نکته های آموزشی درباره تقویت انگیزه کودکان

مشاهده والدین به عنوان فراگیرانی علاقه‌مند و مشتاق، راهی برای تقویت انگیزه یادگیری در بچه‌ها است.
 

چکیده: امروزه ما بیش از هر زمان دیگری در مورد انگیزه‌های کودکان مان نگرانیم؛ و مدام درباره خستگی و کسالت روزمره بچه­ ها گفت­ وگو می­ کنیم. در مقاله زیر با مهم­ترین نکات آموزشی انگیزه، که هر پدر و مادری باید آن را بدانند، آشنا می ­شویم.

تعداد کلمات 1075 /  تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

امروزه ما بیش از هر زمان دیگری در مورد انگیزه‌های کودکانمان نگرانیم. بسیاری از بچه‌ها را می‌بینیم که می‌گویند کسل شده‌اند. قبلاً کسالت و خستگی مشکل بزرگ‌ترها بود؛ اما حالا افراد در سنین خیلی پایین‌تری به آن دچار می‌شوند. معلمی می‌گفت که بچه‌های کلاس دوم را به یک موزۀ جدید برد. پس از چند دقیقه که بچه‌ها در گالریها گشتند به طرف او آمدند و گفتند: «همه‌اش همین بود؟» این بچه‌ها عادت کرده‌اند که در هنگام تماشای تلویزیون هر چند لحظه یک بار با احساس جدیدی مواجه شوند و عادت کرده‌اند به سرعت از یک چیز به یک چیز دیگر بپردازند. تعجبی ندارد که آنها کسل می‌شوند.
انگیزه باعث می‌شود بچه‌ها دربارۀ هر چیزی، به حدی اطلاعات کسب کنند که واقعاً به آن علاقه‌مند شوند. این کار باعث می‌شود به عمق هر مطلب پی ببرند و این امر زمان می‌خواهد. به همین علت سرگرمی­ها برای بچه‌ها و همین‌طور برای بزرگ‌ترها مناسب هستند. اگر در هنگام کودکی سرگرمی خاصی داشتید؛ مثلاً هواپیمای مقوایی می‌ساختید یا کلکسیون سنگ داشتید، دربارۀ آن برای فرزندانتان صحبت کنید. به آنها کمک کنید تا علائق خود را بیابند. وقتی به چیزی علاقه‌مند شوند و به دنبال اطلاعاتی دربارۀ آن بگردند، درگیر آن کار می‌شوند. وقتی درگیر و یا سرگرم انجام کاری شدند، انگیزه پیدا می‌کنند. این موضوع چرخۀ جالب توجهی دارد.
 

یادگیری در انگیزه نهفته است. ما همیشه در حال یادگیری هستیم؛ اما معمولاً آن قدر سریع حرکت می‌کنیم که خودمان متوجه آن نمی‌شویم. دربارۀ چیزهایی که در سال گذشته، هفتۀ گذشته یا روز قبل یاد گرفته‌اید فکر کنید. مثلاً دربارۀ شخصی خاص، یا در مورد کارتان چه چیزی یاد گرفته‌اید؟ یکی دو نمونه از این موارد را با فرزندتان در میان بگذارید. از فرزندتان در مورد یکی دو چیزی که در مدرسه «یاد گرفته» سؤال کنید. او ممکن است دربارۀ مطلب جدیدی که روی تابلو اعلانات یا در راه مدرسه دیده با شما صحبت کند. این مشاهدات، زیربنای علائق او در آینده را تشکیل می‌دهد.
 

ممکن است بچه‌ها معنی کلمۀ انگیزه را ندانند، اما وقتی با آن روبه‌رو می‌شوند آن را درک می‌کنند. این مثالها را می‌توانید با آنها مطرح کنید: آنها با چه چیزی تشویق می‌شوند؟ چه چیزی ناامیدشان می‌کند؟ آیا افراد خاص یا موضوعات بخصوصی در آنها انگیزه ایجاد می‌کند؟
برای ایجاد انگیزه در بچه‌ها هیچ راهی بهتر از دیدن والدینشان به عنوان فراگیرانی علاقه‌مند ـ که ایده‌ای برایشان هیجان‌انگیز است ـ وجود ندارد. خوب، حالا دربارۀ چه چیزهایی می‌خواهی مطالبی یاد بگیری؟ آنها مسابقه می‌دهند، نه برای آنکه همیشه برنده شوند، بلکه به خاطر آنکه همیشه رقابت کنند. ما می‌خواهیم فرزندانمان رقابت کنند و برای انجام هر کاری تلاش کنند. اگر همیشه برنده شوند، خیلی عالی است؛ ولی معمولاً این اتفاق نمی‌افتد؛ حتی برای برندگان بزرگ.
 

یک حسابدار موفق به ما گفت که چطور از طریق ورزش یاد گرفت که در مسیری پیش برود و به آن ادامه دهد. وی در هنگام مربی‌گری، وقتی بچه‌ها بازی را می‌بازند (که این مسئله زیاد اتفاق می‌افتد) دربارۀ نقاط قوت و کارهای مثبتی که در طول بازی انجام داده‌اند با آنها صحبت می‌کند؛ دربارۀ موفقیت­هایشان در باخت. آیا این بار تام توپی را که هیچ گاه نگرفته بود، در هوا گرفت؟ آیا استفان برخلاف همیشه در نیمۀ دوم خیلی خوب بازی کرد؟ او می‌گوید در هر شکستی موفقیت ­هایی وجود دارد و افراد تیم او باید این را بدانند.
هر روز افراد با برد و باخت­هایی در زندگی مواجه می‌شوند؛ اما کسی اقبال بیشتری برای برنده شدن دارد که ناامید نشود. در بازی فوتبال درسی وجود دارد که وقتی گل خوردید یا در یک نیمۀ بازی مغلوب شدید، بلند شوید و بازی را طوری ادامه دهید، که گویا هیچ اتفاقی نیفتاده است. به داستان زیر از زبان یک پدر، توجه کنید:
برای موفق شدن، من باید احساس موفقیت کنم. ورزش این حس را به من می‌دهد. در ورزش­های محلی من جزو ده درصدِ بالای توانایی­های ورزشی هستم؛ اما پسرم جزو ده درصدِ پایین جدول است، اما این به آن معنا نیست که او نمی‌تواند در این بازی­ها شرکت کند. او از ورزش لذت می‌برد و از آن چیزهای زیادی یاد می‌گیرد. سال­هاست که من مربی تیم فوتبال کوچک او هستم. والدین دیگر سعی می‌کنند این بچه‌ها را به رقابت­های سخت‌تری هدایت کنند؛ اما من می‌خواهم این نوجوانان حس موفقیت را تجربه کنند. من می‌دانم چه چیزی باعث موفقیت من شد. مادرم به من می‌گفت: «تو هر کاری را بخواهی می‌توانی انجام دهی.» و این حسی است که من امروز دارم.
 

ما باید همیشه آگاه باشیم که چه چیزی به موتور انگیزه‌های ما در دوره‌های مختلف زندگی سوخت می‌رساند. آنچه در سن پنج سالگی به ما انگیزه می‌دهد در سن 10 سالگی، 15 سالگی یا 40 سالگی تغییر می‌کند. یک کودک با حرفهای یک ستارۀ سینما تشویق می‌شود و یک نوجوان با یک شلوار جین. یک زن 45 ساله می‌گفت، هر روز صبح قبل از آنکه به محل کارش برود یک ساعت رانندگی می‌کند تا به استخر شنا برود و یک ساعت شنا کند. او با انجام این کار به دارو نیاز ندارد. دیگر اعضای خانوادۀ این زن، هر روز صبح مقدار زیادی قرص می‌خورند تا فشار خونشان را پایین نگه دارند. مادامی که او شنا می‌کند، فشار خون او طبیعی است. او می‌گوید: «من تصمیم خود را گرفته‌ام. من از آن قرص­ها نخواهم خورد و اگر لازم باشد در اقیانوس هم شنا خواهم کرد.»

منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت­های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.