پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام هادی علیه السلام فرمودند: المُصیبَةُ لِلصّابِرِ واحِدَةٌ وَ للجازِعِ إثنانِ؛ مصیبت، برای صبرکننده یکی است و برای بی تابی کننده دو تا. (1)


پاسخ :
شرح حدیث:
زندگی در دنیا، با مصیبت ها و حوادث ناگوار همراه است.
سخت ترین مصیبت ها هم از دست دادن عزیزان و داغ فرزند و برادر و... است.
آنچه انسان را در برخورد با این حوادث تلخ و شکننده مقاوم می سازد، پناه گرفتن در پناهگاه استوار«صبر» است. قرآن کریم هم توصیه می فرماید که از صبر و نماز، کمک بگیرید. (2) چون شکیبایی در برابر مصیبت، و در روی آوردن به نماز و ذکر خدا، انسان را مقاوم می سازد و تحمل او را افزایش می دهد.
بی تابی و ناله و شیون، مشکلی را حل نمی کند و مرده را زنده نمی کند و عزیز از دست رفته را به ما برنمی گرداند؛ ولی صبر، اندوه ما را می کاهد.
این است که در این حدیث، امام هادی علیه السلام (3) مصیبت را برای صبرکننده یکی می داند و برای آن که از خود بی تابی نشان می دهد، دو تا.
آن که دچار حادثه ی غمبار و مصیبتی می شود، با واقعیتی روبروست که نسبت به آن نمی توان کاری کرد. مگر صبر و شکیبایی، از این رو، همیشه به داغدیدگان توصیه می کنند که صبر کند و عنان اختیار را از کف ندهد و بی تابی نکند، چون چنین حوادثی برای همه پیش می آید. کیست که داغ عزیز ندیده و به فراق دوستان مبتلا نشده باشد؟
به گفته سعدی:
«صبر تلخ است، ولیکن بَرِ شیرین دارد. »(4).
پی نوشت:
1. بحارالانوار، ج75، ص 369.
2. بقره(2)، آیه 45 و 153.
3. این حدیث، از امام کاظم علیه السلام و امامان دیگر هم نقل شده است( رک: حکمتهای کاظمی، حدیث 10).
4. کلیات سعدی، ص 53.
منبع: حکمت های نقوی(ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام هادی علیه السلام)، جواد محدثی، ‌انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول(1391).