با فرصت‌های آموزشی در فضای مجازی آشنا شوید (بخش اول)

آموزش مجازی نیاز به امکانات فیزیکی بسیار را برای فرایند یاددهی و یادگیری تغییر داده است.
 

چکیده: گسترش فضای مجازی و دسترسی آسان آن برای همه افراد با حداقل دانش و بدون نیاز به آموزش‌های تخصصی باعث شد تا این محیط به عنوان گزینه‌ای قابل توجه برای کاربردهای آموزشی معرفی شود؛ به طوری که امروزه، استفاده از آموزش الکترونیک برای ارتقای دانش و مهارت‌های نیروی انسانی به کاربردی متداول در دنیا تبدیل شده است.

تعداد کلمات 805 / تخمین زمان مطالعه4 دقیقه

اینترنت مجموعه پایان‌ناپذیری از پایگاه‌های داده است که اطلاعات مختلف و متنوع فردی و جمعی انسان‌ها را در خود جمع‌آوری کرده است و هر روز نیز گسترش می‌یابد. دلایل زیر باعث شده‌اند که اینترنت به عمومی‌ترین شبکه برای حل مسائل اجتماعی و فرهنگی تبدیل شود:
1. سهولت گفت‌وگو و تبادل اطلاعات با دیگران
2. سرعت تبادل اطلاعات و ناشناخته ماندن مبادله‌کنندگان در صورت تمایل و کم بودن هزینه‌های تبادل اطلاعات
3. امکانات قابل توجهی که اینترنت به عنوان پایگاه می‌تواند در اختیار افراد جامعه قرار دهد؛ مانند دستیابی به اطلاعات در خصوص هر نوع موضوعی، ارسال و دریافت نامه‌های الکترونیکی، عضویت در شبکه‌های مجازی و غیره. بر این اساس می‌توان گفت که ظرفیت‌های مثبت و کاربردهای مفیدی که جنبه‌های گوناگون زندگی انسان را تحت تأثیر قرار داده و تسریع، تسهیل و خلاقیت را برای او به ارمغان می‌آورد، بخشی از توانایی‌های معجزه‌آسای این شبکه جهانی است.
 

سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد یونسکو (UNESCO) در سال 2005 درباره مزیت آموزش مجازی چنین بیان می‌کند: ویژگی برجسته فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات این است که با گذر از محدودیت‌های زمانی و مکانی می‌تواند آموزش را در همه جا و در هر زمان برقرار کند و به مثابه اهرم پرقدرتی دگرگونی در فرایند آموزش و یادگیری را محقق سازد. از نظر بسیاری از متخصصان آموزش، فناوری‌های نوین اطلاعاتی با فراهم کردن امکان فعالیت و استقلال بیشتر فراگیران با توسل به فرصت‌‌های جدید، همفکری در طرح‌های علمی در سراسر مرزها و در میان فرهنگ‌های مختلف، امکان یادگیری از یکدیگر و دسترسی به رشته‌های گسترده از اطلاعات، زمینه را برای انقلاب آموزشی آماده می‌کنند.
گسترش فضای مجازی و دسترسی آسان آن برای همه افراد با حداقل دانش و بدون نیاز به آموزش‌های تخصصی باعث شد تا این محیط به عنوان گزینه‌ای قابل توجه برای کاربردهای آموزشی معرفی شود تا جایی که توانست تصورات قبلی در زمینه نیاز به امکانات فیزیکی بسیار را برای فرایند یاددهی و یادگیری تغییر داده و دچار دگرگونی جدی کند. استفاده از آموزش الکترونیک برای ارتقای دانش و مهارت‌های نیروی انسانی با به کارگیری برنامه‌های به روز و مقرون به صرفه امروزه به کاربردی متداول در دنیا تبدیل شده است. در ادامه به فرصت‌های موجود در این زمینه می‌پردازیم.
 

با همه‌گیر شدن استفاده از اینترنت، آموزش‌های مجازی نیز شروع به کار کردند. کلمه آموزش مجازی یا Vitrual Learning یا به عبارت دیگر آموزش الکترونیکی( Elearning) خیلی زود در سایت‌های مختلف جا افتاد و افراد زیادی از این سیستم برای انتقال دانش خود استفاده کردند. رفته رفته وبلاگ‌های شخصی امکان ساخت فضای رایگان را در اختیار همه قرار دادند و افراد زیادی با استفاده از این وبلاگ‌ها دانسته‌هایشان را در اختیار دیگران قرار دادند. در همین زمان آموزش‌هایی با استفاده از نرم‌افزارهای مجموعه آفیس مانند «ورد» و «پاورپوینت»‌ نیز تدوین شد و در اختیار کاربران روی سایت قرار گرفت. کم‌کم با بهتر شدن سرعت انتقال اطلاعات، صوت و تصویر نیز به آموزش‌ها افزوده شد و سایت‌های آموزشی با مکمل‌هایی چون متن و صدا وارد عرصه آموزش مجازی شدند. این آموزش‌ها نسبت به قبل کامل‌تر و جامع‌تر بودند و به کاربران امکان استفاده از آموزش بصری را می‌دادند.
 

آموزش الکترونیکی مانند آموزش حضوری باعث تعامل بین دانشجو و استاد برای درک بهتر مفاهیم می‌شود؛ با این تفاوت که در بحث بین دو دانشجو، دیگر اعضای کلاس می‌توانند بدون توجه به بحث، به ادامه آموزش بپردازند و ناگزیر از شرکت در بحث نمی‌شوند. فنون ارتباطات و تدریس در محیط آن‌لاین (Online)، تعامل‌ها را ممکن می‌کند. محیط‌هایی مانند اتاق‌های گفت‌وگو (Chat Rooms)، پست الکترونیک (e-Mail)، تابلوهای اعلانات (Bulletin Board) و اتاق مباحثه (forum) همگی از جمله امکاناتی هستند که فضای مجازی برای تسهیل روند آموزش در اختیار همه گذاشته است.

ادامه دارد...

تهیه و تنظیم: خانم حدیثه اسفندیار
منبع: محمد حسین سیاح طاهری و دیگران؛ (1395)، حقیقت مجازی، انتشارات مرکز ملی فضای مجازی