امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
أَقَلُّ مَا یَلْزَمُکُمْ لِلَّهِ سُبْحَانَهُ أَنْ لَا تَسْتَعِینُوا بِنِعَمِهِ عَلَى مَعَاصِیهِ.

کمترین چیزی که لازم است شما برای خدای سبحان بجا آورید این است که از نعمت هایش در راه معصیت استفاده نکنید.
نهج البلاغه: حکمت 322
شرح حدیث:
اگر همین یک مورد به طور جدی مورد توجه عموم قرار گیرد چه گلستانی به وجود می آید فضا لبریز از معنویت و پاکیزگی می شود. نعمت خدا در راه نافرمانی خدا مصرف نشود. عجب کلام کوتاهی که اقیانوسی از حرف و سخن در دل خود دارد. اهل گناه خوب می دانند که نعمت خدادادی را در راه معصیت به کار گرفته اند و شاید گناهی را نتوان پیدا کرد بدون سوء استفاده از نعمت های الهی اتفاق بیفتد.

حالا از میان همه نعمت ها که قرآن می فرماید:
اِن تَعُدُّوا نِعمَتَ اللهِ لا تُحصُوها؛
اگر نعمت های خداوند را بخواهید شماره کنید نمی توانید.(1)

ما فقط به نعمت اعضاء و جوارح انسان می پردازیم نعمت زبان وقتی در مسیر معصیت قرار می گیرد ده ها گناه که بعضی جزو گناهان کبیره است از آن صادر می شود نمونه های آن عبارتند از دروغ، تهمت، غیبت، سخن چینی ، فحش و ناسزا، لغو و بیهوده گویی، فتنه انگیزی و غیره.

نعمت چشم: نگاه به نامحرم خواندن حرف ها و نوشته های گمراه کننده نگاه به چیزهایی که عامل ابتذال و سقوط انسان می شوند.

نعمت گوش: شنیدن غیبت موسیقی های حرام و مبتذل سخنان لغو و بیهوده و هر آنچه را که دل را تاریک می کند چون چشم و گوش درب دلند.

نعمت دست: بر روی مظلوم نواختن و شتم و ضرب دیگران را بدون مجور قانونی دست درازی به مال مردم و دزدی و نوشتن مطالب گمراه کننده زورگیری و غیره

نعمت پا: پا د رمجلسی گذاردن که در آن معصیت خدا باشد چون حضور در مجالس گناه خود گناه است از قدمها به حمایت ظالم استفاده کن جایی که عزت مومن مخدوش می شود رفتن.

نعمت شکم: آن را از حرام پر کردن پرخوری و اسراف کردن غذای مسموم و آلوده خوردن.

نعمت غریزه جنسی: زنا و عمل منافی عفت سرکوب و بی اعتنایی به پاسخگویی به آن از طریق حلال.

شرح ابن میثم
توضیح آن که، اقتضاى عدالت آن است که از نعمت الهى براى طاعت او استفاده شود، پس اگر چنین کارى نشد، دست کم، نعمت را در راه هاى جایز به کار ببرند نه این که از نعمت الهى براى نافرمانى او کمک بگیرند، زیرا آن باعث خشم خداست.(2)

پی‌نوشت‌ها:
1- سوره ابراهیم، آیه 34
2- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 687

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.