آداب معنوی شیر دادن فرزند

شیر دادن فقط تغذیه کودک نیست، بلکه راه ارتباط عاطفی مادر و فرزند نیز هست.
 

چکیده: بهترین حالت قابل تصور برای شیردادن به نوزاد این است که مادر خود به او شیر دهد. اما شیر دادن به نوزاد هم باید با اصول خود انجام شود تا بهترین سود را برای نوزاد به همراه داشته باشد. برخی از این اصول، اصولی هستند که با معنویت مادر آمیخته شده است. در این نوشتار در مورد برخی آداب معنوی شیردادن به فرزند آشنا خواهید شد.

تعداد کلمات 1587 / تخمین زمان مطالعه 8 دقیقه 

 

یکی از مراحل بسیار مهم کودک، دوران شیرخوارگی است که رعایت مسایل معنوی و آداب دینی تاثیر بسزایی در تربیت آینده وی دارد. از این رو آداب تاثیر بسزایی در تربیت آینده وی دارد. از این رو آداب تاثیر و زمینه ساز تربیت فرزند را یادآور می شویم:
1.همانگونه که گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» در ابتدای غذا، ما را از ضررهای احتمالی غذا مصون می دارد، اکنون که نوزاد نمی تواند این جمله را بگوید، مادر به جای او با صدای مادرانه این جمله را با توجه بر زبان می آورد تا خود و نوزادش را از برکات آن بهره مند سازد.
٢. بهتر است، مادران گرامی در هنگام شیر دادن به نوزاد خود، با وضو باشند؛ زیرا وضو نورانیتی در آنها ایجاد می کند که در هنگام شیر دادن آلودگی ها را پوشانده و از طرفی زمینه حق طلبی و پذیرش احکام دین را در کودک ایجاد می کند.
٣. در هر نوبت شیردهی ذکری را انتخاب کرده و با توجه و خلوص نیت تکرار کنند که این اذکار، در ذهن و روح کودک می نشینند و آثار زیبایی برافکار آینده او می گذارند.
۴. در حالت های روحانی و معنوی مثل مجالس اهل بیت (علیهم السلام) و محافل روضه، گریه و سوگواری بر امام حسین (علیه السلام) به فرزند خود شیر دهند.
۵. در تمام مدت شیردهی، به دقت مواظب حلال و حرام بودن آنچه می خورند و می آشامند باشند که قطره ای شیر حرام می تواند آینده کودک را تباه سازد. در این زمینه، از همسر خود نیز بخواهند در تهیه غذا و خوراکی های این دوران دقت ویژه ای بنماید.
۶. در هنگام شیر دادن ، به کودک آرامش بیشتری دهند؛ او را نوازش کنند؛ با لحنی مهربانانه با او حرف بزنند؛ برایش زمزمه های معنوی بخوانند؛ مواردی که ذکر شدند، در ذهن و فکر کودک ضبط می شوند و شخصیت آینده او را تشکیل می دهند.
روز اول که زمادر زادم                                چشم خود را به جهان بگشادم
نه خبر از کم از بیشم بود                          نه دل داغ و دل ریشم بود
آن که چون سایه مرا بر سر بود                  همه جا و همه جا مادر بود
تاکه قنداقه من بر می داشت                          تا که پستان به دهانم بگذاشت
باده از خم غدیرم می داد                          یاعلی گفته و شیرم می داد
۷. در دوران شیردهی باید از تمام هیجانات روحی و حالات عصبی بپرهیزند؛ زیرا، دقیقا این ویژگی ها، به فرزند منتقل می شوند. پدران نیز باید با توجه به این نکته فضای مناسب و آرامی را در این دوران فراهم سازند و از جهت روحی و معنوی همسر خود را یاری دهند.
۸. حالت جنابت حالت پسندیده ای نیست و باقی ماندن بر این حالت مکروه است. یکی از آداب تربیتی که رعایت آن درباره شیر دادن نوزاد پسندیده است، پاک بودن مادر از نظر جسمی و روحی است؛ بنابراین، مناسب است در حالت جنابت که حالت دوری از خداست، به نوزاد خود شیر ندهند و به گونه ای برنامه ریزی کنند که به ضرورت هم لازم نباشد، در این حالت به کودک شیر دهند .
 

پس از دوران جنینی، مهم ترین و سرنوشت سازترین دوران، دو سال زمانی است که کودک از شیر تغذیه می کند و نخستین گام های زندگی خود را در این دنیا بر می دارد.
اهمیت بسیار زیاد این دوران باعث شده است، اهل بیت عصمت (علیهم السلام) سخنان بسیاری را در این زمینه ارائه نمایند و از دیگران بخواهند که با توجه به دستورات این دوران، آینده زیبایی برای فرزندان خود فراهم آورند.
 

خدای متعال برای کارهای بزرگ، پاداش هایی غیر قابل توصیف در نظر می گیرد و با بیان آن توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله) مردم را به این گونه کارها تشویق و ترغیب می نماید. مادران گرامی، برای پی بردن به ارزش و اهمیت شیر دادن به کودک خود این روایت را با دقت بخوانند:
 ام سلمه (همسر پیامبر) گفت: ای فرستاده خدا! مردان تمام نیکی ها را برده اند؛ آیا برای زنان مسکین چیزی مانده است؟! پیامبر فرمود: آری ! هنگامی که زن باردار می شود، همانند روزه دار شب زنده داری است که با جان و مال خود در راه خدا جهاد می کند؛ هرگاه فرزند خود را به دنیا می آورد، اجر و پاداشی دارد که هیچ کس از عظمت آن آگاهی ندارد و هرگاه به فرزند خود شیر می دهد با هر مکیدن نوزاد، پاداشی به او عنایت می کند که برابر است با آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل و هنگامی که از شیر دادن فرزند خود فارغ می شود، فرشته ای بزرگوار به پهلوی او می زند و می گوید: اعمال خود را از سرآغاز کن که خدای متعال گناهان پیشین تو را آمرزید.[1]
این پاداش عظیم، نتیجه آثاری است که شیر مادر در فرزند به جای می گذارد و زمینه سعادت او را فراهم می کند.
پیامبر فرمود: هیچ شیری برای نوزاد بهتر از شیر مادرش نیست[2] و امیر مؤمنان علی (علیه السلام) نیز فرمود: برای نوزاد هیچ شیری با برکت تر از شیر مادرش نیست.[3]

از آنچه اهل بیت (علیهم السلام) درباره صفات و ویژگی های دایه و شیرده فرموده اند، به آثار تربیتی شیر در نوزادان پی می بریم؛ بنابراین، این دوران را باید دوران طلایی و سرنوشت ساز دانست. اکنون به صفات دایه توجه کنید تا آثار شیر را بهتر متوجه شوید. در احادیث آمده است که این زنان را به عنوان دایه برای فرزندان خود انتخاب نکنید که شیر آنان آینده فرزند شما را تباه می کند.
 

امیر مؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
« ایاکم أن تسترضعوا الحمقاء، فإن اللبن ینشه علیه»؛ بپرهیزید از این که زن بی خرد و نادانی را برای شیر دادن به فرزند خود انتخاب نمایید؛ زیرا، شیر پایه و اساس رشد و نمو کودک است.[4]
 این حدیث نشان می دهد که حماقت و نادانی زن، توسط شیر او به نوزاد منتقل می شود و زمینه های شقاوت او را در آینده فراهم می سازد. در مقابل اگر زنی که به نوزاد شیر می دهد، دارای دانایی ، خرد و عقل باشد، این ویژگی ها، با شیر وی به فرزند منتقل می شود و اساس سعادت و رستگاری فرزند، شکل می گیرد.
 

پیامبر (صلی الله علیه و آله) توصیه و سفارش می فرماید: از این که زنان بدکاره و دیوانه، به فرزندان شما شیر دهند، پرهیز کنید؛ زیرا، شیر اثرگذار است!
صفات شیردهنده به فرزند منتقل می شود، همان گونه که ویژگی های جسمی از شیر منتقل می شود؛ بنابراین، زنی که فکر و ذهنش به گناه آلوده است، همان آلودگی را به فرزند منتقل می سازد و زمینه های تباهی زندگی او را فراهم می کند.
 

اعتقادات زنی که به نوزاد شیر می دهد، در او اثر می گذارد؛ اگر دارای تقوا و عفت باشد، زمینه ساز پاکدامنی می گردد و اگر دشمن اهل بیت می باشد، زمینه های گمراهی را در کودک ایجاد می کند. امام صادق (علیه السلام) فرمود: شیر دادن زن یهودی و نصرانی نزد من بهتر است ،از این که زن ناصبی و دشمن اهل بیت علی به فرزندی شیر دهد؛ پس زنان ناصبی را به عنوان دایه برای فرزندان خود انتخاب نکنید.[5]
 

پس از گذشت زمان های طولانی در دو قرن اخیر، بخشی از فواید و تأثیرات شیر مادر بر فرزند کشف شده است که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
1.تغذیه با شیر مادر باعث برقراری روابط عاطفی و روانی میان مادر و فرزند می شود: احساسی که مادر در هنگام شیر دادن به فرزند خود منتقل می کند، هنگامی که او را در آغوش می گیرد، همبستگی عاطفی میان آنها ایجاد می شود که از هیچ راه دیگری این همه عطوفت به دست نمی آید.
2. خدای متعال شیر مادر را به گونه ای آفریده است که تمام نیازهای کودک را بر طرف می سازد و از جهت پروتئین، چربی و قند هیچ کمبودی ندارد و هیچ حساسیت پوست و آلرژی در کودک ایجاد نمی شود.
3.علوم پزشکی روشن ، شیر مادر را دارای پادزهرهایی می داند که از اثر کردن میکروب ها جلوگیری می کند و موجب مصونیت ، تحریک و تقویت بدن کودک می شود.
4. کودکانی که از شیر مادر استفاده می کنند، تا پایان عمرسالم تر دارند؛ حتی، در هنگام سالمندی از سلامت دستگاه قلب و  عروق بهره مند می گردند.
5. شیر مادر، تنها ماده غذایی شناخته شده است که ضریب هوش طفل را تا هشت واحد می تواند افزایش دهد.[6]
 
منبع: کتاب «دوران طلایی تربیت» (تربیت دینی فرزند از تولد تا هفت سالگی)
نوشته: محمدعلی قاسمی

پی نوشت :