امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند:

منَ الفَواقِرِ الَّتی تقصِمُ الظَّهرَ، جارٌ إنْ رأی حسنَةً اَخفاها، و إنْ رَأی سَیِّئةً اَفشاها؛

از مصیبت هایی که کمرشکن است، همسایه ای است که اگر خوبی ببیند آن را پنهان می کند و اگر بدی ببیند، آن را فاش می سازد.

تحف العقول، ص 487

همسایه خوب یا بد، عامل رفاه یا رنج است.
اگر در مثلها و روایات آمده است که «اول همسایه را ببین، سپس خانه بخر» اشاره به نقشی است که همسایگان در ایجاد صفا و محبت، یا ایجاد زحمت و دردسر دارند و مایه ی دلخوشی یا عامل رنج و کدورت می شوند. همان طور که ما از همسایه، انتظار ادب، اخلاق، حق شناسی، مراعات، رازداری و مساعدت داریم، خودمان هم تا می توانیم باید همین نکات را درباره ی همسایه مراعات کنیم.
همسایه ی بد، واقعاً تحمل ناپذیر است، ولی بدی همسایه بد چیست؟
امام در این حدیث، به یکی از ویژگیهای همسایه بد اشاره می کند و آن این است که از انسان، تنها بدیها و عیبها را می بیند، نه خدمتها و خوبیها را، خوبیها را می پوشاند و زبان تعریف و قدرشناسی ندارد، ولی بدیها را هم افشا می کند و موجب آبروریزی می گردد.
چون خود همه عیبی، چه کنی عیب کسان فاش
بر غیر چه خندی، چو تو خود بدتر از آنی
بر عیب تو چون پرده بپوشید خداوند
ظلم است اگر پرده مردم بدرانی (1)
پیامبر عزیز ما، نسبت به مراعات همسایه بسیار سفارش کرده است. به تعبیر حضرت امیر علیه السلام و رسول خدا صلی الله علیه و آله آن قدر ما را درباره ی همسایه سفارش می کرد که پنداشتیم او را هم از وارثان قرار خواهد داد. (2)
همیشه زبان به ستایش خوبیهای دیگران بگشاییم و از بیان عیبهایشان حذر کنیم.

پی نوشت:
1. قاآنی.
2.نهج البلاغه، نامه ی 47.
منبع: حکمت های عسکری (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسن عسکری علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1391)