پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: اَوْرَعُ النّاسِ منْ وَقَفَ عندَ الشُّهبةِ، اعبَدُ الناسِ مَنْ اقامَ علی الفَرائضِ، اَزْهدُ النّاسِ منْ ترکَ الحرامَ؛ پارساترین مردم کسی است که هنگام برخورد با شبهه و مشتبه، توقف کند، ‌عابدترین مردم کسی است که واجبات را انجام دهد. زاهدترین مردم کسی است که از حرام چشم بپوشد. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
مهمترین رکن پارسایی و تقوا، «بندگیِ خدا» است.
مقام بندگی کسی بالاتر است که فرمانبردارتر باشد و به آنچه «امر» شده عمل و از آنچه «نهی شده» پرهیز کند. آنچه را هم که نمی داند حلال است یا حرام، احتیاطاً ترک کند و به تعبیر دیگر، در برخورد با آنچه «مشتبه» است، توقف کند.
آن که بی پروا وارد کاری می شود که ابعاد آن برایش روشن نیست، پارسا و پرهیزگار نیست.
کسی که در انجام واجبات و تکالیف شرعی سستی می کند، خداپرست و عابد واقعی نیست.
کسی که از حرام، پروا و پرهیزی ندارد، نمی تواند ادعای زهد داشته باشد.
پس عرفان ناب و صحیح، حرکت در خط طاعت خدا و دوری از دنیازدگی و رعایت حلال و حرام الهی است.
هرکسی را نتوان گفت که صاحب نظر است
عشق بازی دگر و نفس پرستی دگر است
برای یک بنده راستین، هیچ چیز مهم تر از تأمین رضای مولایش نیست.
کسی به رضایت حق می رسد که از هوای نفس پیروی نکند و اگر جایی سر دو راهی «خدا- نفس» قرار گرفت، خواسته خدا را ترجیح دهد. این اساس تقواست. چنان که امام علی علیه السلام فرموده است:
«الورعُ اساس التّقوی» (2)
«اساس و پایه تقوا، ورع و پارسایی است».
پی نوشت:
1. تحف العقول، ص 489.
2.غررالحکم، ج1،‌ص 278.
منبع: حکمت های عسکری (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1391)