ویژگی ­های کفش مناسب از دیدگاه اسلام

در سبک زندگی اسلامی، پوشیدن کفش­ های راحت از سنت های ثابت معصومین (ع) به شمار می ­رود.
 

چکیده : دین اسلام جهت آراسته بودن مسلمانان مجموعه کاملی از دستورات را در چندین محور ارائه کرده است که یکی از  مهم­ترین این محورها آراستگی بدن است؛  آراستگی پا به عنوان یکی از مهم­ترین محورهای آراستگی بدن، در نظر گرفته شده است تا جایی­ که استفاده از کفش مناسب یکی از عوامل آراستگی انسان است. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1130 /  تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

 

استفاده از کفش مناسب یکی از عوامل آراستگی بدن است و در تعالیم اسلام، کفش مناسب عامل سلامت معرفی گردیده است. حضرت علی (ع) در این باره فرمودند:
اسْتِجَادَةُ الْحِذَاءِ وِقَایَةٌ لِلْبَدَنِ وَ عَوْنٌ عَلَى الطَّهُورِ وَ الصَّلَاةِ؛[1] کفش خوب مایه نگاه داری بدن است و کمکی برای پاکی و نماز است.
از همین رو رسول خدا (ص) به خرید کفش مناسب تأکید کرده و فرمودند:
من اتّخذ نعلا فلیستجدها؛[2] هر کس کفشی تهیه می کند، باید خوبش را تهیه کند.
 

بر اساس همین رویکرد در تعالیم اسلام توصیه های ظریف و زیبایی یافت می شوند، از جمله:
 

استفاده از کفش های تنگ یا نوک باریک که امروزه به حسب مد در کشور ما رواج یافته و افراد زیادی از آن استفاده می کنند، از نظر سلامت و بهداشت به هیچ عنوان مناسب نیستند، زیرا موجب فشردگی انگشتان پا گردیده و در نتیجه باعث فرورفتن ناخن در گوشت پا و ایجاد عفونت و عوارض دیگری می­گردد، حتی انگشتان پا به مرور زمان در نتیجه فشار وارده روی هم خوابیده و از حالت طبیعی خارج می شوند.[3]
دین مبین اسلام با در نظر گرفتن نقش مهم کفش مناسب در سلامت انسان، به پوشیدن کفش های راحت توصیه کرده و پوشیدن کفش های راحت را از سنت های ثابت معصومین (ع) بیان کرده است. یکی از یاران امام صادق(ع)که به کفش دوزی اشتغال داشته نقل می کند:
حَذَوْتُ نَعْلًا لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع عَلَى نَعْلٍ وَجَّهَ بِهَا إِلَیَّ فَکَانَتْ مُخَصَّرَةً مِنْ نِصْفِ النَّعْلِ؛[4]
برای امام ششم(ع) نعلینی دوختم مطابق نمونه ای که فرستاده بود و آن ظریف و کم رویه بود.
و در خصوص سیره پیامبر اسلام راجع به ویژگی های کفش هایی که ایشان به پا می کردند آمده است:
وَ کَانَ ص یَلْبَسُ النَّعْلَیْنِ بِقِبَالَیْنِ‏ وَ کَانَتْ مُخَصَّرَةً مُعَقَّبَةً حَسَنَةَ التَّخْصِیرِ مِمَّا یَلِی مُقَدَّمَ الْعَقِبِ مُسْتَوِیَةً لَیْسَتْ بِمُلَسَّنَه؛[5]
نعلین پیغمبر دو بند داشت که بین انگشتان قرار می گرفت، و کمر نعلین باریک، به طرف پاشنه به گونه ای زیبا باریک می شد و نوک آن برابر بود و مانند نوک زبان تیز نبود.
 

برخلاف برخی از کفش های امروزی که بدون توجه به سلامت افراد جامعه بی پاشنه طراحی و تولید می شوند اسلام بر پاشنه داشتن کفش تأکید دارد[6] و آن را از ویژگی های کفش مناسب می داند. به همین دلیل نیز امام باقر (ع) می فرمود: «من هر کسی را که کفش بی پاشنه بپوشد سرزنش می کنم.»[7] البته این به معنای استفاده از کفش های پاشنه بلندی که عوارض پزشکی آن مسلم است نیست، چرا که اسلام به دنبال حفظ سلامت افراد است و به همین دلیل باید از هر دو زاویه افراطی و تفریطی مراقب این مسئله بود.
 

از دیگر توصیه های معصومین (ع) در خصوص کفش، آن است که رنگ آن زرد باشد. امام صادق (ع) درباره ویژگی های کفش زرد به یکی از یاران خود فرمودند:
عَلَیْکَ بِلُبْسِ النَّعْلِ الصَّفْرَاءِ فَإِنَّ فِیهَا ثَلَاثَ خِصَالٍ قَالَ قُلْتُ وَ مَا هِیَ قَالَ تَحُدُّ الْبَصَرَ وَ تَشُدُّ الذَّکَرَ وَ تَنْفِی الْهَمَّ وَ هِیَ مَعَ ذَلِکَ لِبَاسُ الْأَنْبِیَاءِ؛[8]
تو را به پوشیدن کفش زرد رنگ سفارش می­کنم که در آن سه خصلت است. راوی سؤال می کند آن سه خصلت چیست؟ ایشان در پاسخ فرمودند: بر بینایی چشم می افزاید، و قدرت مردی را زیاد می کند، و اندوه را می زداید، علاوه بر این، پوشش پیامبران است.[9]
لازم به یادآوری است که یکی از سفارش های قرآن به زنان مومن، پرهیز از راه رفتن تحریک آمیز و تهییج کننده شهوت است:
«وَلَا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ مَا یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِیعًا أَیُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»[10]
و [زنان ] نباید پاهای خود را [ آن گونه بر زمین] بزنند تا آنچه از زینت های شان مخفی می کنند دانسته شود.
این بخش از آیه به این نکته اشاره دارد که زنان مسلمان نهایت دقت و عفت را در دوری از اموری که آتش شهوت را در دل مردان شعله ور می سازد و ممکن است آنان را از جاده عفت منحرف کند، داشته باشند[11]. از همین رو دختران و زنان مؤمن باید از پوشیدن کفش پاشنه بلند که از برخورد آن با زمین صدا ایجاد می شود یا به دلیل رنگ خاص آن باعث جلب توجه و تحریک نامحرم می­گردد پرهیز کنند.[12]

منبع:
موسوی؛ سید حسن (1394)، مد و مدگرایی و جایگاه آن در سبک زندگی اسلامی، انتشارات بوستان کتاب، قم، چاپ اول.

 
 
پی نوشت :
[1] بحارالأنوار، ج10، ص90.
[2] مشکاة الأنوار فی ضرر الأخبار، م ۲۳
[3] احمد صبوراردوبادی، آیین بهزیستی در اسلام، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۶7ش، اول،ج۴، ص ۱۱۴
[4] مکارم الأخلاق، ص ۱۲۲، فی استحباب الانتعال بالنعل المخصرة المعلبة.
[5] همان، ص ۳۷، فی نعله ص...
[6] قطعا مراد روایات، وجود پاشنه در حد متعارف است به گونه ای که برای سلامتی مضر نباشد نه این که مانند کفش پاشنه بلند زنان امروزی عوارض متعددی همچون زانو درد، کمر درد و... را به دنبال داشته باشد.
[7] ایشان می فرمود: «ئى لأنق الرجل الذی لا أراه عقب التغلین»، مکارم الأخلاق، ص ۱۲۲، فی استحباب الانتعال بالنعل المخصرة المعقبة.
[8] ثواب الأعمال و عقب الأعمال، ص ۲۵، ثواب لبس النعل الصفراء.
[9] در برخی روایات به رنگ سفید نیز توصیه شده است، ثواب الأعمال و عقب الأعمال، ص ۲۴
[10] نور، آیه ۳1.
[11] آیة الله مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۴۴۱.
[12] تمامی مراجع نیز پوشیدن کفش های صدا داری را که باعث جلب توجه مرد نامحرم و مفسده بود، جایز نمی دانند. امام خمینی، استفتائات، ج ۳، (نظر)، س ۶۶؛ آیة الله خامنه ای، اجوبة الاستفتائات، س ۱۳۶۲؛ آیة الله مکارم، استفتائات، ج ۲، ص ۱۰۲۳ و دفتر همه. سیدمجتبی سینی، پرسش و پاسخ دانشجویی، دفتر هجدهم (احکام نگاه و پوشش)، قم، دفتر نشر معارف، هفتم، ۱۳۸۶ش، ص ۱۰۶.