۱۳ علت استرس در نوجوانان

 دانستن علت های استرس، آمادگی و مهارت درگیری با ایشان را به نوجوان می دهد.
 

چکیده: علت های استرس زا در زندگی معاصر به گونه ای متنوع شده اند و بازه سنی آن همچون قدیم به بزرگسالان محدود نمی شود. شناخت این استرس ها و علل پدید آمدن آنها راه برخورد با ایشان است و این علت شناسی در دوران نوجوانی به خاطر اهمیت این دوران، ارزش دو چندان می یابد. در این نوشتار به بررسی سیزده علت استرس در نوجوانان پرداخته می شود.
 
 تعداد کلمات 1141 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

هر چیزی در طول روز می‌تواند عامل ایجاد استرس باشد. فهرستی از این عوامل در ادامه آمده است:

یکی از رایج‌ترین عوامل استرس مربوط به عملکرد علمی و آموزشی است. نوجوانان معمولاً نگران انجام تکالیف، پروژه‌ها و گزارش کارهایشان هستند. شرکت در کنکور و مطالعه برای امتحانات هم که در ایجاد استرس جای خود را دارند. این نوع از استرس تا زمانی که نوجوان را به سمت بهبود عملکرد ببرد، بسیار خوب و مثبت خواهد بود، اما اگر سلامت و توانایی‌های شناختی نوجوان تحت تأثیر این استرس قرار بگیرد باید مسئله را به طور جدی پیگیری کرد

 

تعییرات جسمانی یکی دیگر از عوامل ایجاد استرس در نوجوانان است. تغییرات احساسی و جسمانی در هنگام بلوغ باعث استرس می‌شود. نوجوان نمی‌داند در بدنش چه اتفاقی در حال وقوع است و دلیل تغییرات احساسی‌ خود را نمی‌شناسد. چنین استرس‌هایی موجب تشویش و نگرانی او می‌شوند. فشار جسمانی بیش از حد نیز نوجوان را خسته و از نظر روحی و روانی دچار استرس می‌کند.
 

زندگی اجتماعی اهمیت زیادی برای نوجوانان دارد. آنها تمایل دارند عضو گروه‌های معروف و شاخص جمع خود باشند و هم سن و سال‌هایشان آنها را به خوبی بپذیرند و قبول کنند. در این سن معمولا نوجوانان به دوستان خود بیشتر از خانواده بها می‌دهند و تمایل زیادی به معاشرت با آنها دارند. آنان دوست دارند به شیوه‌ای خاص لباس بپوشند و از اصطلاحات رایج نوجوانان استفاده کنند. در یک کلام خیلی دوست دارند باحال و جذاب به نظر برسند یا در اصطلاح خودمانی این روزها تمایل زیادی دارند تا «شاخ» به نظر برسند. این موقعیت، حساس و دشوار است، زیرا نوجوان تصمیم می‌گیرد کسی باشد که نیست. او خود واقعی‌اش را نادیده می‌گیرد و وانمود می‌کند فرد دیگری است. چنین تجربه‌ای استر‌س‌زا خواهد بود.
علاوه بر این، مشکلات با دوستان، تحت زورگویی و قلدری دوستان و دیگران قرار گرفتن و روابط احساسی و عاشقانه نیز از دلایل عمده‌ی ایجاد استرس در نوجوانان هستند.
 

هر آنچه بر خانواده تأثیر بگذارید، مستقیما بر نوجوانان نیز اثر می‌گذارد. انتظارات غیرمنطقی والدین، اختلافات زناشویی میان پدر و مادر، مریضی و بیماری یکی از اعضای خانه یا اختلاف و روابط سست میان خواهر و برادرها از عوامل خانوادگی ایجاد استرس در نوجوانان هستند. مشکلات مالی نیز نقش مهمی در استرس نوجوانان دارد.
 

پول فقط برای بزرگ‌ترها مهم نیست. نوجوانان بینوا نیز در بحران‌های مالی آسیب زیادی می‌بینند زیرا جز حس کردن مشکل کاری از دست‌شان برنمی‌آید. مطالعات نشان می‌دهد، کودکانی که در خانواده‌های کم‌درآمد رشد می‌کنند، همیشه دچار استرس هستند و در نوجوانی و بزرگسالی با مشکل رو‌به‌رو می‌شوند. مثلا یکی از دغدغه‌های اصلی نوجوانان در مورد پرداخت شهریه و هزینه‌ی تحصیل‌ است. شما به عنوان سرپرست و والدین باید نوجوانان را تنها تا حدی در جریان امور مالی خانواده قرار بدهید.
 

رویدادهای ناگهانی و ناگوار مانند تصادف، بیماری، مرگ آشنایان و نزدیکان، تعرض و سؤاستفاده‌های روحی و جسمی اثرات فراوانی روی بچه‌ها دارد. مثلا مرگ، حس فقدان و از دست دادن همه‌چیز و همه‌کس را در نوجوان ایجاد و استرس را به درد و رنج او اضافه می‌کند.
در رده‌های سنی بالاتر ممکن است مسائل عاطفی نیز به عامل مهمی برای ایجاد استرس تبدیل شود. مثلا جدایی از فرد مورد علاقه و مواردی از این قبیل. در این موقعیت‌ها باید به شدت مواظب نوجوان و روحیه او باشید.
 

نوجوانان به سادگیِ بزرگسالان تغییرات را هضم و تحمل نمی‌کنند. تغییرات اساسی مانند نقل مکان به منزل یا شهری جدید یا اضافه شدن فردی به اعضای خانواده (ناپدری/ نامادری، ناخواهری/برادری) از جمله تغییرات دشوار برای نوجوانان هستند. در این مواقع ناآگاهی نوجوانان از شیوه‌ی برخورد با این تغییرات یا چگونگی برآورده کردن انتظارات والدین و معلمان و باعث بروز استرس می‌شود
.

در مقطع دبیرستان، نوجوانان معمولا به ارتباط با جنس مخالف تمایل پیدا می‌کنند و از اینکه می‌بینند دوستان‌شان چنین روابطی دارند و آنها تنها هستند کمی نگران می‌شوند. بحران‌ها و استرس‌های اجتماعی و تحصیلی رفع نشده، مشکلات و استرس‌های عاطفی هم اضافه می‌شوند. رابطه با جنس مخالف یا فکر کردن و دل‌مشغولی نسبت به ابعاد مختلف آن در این سن بسیار چالش‌برانگیز و دشوار است.
 

نوجوانان پرسش‌ها و تردیدهای گوناگونی درباره تغییرات احساسی و جسمانی خود دارند. شک و شبهه درباره‌ی خود و عزت‌نفس اندک یکی از بدترین و دشوارترین چالش‌های پیش روی آنهاست. شیوه‌ی رفتار والدین با نوجوانان به رفع مشکل کمبود اعتماد و عزت‌نفس کمک شایانی می‌کند.
 

در سنین نوجوانی افراد بیشتر درگیر محیط پیرامون خود و زندگی اجتماعی می‌شوند و تلاش می‌کنند تا به روابط پیچیده‌ی اطراف خود معنا بخشند. میل به پذیرفته شدن از سوی هم‌سن‌و‌سال‌ها گاهی باعث می‌شود به سوی تجربه‌های تازه مثل سیگار، الکل و مواد مخدر بروند. نوجوانی سنی حساس است، سنی که فرد می‌خواهد هویت خود را بیابد. در این میان، آنان می‌خواهند وجهه‌ی اجتماعی مطلوبی برای خود بسازند و برای حفظ آن به خود فشار زیادی می‌آورند. تلاش برای ایجاد تعادل میان خود واقعی و این تصویر، کاری به شدت سخت و پراسترس‌ است.
 

رقابت میان نوجوانان در مدرسه امری رایج و عادی است. مثلا نوجوانان در زمینه درسی، فعالیت‌های فوق‌برنامه یا ورزشی با هم به رقابت می‌پردازند. اما یادتان باشد رقابت تا جایی مفید و پسندیده است که باعث بهبود عملکرد، نمرات و… بشود. اگر رقابت به تولید احساسات منفی نظیر حسادت و نفرت منجر شود پشیزی ارزش ندارد و به یکی از عوامل ایجاد استرس تحصیلی بدل می‌شود.
 

تفاوت میان فرزندان خانواده بسیار طبیعی است. اما اگر این تفاوت‌ها به جنگ و دعوا و اختلافات شدید بینجامد، نتیجه چیزی جز استرس برای اعضای خانواده نخواهد بود. یکی از احساسات منفی رایج میان نوجوانان، احساس حسادت فرزندان بزرگ‌تر نسبت به کوچک‌ترهاست که توجه بیشتری از والدین می‌گیرند. در واقع هر گونه عدم تعادل و رفتار متفاوت با فرزندان منجر به بروز احساسات منفی در آنان خواهد شد.
 

یکی از شکایات همیشگی نوجوانان این است که وقت ندارند و نمی‌توانند به همه‌ی کارهایشان برسند. آنها معمولا وقت و زمان کافی برای خوردن صبحانه، انجام تکالیف مدرسه یا رسیدن به کارهای منزل ندارند. ضعف در مدیریت زمان یکی از عوامل مهم ایجاد استرس در نوجوانان است. رسانه‌های مختلف، تکنولوژی و اینترنت به سادگی حواس نوجوانان را پرت می‌کنند و وقت آنها را هدر می‌دهند و نوجوان عزیز وقتی به خود می‌آید که زمان لازم برای انجام کارهای مختلف را از دست داده است و در نتیجه دچار استرس می‌شود.