بیان احساسات در کنار همسر می تواند زمینه ساز حل تعارضات خاموش باشد.
 
چکیده: ما آدم ها موجوداتی اجتماعی هستیم و برای زندگی کردن و رشد و تکامل مان لازم است که در جمع زندگی کنیم، اما برای اینکه بتوان به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کرد ، باید مهارت های لازم را یاد گرفت. از جمله این مهارت ها، بیان احساسات با کسی است که با او زندگی می کنیم. با ما همراه باشید. 

تعداد کلمات 1821 / تخمین زمان مطالعه 9 دقیقه
 

پیش درآمد

رابطه همسری، همچون باغچه ای به مراقبت و نگهداری پیوسته نیازمند است و باید به آن رسیدگی و توجه نمود. گاه این رابطه با تعارض ها و اختلاف نظرها روبه رو می شود و به حتم مواقعی پیش آمده که از نامزدتان دلگیر یا عصبانی شده اید؛ اما به دلایلی در بازگو کردن این احساس های منفی ناتوان بوده اید؛ اما باید بدانید که این مسئله وضع را بدتر می کند و گذر از آن بدون حل شدن مسئله و رویارویی با اتفاق های بعدی، شما را به بمبی خنثی نشده تبدیل می کند که با اشاره ای، آماده انفجار است. چه بسا با بیان احساس های خود و مدفون نکردن آنها، چنین دعوایی به وجود نمی آید.
به حتم شما هم می پذیرید و کم و بیش تجربه کرده اید که می توان سوء تفاهم های کوچک را به گونه ای صریح و درست بیان نمود تا به کوهی از مشکل تبدیل نشوند؛ همچنین ابراز احساس های محبت آمیز در زمان درست می تواند اعتماد همسران جوان به یکدیگر را تقویت کرده، لذت رابطه را برای هر دوی آنها بیفزاید؛ پس مهارتهای ارتباطی و چگونگی به کار بستن آنها، در بردارنده خوشبختی نامزدهاست.
گاه همسران جوان تصور می کنند که بیان احساس ها به هر شکلی، نیازی است که باید براورده شود؛ در نتیجه همین گمان نادرست، احساس های خود را بدون در نظر گرفتن شرایط و نکات مطرح در این رابطه، بلافاصله پس از تحریک، به صورت تکانشی بیان می کنند که البته اغلب درباره احساس های منفی روی می دمد.
آسیب این رفتار، اگر بیش از بیان نکردن احساس ها نباشد، به طور قطع به همان اندازه رابطه همسران را تهدید می کند؛ بنابراین اینکه شما بتوانید حالت ها و احساس های درونی خود را به راحتی به دیگران بگویید، در داشتن روابط سالم و شفاف، مهم و مؤثر است. شما باید به سادگی بیان کردن احساس های منفی و مثبت را فرابگیرید.
اما بیان نکردن درست احساس ها، فقط احساس های منفی را شامل نمی شود، بلکه این مشکل درباره احساس های مثبت نیز به صورت جدی وجود دارد. بسیاری از همسران جوان از بیان عشق و علاقه به همسرشان خودداری کرده، با بهانه هایی چون «دوست داشتن به دل است، به حرف نیست»، «من نمی تونم حرف دلم رو به زبون بیارم»، «اگه بگم، پررو میشه» یا «خودش از رفتارم می فهمه، نیازی به گفتن من نیست»، همسر خود را از شیرین ترین هدیه زندگی مشترک محروم می کنند. درست است که عمل بر طبق علاقه، بر ادعای صرف آن ارجحیت دارد؛ اما در کنار آن انسان به شنیدن نیازمند است؛ بنابراین هیچگاه در بیان احساس های مثبت به نامزد خود کوتاهی نکنید.
بسیاری از همسران اظهار می کنند که شریک زندگیشان، نیازها، احساس ها و حتی اندیشه ها و باورهای آنها را به خوبی می داند، از این رو از بیان آنها خودداری می کنند؛ در حالی که اشتباهی رایج است که گمان کنید همسرتان فکر شما را می خواند. این امر موجب می شود که هر دوی شما به سوء تفاهم، آسیب و در پی آن سرخوردگی و ناامیدی دچار شوید.
همان گونه که می دانید خانواده مانند سازمان، نظام و سیستم عمل می کند. بازخورد، از جمله ویژگی های سیستم است که بازتنظیمی را در پی دارد. چنانچه بازخورددهی و باز تنظیمی، درست عمل کند، براساس ویژگی های خروجی سیستم، خطاها و موفقیت های آن را اعلام می کند و زمینه را برای اصلاح یا ارتقای آن مهیا می سازد؛ چنان که آورده های درونی و بیرونی هر زیرسیستم روانی فرد، بر زیرسیستم های دیگر اثر می گذارد، آورده های درونی و بیرونی هر عضو خانواده بر اعضای دیگر و سیستم خانواده نیز اثرگذار است. بخشی از آورده های سیستم، خروجی های خود آن می باشد که از راه بازخورد، به سیستم برمی گردد. طبیعی است که آورده های سیستم، می تواند مثبت یا منفی باشد. بخشی از منفی ها که سیستم نتواند آن را حل کند، در محلی به نام سطل آشغال (بخش نیمه هشیار یا ناهشیار) سیستم، جمع (سرکوب) می شود. آیا فکری برای تخلیه آن کرده اید؟
 

چرا جلسه بیان احساس

محتوای سطل آشغال، احساس ها با اندیشه های منفی است. چه مدت می توانید بوی تعفن آشغال ها را تحمل کنید؟ پس سطل آشغال باید زود به زود تخلیه شود تا این محتویات منفی نیمه هشیار و ناهشیار، سازمان فرد یا رابطه را تخریب نکنند. جلسه بیان احساس، فرصت تخلیه به موقع سطل های اشغال است؛ سطل های فردی و خانوادگی.
 

قواعد جلسه بیان احساس

١. با شناسایی احساس های خود، واژه درست معادل آن را به کار ببرید: افسرده، خشمگین، دلگیر، عصبانی، مشوش، نگران و ...؛
۲. زمان جلسه بیان احساس، محدود باشد؛ مثلا سی دقیقه؛
٣. زمان جلسه بیان احساس معین باشد؛ برای نمونه «جمعه ها بعدازظهر، ساعت شانزده». بهتر است زمانی ثابت داشته باشد یا براساس حجم آشغال های جمع شده از سوی یک یا چند نفر از اعضا تقاضا شود. آمادگی روانی دیگران نیز لازم است؛ بنابراین برای تعیین زمانی کم آسیب بکوشید؛ مثلا مهمان یا مشغله کاری و تحصیلی نداشته باشید؛
از دست غیبت تو شکایت نمی کنم       تا نیست غیبتی نبود لذت حضور (حافظ)
۴. جلسه فقط برای بیان احساس باشد و به سبب این موارد تشکیل نشود
  • تسویه حساب: «دیدی تو هم تولد منو فراموش کردی!»؛
  • پیش بینی منفی: «این طور که شما پیش می رید، احتمالا فردا جواب تماس های منم نمیدید!»؛
  • برچسب زدن: «خنگ بازی های شما، آبروی منو جلوی خانوادم برده!»؛
  • تحقیر: «تو اگه عرضه داشتی، دانشگاهتو تموم می کردی!»
  • تهمت: «تو آدم دروغگویی هستی، دروغات منو خسته کرده!»؛
  • تعهدگرفتن: «باید قول بدی که دیگه تکرار نشه!»؛
۵. هر چند کارکرد اصلی این جلسه، تخلیه احساس های منفی است، گاه تخلیه احساسهای مثبت نیز، تقویت کننده و رشد دهنده خود و دیگران خواهد بود: «خوشحال شدم وقتی دیدم داری نماز تو سر وقت می خونی»
6. اگر محتوا، منفی است، پیام «من» باشد نه پیام «تو»؛یکی از راه های ارتباط مؤثر با نامزدتان، به کار بردن عبارت هایی است که با «من» شروع می شود و احساس ها و اندیشه های شما درباره رفتاری را بیان می کند که از سوی نامزدتان سر زده است.

بسیاری از همسران اظهار می کنند که شریک زندگیشان، نیازها، احساس ها و حتی اندیشه ها و باورهای آنها را به خوبی می داند، از این رو از بیان آنها خودداری می کنند؛ در حالی که اشتباهی رایج است که گمان کنید همسرتان فکر شما را می خواند. این امر موجب می شود که هر دوی شما به سوء تفاهم، آسیب و در پی آن سرخوردگی و ناامیدی دچار شوید.
وقتی از فاعل «من» استفاده می کنید، مسئولیت احساس های خود را می پذیرید و احتمال اینکه نامزدتان به حرف شما بها بدهد بیشتر می شود. عبارت هایی که با «من» آغاز می شود، احساس های شما را به گونه ای بیان می کند که تهدید کننده نیست؛ زیرا روی احساس های شما به عنوان گوینده متمرکز است و قصد سرزنش کردن شنونده را ندارد.
جملات شروع شده با «تو» بسیار متفاوت با جملات شروع شده با «من» می باشد. پیام هایی که چنین عبارت هایی را در بر دارند، حاوی سرزنش و پیش داوری به رفتار شنونده است و موجب ایجاد حالت دفاعی و دشمنی در شریک شما شده و سبب می شود تعارض و کشمکش افزایش یابد.
۷. هم خوانی داشته باشید، مهم است که زبان و لحن صدای شما با کلامتان همخوانی داشته باشد. اگر در حال تبسم، از اندوه خود سخن بگویید، بی گمان پیام شما درست مخابره نخواهد شد؛ .
۸. از به کار بردن کلمات مطلق دوری کنید: همیشه، هیچ وقت، هرگز، از همون اول و...؛
۹. اندیشه ها و احساس های خود را صریح، شفاف و صادقانه بیان کنید؛
۱۰. چنین تکنیکی بدون مهارت گوش دادن، بی فایده است.؛
۱۱. هرگونه دفاع، ممنوع است: «تقصیر خودت بود»، «معذرت می خواهم»، «کاش زودتر می گفتی، نمی دونستم ناراحت شدی» و...؛


۱۲. مراقب این نکات باشید:
  • تماس چشمی: مطمئن شوید شخصی که با او صحبت می کنید از هر چیز دیگر برایتان مهم تر است. بیشتر وقت را به او نگاه کنید، اما همه وقت را در چشمانش زل نزنید.
  • حالت بدن: سعی کنید کاملا روبه روی او قرار بگیرید، صاف بایستید یا بنشینید؛ اما مانند عصا قورت داده ها نباشید.
  • رعایت فاصله: فاصله مناسب را رعایت کنید؛ نه زیاد دور، نه بسیار نزدیک.
  • حرکات دست: برای بیان گفته های خود از حرکت دستها کمک بگیرید؛ اما در این کار زیاده روی نکنید تا از دور، در حال اجرای دکلمه یا عصبی به نظر نرسید.
  • حالات چهره: چهره شما باید با احساس ها و آنچه می گویید هماهنگ باشد. وقتی ناراحت هستید، نخندید و هنگام شادی اخم نکنید. چهره ای آرام و رضایتمندی بهترین حالت برای نشان دادن شادی، و چهره ای آرام و جدی، بهترین حالت برای نشان دادن ناراحتی است.
  • طنین و تغییر بلندی صدا: هنگامی که می خواهید جمله ای قاطعانه بگویید، لازم است شنیده شوید؛ برای این کار باید به طنین صدای خود توجه کنید؛ گاهی شاد، گاه محکم و گاه ملایم صحبت کنید و با تأکید بر بعضی از بخشهای کلام، بلندی صدای خود را تغییر دهید.
  • روان و سلیس صحبت کردن این نکته بسیار مهم است که کلمات مناسب را روان و سلیس، و جملات را با مفاهیم هدفمند بیان کنید تا شنوندگان کسل و بی حوصله نشوند.
  • موقعیت شناسی: هنگام بیان احساس های منفی خود یا داشتن تقاضا و درخواست در نظر گرفتن موقعیت زمان بسیار اهمیت دارد. یک هفته بعد، ممکن است بسیار دیر باشد، از طرفی ابراز احساس ها در آخرین لحظات، گاه چندان درست نیست؛ بنابراین زمان مناسب را برای این کار انتخاب کنید تا طرف مقابل برای تصمیم گیری وقت داشته باشد.
  • گوش دادن: گوش دادن خوب و با دقت شنیدن، بخشی مهم از بیان درخواست است. وقتی می خواهید احساس های خود را بدون زیر پا گذاشتن قوانین دیگران بیان کنید، لازم است فرصتی هم برای پاسخ دادن بدهید.
  • مقدار و حجم جملات: آنچه شما می گویید، بخش بسیار با اهمیتی از ابراز احساس ها، رد کردن یا درخواست موضوع است. بسته به آنچه می گویید و آنچه میخواهید صورت دهید، مقدار و حجم جملات تغییر می کند؛
۱۳. پس از جلسه، هیچ کس حق ندارد درباره محتویات آن صحبت کند؛
۱۴. کسی که هنوز حالش خوب نشده، می تواند در جلسه بعد دوباره احساس خود را بیان نماید؛
۱۵. رفتارهایی نادرست که پیوسته تکرار می شوند، باید با شیوه حل مسئله اصلاح شوند.
 

دستاوردهای مثبت بیان احساس

  • ایجاد میل به خوداصلاح گری؛
  • جلوگیری از انباشت احساس های منفی و به وجود آمدن کینه؛
  • افزایش احساس ارزشمندی؛
  • جلوگیری از ایجاد سوء تفاهم و اندیشه های مخرب؛
  • افزایش محبت درباره نامزد؛
  • افزایش توان صبر و تحمل؛
  • کمک به ذهن آگاهی (حضور در لحظه) خود و نامزد؛
  • جلوگیری از تخلیه های مخرب (مشاجره، پرخاشگری، بهانه گیری، غرزدن، در میان گذاشتن با دیگران و...)؛
  • کشف مسئله ها و حل آنها.
 
منبع: کتاب «راهنمای نامزدی»؛ جلد چهارم: مهارت ها
نویسنده: عباس علی هراتیان

بیشتر بخوانید :
پنج روش واداشتن مردان برای بیان احساسات
حرف هایی که زنان عاشق شنیدن آنها هستند
جلب محبّت همسر
زن ها دوست دارند احساس ارتباط کنند
7 کلید برای گشودن خانه عشق