شناخت آسیب‌ها و پیامدهای ناشی از مشاهده پورن

آگاهی از ساختارهای مغزی درگیر در مشاهده پورن و شناخت پیامدهای منفی آن، به روند پیشگیری پورنوگرافی کمک می­ کند.
 

چکیده: مشاهده تصاویر پورنوگرافی، علاوه بر آسیب فردی و اجتماعی متعدد، آثار منفی بی­شماری بر مغز و ساختارهای مغزی انسان دارد. در این مقاله با مهمترین این آسیب­ ها آشنا می­ شویم؛ چرا که شناخت آسیب‌ها و پیامدهای ناشی از مشاهده پورن می‌تواند به روند پیشگیری و ترک آن کمک کند.

تعداد کلمات 850 / تخمین زمان  مطالعه 4 دقیقه

شناخت آسیب‌ها و پیامدهای ناشی از مشاهده پورن می‌تواند به روند پیشگیری و ترک آن کمک کند. در بحث آسیب‌های درگیر شدن در فضای هرزه‌نگاری‌های مجازی، تنها دیدگاه‌ها و باید و نبایدهای اخلاقی مطرح نیستند و سال‌هاست که آثار منفی این پدیده بر مغز و ساختارهای مغزی از سوی متخصصان و دانشمندان علوم مغز و روان‌شناسی به صورت جدی مطالعه شده است[1].

بعضی از عوارض پورنوگرافی که در پژوهش‌های اخیر مشخص شده‌اند، شامل موارد زیر است:

هر چیز تازه، جدید و هیجان‌انگیزی، دوپامین را افزایش می‌دهد. در واقع دوپامین، مسئول ایجاد احساس سرخوشی و لذت در مغز است. رفتاری مثل خوردن غذای خوشمزه، انجام رفتار جنسی و حتی فکر کردن به کاری هیجان‌انگیز، دوپامین را در مغز افزایش می‌دهد و احساس لذت ایجاد می‌کند. تحریکات و ارضای جنسی، بزرگ‌ترین منبع طبیعی ایجاد دوپامین در مدار پاداش مغز هستند. پورن از آن جهت برای مغز جذاب است که در آن تازگی و هیجان به وفور یافت می‌شود.
این تازگی می‌تواند در قالب فردی جدید، صحنه‌ای غیر منتظره و حرکت جنسی جدیدی باشد. در این صورت فرد می‌تواند در مدت کوتاهی و بسیار راحت، تعداد بسیار زیادی شریک جنسی جدید را تجربه کند و سطح دوپامین را به بالاترین حد خود برساند. علاوه بر این محرک‌های پورن، غیرواقعی و اغراق‌شده هستند و دوپامین بیشتری تولید می‌کنند، بنابراین چون مغز نمی‌تواند محرک واقعی را از غیرواقعی تشخیص بدهد، آنها را باارزش‌تر می‌داند و فرد در رابطه واقعی نمی‌تواند آن سطح از لذت را تجربه کند و دچار ناکامی خواهد شد.
 

یکی از عوارض جدی پورن، تحریک بیش از اندازه و غیرواقعی مغز است. این حالت در ابتدا لذت‌بخش است و با عمل‌ خودارضایی، احساس کاهش تنش جنسی را به دنبال دارد، اما به مرور زمان مغز احساس خطر می‌کند، چون برای این حجم از تحریک، طراحی نشده و هدف از تحریک، بقای نسل بوده است! بنابراین مغز به مرور زمان و برای محافظت از خود در برابر تحریکات بیست و چهار ساعته، حساسیت به ماده دوپامین را کاهش می‌دهد، به صورتی که فرد با دیدن تصاویر قبلی ارضا نمی‌شود و لذت کمتری تجربه خواهد کرد. بنابراین نیاز به دوز بالاتری از پورن دارد و همین موضوع فرد را به جست‌وجوی تحریک بیشتر وادار می‌کند. این وضعیت احتمال تشدید فعالیت پورنوگرافی را بیشتر خواهد کرد، به صورتی که فرد را به سوی اعتیاد به پورن می‌کشاند.
 

در این شرایط، مغز به عمل جنسی با محتوای پورن شرطی می‌شود؛ یعنی فقط وقتی به بالاترین سطح تحریک و ارضا می‌رسد که با محتوای پورن درگیر باشد، بنابراین فرد در شرایط واقعی و با همسرش نمی‌تواند رابطه موفقی داشته باشد. چون محرک واقعی توان رقابت با محرک پورن را ندارد و مغز به این شرایط شرطی شده است.
 

تجربه سطح بالای دوپامین، مغز را نسبت به لذت‌های طبیعی روزمره بی‌تفاوت می‌کند. چون این فعالیت‌ها سطح دوپامین را به اندازه پورن بالا نمی‌برد، بنابراین فرد به مرور زمان دچار افسردگی، انزوا، احساس غم و روزمرگی می‌شود.
 

مغز نسبت به محرک‌هایی که یادآور پورن هستند، حساس می‌شود. علائمی مثل تنهایی، دیدن موبایل، آدرس یک سایت و حتی شرایط استرسی، تپش قلبش را بالا می‌برد و احساس ولع شدید برای دیدن پورن و انجام خودارضایی ایجاد می‌شود که به مرور زمان فرد را به اعتیاد به پورن می‌کشاند.
 

نتیجه پژوهش بر مغز 64 کاربر پورن، نشان می‌دهد که کاهش ماده خاکستری مغز و مشکلاتی در منطقه قشر پیشانی که مسئول کنترل و بازداری است در این افراد مشاهده می‌شود. به عبارتی استفاده طولانی مدت از پورن باعث ضعف اراده می‌شود، به صورتی که فرد احساس می‌کند بر خودش و اعمالش کنترلی ندارد؛ یعنی دقیقاً زمانی که بقیه قسمت‌های مغز که برای این سطح از تحریک و ارضا طراحی نشده‌اند، دستور توقف تحریک را می‌دهند، اما قسمت جلویی مغز که توان بازداری ندارد، نمی‌تواند این رفتار را کنترل کند و قادر به توقف تحریک و ارضا نیست.

تهیه و تنظیم: خانم حدیثه اسفندیار
منبع: محمد حسین سیاح طاهری و دیگران؛ (1395)، حقیقت مجازی، انتشارات مرکز ملی فضای مجازی