فلسفه روزه

کسی از امام حسین(علیه السلام) پرسید، خداوند چرا روزه را واجب کرده است؟ فرمود:

لِیَجِدَ الغَنِیُّ مَسَّ الجوعِ فَیَعودَ بِالفَضلِ عَلَی المَساکینِ؛

برای اینکه ثروتمند، رنج گرسنگی را بچشد و از فزونی مالش بر بینوایان کمک کند.

مناقب، ج4، ص68

حضرت یوسف، چند سالی در زندان ماند، تا رنج اسارت و حبس را بفهمد و چون به حکومت رسید، کسی را بی گناه به زندان نیفکند.
روزه که از واجبات الهی است، علاوه بر آثار و برکات فراوان و سازندگی برای خود روزه دار، این اثر را هم دارد که رنج گرسنگی را بچشد و درد گرسنگان را بفهمد، تا از آنچه خداوند به او نعمت و مکنت داده است، به همنوعان فقیر کمک کند.
روز یعنی همدلی با محنت و فقر فقیران
آشنایی با غم مسکین و رنج بینوایان
خداوند، در اموال اغنیا، سهمی برای محرومان قرار داده است.(1)
در خمس و زکات هم، بخشی به فقرا داده می شود. زکاتِ فطره و صدقات دیگر هم کمک به همنوعان تهیدست است.
آنچه آدمی را عطوف می سازد و به همدلی با رنج کشیدگان وامی دارد، درک و لمس ناراحتیها و غمهای آنان است.
کسی که روزه دار است، با آنکه در خانه غذا و آب و میوه دارد، به فرمان خداوند از آنها استفاده نمی کند و گرسنگی و تشنگی را تا لحظه ی افطار تحمّل می کند. ولی آنان که در طول سال به خاطر مسکنت و فقر، نمی توانند از خوردنیها و نوشیدنیهای مطلوب استفاده کنند، چه می کنند و چه می کشند؟
تا ثروتمندان، دردِ فقرا را لمس نکنند، عواطف و حسّ نوع دوستی آنان تحریک نمی شود تا به آنان هم کمک کنند.
شرط مسلمانی، مواسات و برادری با مسلمانان، حتی با انسانهاست.
در غم و شادی و راحت و رنج محرومان شریک باشیم.

پی نوشت:
1. ذاریات(51)، آیه 19: «وَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ‌».
منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)