص107
منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)