ارزش دنیا دوستى

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

النَّاسُ أَبْنَاءُ الدُّنْیَا وَ لَا یُلَامُ الرَّجُلُ عَلَى حُبِّ أُمِّهِ.

مردم فرزندان دنیایند و کسی را ملامت نمی کنند که چرا دوستدار مادر خود هستی.

نهج البلاغه: حکمت 295

بیان امام علیه السلام شامل اکثر مردم می شود این طور نیست که به جبر باید حب دنیا داشته باشند خیر از باب غلبه علاقمندان به دنیا امام علیه السلام چنین فرمایشی را ایراد کرده است چنانکه امام حسین علیه السلام می فرمودند:
اِنَّ النّاسَ عَبِیدُ الدُّنیا؛ به تحقیق مردم بنده دنیایند.(1)

بی شک امام حسین علیه السلام همه مردم را نمی فرمایند چون حداقل یاران باوفا و بزرگوار خودش حب دنیا نداشتند و دنیا را زیر پا گذاشتند و در راه هدف مولای خویش جانفشانی کردند.

بیان امام علیه السلام مجوز نمی شود برای دنیادوستی چون همان بزرگوار در جای دیگری می فرمایند:
حُبُّ الدُّنیا راسُ الفِتَنِ و اَصلُ المِحَنِ؛ دنیادوستی منشا فتنه ها و ریشه گرفتاری‌هاست.(2)

و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سفارش می فرمایند:
ولا تَکُونُوا مِن اَبناءِ الدَّنیا؛ و مباشید از فرزندان دنیا.(3)

پس جمع بین کلام امام علیه السلام و سایر گفتار این می شود که افرادی هستند که دنیا را چون مادر دوست می دارند و نمی توانند از مادر خود جدا شوند و افرادی هستند که این علاقه را از دل خود بیرون آورده و تلاش میکنند فرزندان آخرت باشند و در دنیا کارهایی برای جهان بعد از دنیا انجام دهند.

شرح ابن میثم
این گفتار سرزنش مردم در مورد دلبستگى به دنیاست، کلمه «أبناء» استعاره براى مردم آورده شده است، از آن جهت که تولّد مردم از دنیاست و علاقه طبیعى به دنیا دارند.

و عبارت: و لا یلام... سرزنشى براى مردم است، چنان که در مورد کسى که او را سرزنش مى کنى و مى گویى، طبیعت تو سرزنش کردنى است و به سمت چیزى که در سرشت تو است بر تو ملامتى نیست.(4)

پی‌نوشت‌ها:
1- تحف العقول، ص 245
2- غرر الحکم، ح 4870
3- بحارالانوار، ج 77، ص 188
4- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 671

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.