پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام کاظم علیه السلام فرمودند: اِنَّ الزَّرْعَ یَنْبُتُ فى السَّهْلِ وَلا یَنْبُتُ فى الصَّفا فَکذلِکَ الْحِکْمَةُ تَعْمُرُ فى قَلْبِ الْمُتَواضِعِ وَلا تَعْمُرُ فى قَلْبِ الْمُتَکَبِّرِ الْجَبّارِ!؛ زراعت در زمین هاى نرم مى روید، نه روى سنگ ها! همچنین علم و حکمت تنها در قلب متواضعان جوانه مى زند نه در قلب متکبران جبار!(1)

پاسخ :
شرح حدیث:
نخستین گام در راه تحصیل دانش فروتنى است، فروتنى در برابر حق، فروتنى در برابر استاد، و در برابر هرکس که بیشتر از انسان مى داند و مى تواند چیزى به او بیاموزد.
به همین دلیل «جهل» و «تکبّر» معمولا قرین و همراه یکدیگرند، متکبّران حاضر به اعتراف به جهل نیستند، و حتى اگر واقعیّتى با روح غرور و تکبّر آنها نسازد نه تنها آن را انکار مى کنند بلکه با آن به مبارزه بر مى خیزند، سخن حق را از افراد هم ردیف یا پایین تر از خود نمى پذیرند، و غالباً در جهل مرکب مى مانند.
پی نوشت:
1. تحف العقول، صفحه 296.
منبع: makarem.ir