پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: أوصیکُمْ بِتَقوَی اللهِ و الوَرَعِ فی دینِکُم، و الإجتهادِ فی الله، و صِدْقِ الحدیثِ و أداء الامانَةِ إلی مَنِ ائْتَمَنَکُم منْ‌برِّ أوْ فاجرٍ و طولِ السُّجودِ و حُسنِ الجَوارِ؛ شما را سفارش می کنم به تقوای الهی، پرهیزگاری در دینتان، تلاش در راه خدا، راستگویی و امانت داری نسبت به کسی که شما را امین شمرده است؛ چه نیکوکار باشد چه بدکار، و به سجود طولانی و معاشرت خوب با همسایه. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
این توصیه های مهم از سوی امام عسکری علیه السلام خطاب به شیعیان است. پیروان آن حضرت در آن دوره، زیر ذرّه بین بودند؛ به این معنی که رفتارشان مورد دقت و نظر دوست و دشمن بود و دشمنان هم در پی بهانه و فرصت برای ضربه زدن بودند.
مخالفان وقتی خلع سلاح می شوند و نمی توانند توطئه و دشمنی کنند که بهانه به دستشان ندهیم.
توصیه های امام، در این هفت مورد خلاصه نمی شود، ولی این هفت تا هم بسیار مهم است.
«تقوا» و «ورع»، عامل محفوظ ماندن از فسادهای اخلاقی و ارتکاب گناه و رسوایی در جامعه است.
اجتهاد و تلاش در راه خدا، سبب دستیابی به هدفها می گردد و افراد سست و بی حرکت، همیشه محروم و عقب می مانند.
«راستگویی» موجب محبوبیت و جلب اعتماد دیگران می شود.
«امانتداری» مایه ی اطمینان و امنیت در جامعه است. اگر افراد، امین نباشند، جامعه دچار هراس و ناامنی می شود.
«طول سجود»، ارتباط بنده با خدا را می افزاید و هر که با خدا رابطه ای قوی داشته باشد، مأیوس و دلسرد و فاسد نمی شود.
«حسن جوار» و رفتار خوب با همسایگان، فرد را از حمایت و محبت آنان برخوردار می کند.
گرت ز دست برآید، چو نخل باش کریم
ورت ز دست نیاید، چو سرو باش آزاد (2)
عمل به توصیه های هفتگانه، موجب سربلندی و عزّت است.
پی نوشت:
1. تحف العقول، ص 487
2. سعدی.
منبع: حکمت های عسکری (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1391)