چگونه یک زوج بالنده باشیم؟ (بخش دوم)

خانواده بالنده با سختی ها به صورت مثبت مقابله می کند.  
 

چکیده: در دسته بندی زوج ها از لحاظ روانی، دو دسته خانواده مشخص شده اند. زوج های بالنده در مقابل زوج های آشفته دارای کارکردها و آثار زیادی هستند. در نوشتار پیشین با بخشی از ویژگی های زوج های بالنده آشنا شدید. در این نوشتار به دیگر ویژگی های زوج بالنده می پردازیم.

تعداد کلمات 866 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

 
 

 خانواده های بالنده، زمان قابل توجهی را با یکدیگر سپری می کنند. لازمه چنین صرف وقتی، برخوردار بودن از کیفیت مناسب است؛ چراکه صرف وقت طولانی مدت همراه با تنش و دعوا و مشاجره، جز نارضایتی نتیجه ای به بار نیاورده و اعضا از آن لذتی نخواهند برد، اما صرف وقت با کیفیت، به رضایت از زندگی بیشتر تک تک اعضای خانواده، منجر خواهد شد.
با این بیان، مشخص می شود چرا همنشینی «کیفیت محور» با همسر، حتی بر برخی از اعمال مذهبی همچون اعتکاف در مسجدالنبی که سودمندی آن بر کسی پوشیده نیست و پاداش فراوانی برای آن در نظر گرفته شده است، تقدم می یابد. پیامبر گرامی اسلام تمایل به صرف وقت با خانواده را از اعتکاف در مسجد خود، دارای فضیلت بیشتری می داند. آن حضرت می فرماید: «نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خداوند متعال، دوست داشتنی تر از اعتکاف در مسجد من است».[1] در روایت دیگری به نقل از انس امده است که گفت: «ای پیامبر خدا! نشستن با خانواده، ثوابش بیشتر است یا نشستن در مسجد؟ فرمود: «یک ساعت نشستن در کنار خانواده، نزد من، محبوب تر از اعتکاف کردن در مسجد من است»». [2]در روایت دیگری رسول گرامی اسلام  (صلی الله علیه و آله) می فرماید: «خداوند، مؤمن را دوست می دارد و زن و فرزندانش را [نیز] دوست می دارد. محبوب ترین چیز نزد خدای تعالی، آن است که ببیند مرد، با زن و فرزندانش بر سر یک سفره، غذا می خورند؛ سپس هرگاه بر آن سفره، گرد هم آیند، با نظر رحمت به ایشان می نگرد و پیش از آنکه از جای خود پراکنده شوند، آنان را می آمرزد».[3]
 

 گذشتن از امیال خویشتن و توجه به خواسته اعضای خانواده، از جمله کارکردهای مثبت یک خانواده بالنده است. در آموزه های دینی از خودگذشتگی، عالی ترین مرتبه بزرگواری و برترین خصلت دانسته شده است.[4] از خودگذشتگی در ابتدا متوجه مرد خانواده است که مدیریت خانواده بر عهده اوست و سپس هر یک از اعضاء را نسبت به موقعیتی که از آن برخوردارند، شامل می شود. رسول گرامی اسلام در تبیین از خودگذشتگی و کنار نهادن خودخواهی های افراد با ایمان می فرماید: «مؤمن، با اشتهای خانواده اش می خورد و منافق، خانواده اش با میل و اشتهای او می خورند».[5] امام صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه؛ «و خدا بعضی از شما را در رزق و روزی، بر بعضی دیگر برتری داده است؛ ولی کسانی که فزونی یافته اند، روزی خود را به بندگان نمی دهند تا در آن، با هم مساوی باشند»، فرمودند: «روا نیست که مرد، چیزی از خوراکی را به خود اختصاص دهد و آن را از خانواده اش دریغ ورزد».[6]
 

 ارتباط، قلب روابط صمیمانه است اما توانایی برقراری ارتباط نیازمند فراگیری مهارت هایی است تا بیشتر بتوان از از روابط نزدیک و صمیمانه لذت برد. در روابط زوج های بالنده، خوش بینی، نرم خویی، خوشرویی، بردباری، سازگاری، شکیبایی و انعطاف پذیری مهم ترین پیش فرض های تاثیرگذار ارتباطی آنهاست؛[7] علاوه بر این پیش فرض ها، آنان مهارت های صحبت کردن، گوش دادن و ابراز وجود را نیز به کار می گیرند؛ در چنین وضعیتی، اعضاء پیام یکدیگر را که گاه حاوی و بدیهی، اما ظریف هست، را دریافت می کنند. در خانواده های ناکارآمد غالبا سکوت  بین اعضای خانواده حکم فرماست.
پیام ها ارسال می شوند، اما به ندرت با اشتیاق دریافت می گردند.
 

در نظام خانواده، هر یک از زوج ها مسئولیت ها و وظایفی دارند که نشان از نقش مشخص و تعریف شده آنها دارد؛ به همین خاطر، مسئولیت زن و مرد در نظام خانواده کاملا مشخص خواهد بود؛ به عنوان نمونه، مسئولیت تهیه منابع همانند تهیه خوراک، پوشاک و سرپناه که تکالیفی ابزاری تلقی می شوند برعهده مرد نهاده شده و همسر و فرزندان در این رابطه نقشی ندارند.
معاذ می گوید امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: «ای معاذ! ... برای خانواده ات تلاش کن. مبادا آنان برای تو کار و تلاش کنند!» و در روایت دیگری به یکی از یارانش نوشت: «... در تأمین معاشت، تنبلی مکن که باری بر دوش خانواده ات باشی». در عوض، مدیریت خانه که شامل پرورش و حمایت از اعضای خانواده است، برعهده زن نهاده شده است.
 
منبع: کتاب «این نقش ها واقعی است (نقش های زناشویی)»
نویسنده: سید مهدی خطیب

پی نوشت :
[1] . ورام ابن ابی فراس، تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۲۲.
[2] . نصر بن محمد سمرقندی، تنبیه الغافلین، ص۳۴۲.
[3] . همان، ص 343.
[4] . عبدالواحد بن محمد امدی، غرر الحکم و درر الکلم، ح۱۱۴۸.
[5] . محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۴، ص۱۲.
[6] . علی ابن ابراهیم قمی، تفسیر قمی، ج ۱، ص 387.
[7] . سید مهدی خطیب، مهارت های زندگی، ص ۱۵۰.ش