هوش اخلاقی کودک

هوش اخلاقی اکتسابی است.
 

چکیده: در میان انواع هوش هایی که انسان می تواند پرورش بدهد، یکی از هوش هایی که کاربرد اجتماعی بسیاری دارد و به زیبا شدن جامعه می انجامد، هوش اخلاقی است. در این نوشتار به معرفی هوش اخلاقی در کودکان می پردازیم.

تعداد کلمات 1004 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

هوش اخلاقی توانایی تشخیص درست از نادرست است؛ یعنی داشتن اعتقادات اخلاقی محکم و عمل کردن بر اساس آن ها، به گونه ای که شخص رفتاری درست و محترمانه داشته باشد.
این قابلیت عالی، ویژگی های مهمی را دربردارد که می توان از جمله، این موارد را نام برد:
توان تشخیص درد و رنج دیگران، توان مهار بی رحمی و وسوسه ها در خود، به تأخیر انداختن کامجویی، گوش دادن بی طرفانه و همه جانبه پیش از قضاوت کردن، پذیرش تفاوت ها و پی بردن به ارزش گوناگونی، نپذیرفتن گزینه های غیراخلاقی، همدل بودن، مبارزه با بی عدالتی، درک دیگران و رفتار محترمانه با آن ها.
خوشبختانه هوش اخلاقی اکتسابی است و می توانید از هنگامی که کودکتان یکی دوساله شد، آن را در او پرورش دهید.
هفت فضیلت یا نیکخویی، اساس هوش اخلاقی هستند:

این نیکخویی به فرزندتان کمک می کند نسبت به نیازها و احساس های دیگران حساس تر شود، به اشخاص نیازمند کمک کرد و با دیگران با محبت رفتار کند. علاوه بر اینها، همدلی، عاطفه اخلاقی قدرتمندی است که فرزندتان را به انجام کارهای درست تشویق می کند، زیرا یک شخص همدل تاثیر درد عاطفی را بر دیگران تشخیص می دهد و بی رحمانه رفتار نمی کند.

هرگاه فرزندتان از مسیر درست خارج شود، به کمک وجدان دچار احساس گناه می شود. داشتن وجدان به وی کمک می کند حتی در برابر وسوسه زیاد، رفتاری درست داشته باشد. وجدان سنگ بنای رشد و پرورش صفات شایسته ای همچون صداقت، مسئولیت و اصالت است.

وجدان، ندای درونی بالقوه ای است که به کودک در تصمیم گیری برای تعیین درستی و نادرستی امور کمک می کند و باعث می شود او در مسیر اخلاق بماند و در صورت انحراف احساس گناه کند. وجدان بیدار، کودک را در مقابله با نیروهایی که در برابر خوبی قدعلم می کنند تقویت می کند و او را قادر می سازد در مواجهه با وسوسه ی نفس نیز به طور صحیح رفتار کند. این خصیصه سنگ بنای تقویت حصایل نیک بنیادی مثل صداقت و مسؤولیت پذیری و امانت داری است. 

این اصل مهم اخلاقی سبب می شود فرزندتان هوس هایش را مهار و پیش از عمل فکر کند تا رفتار سنجیده و درستی داشته باشد. در نتیجه تصمیمات شتاب زده ای را که باعث عواقب بد می شود، نداشته باشد. به علاوه، تقویت خویشتن داری به فرزندتان کمک می کند تا متکی به نفس شود، زیرا می داند که  می تواند رفتارش را کنترل کند.
به فرزند شما یاد می دهد قبل از مبادرت به انجام هر عمل، فکر کند. در نتیجه او به گونه ای صحیح رفتار می کند و کمتر احتمال دارد به انتخاب های عجولانه که برایش پیامدهای خطرناک دارد، دست بزند. این فضیلت همچنین به فرزند شما کمک می کند و به خود متکی باشد زیرا او می داند به تنهایی قادر است اعمالش را مهار کند. همچنین پایه گذار بخشندگی و مهربانی است چرا که به کودک کمک می کند از لذات آنی چشم بپوشد و در عوض به کمک دیگران بشتابد. 

احترام، سبب می شود فرزندتان تشویق شود که در برابر دیگران باادب و توجه رفتار کند؛ زیرا آنها را افرادی باارزش می داند. این نیکخویی فرزندتان را راهنمایی می کند تا با دیگران همان گونه رفتار کند که دوست دارد با خودش رفتار شود. بنابراین او در این صورت می تواند اساس جلوگیری از خشونت؛ که همان بی عدالتی و نفرت است را پایه گذاری کند. هنگامی که کودک شما احترام را به عنوان بخشی از رفتارش در زندگی روزانه مورد توجه قرار می دهد به احتمال زیاد به حقوق و احساس دیگران توجه می کند و در نتیجه برای خود هم احترام بیشتری قائل می شود.

مهربانی سبب می شود فرزندتان به خوشبختی و به احساس دیگران علاقه نشان دهد. با پرورش این نیک خویی؛ کودک تان خودخواهی کمتر و محبت بیشتری نسبت به دیگران خواهد داشت و درک خواهد کرد که رفتار پرمهر، رفتار درست است.

هنگامی که فرزندتان به مهربانی دست می یابد، دربارة نیازهای دیگران بیشتر فکر می کند، و به مردم علاقة بیشتری نشان می دهد. همچنین برای کمک کردن به نیازمندان، بیشتر آماده می شود ومدافع افرادی می شود که دچار مشکل شده اند یا مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند.

این اصل اخلاقی به فرزندتان کمک خواهد کرد با فهم و مهربانی با دیگران رفتار کند و در برابر نفرت، خشونت و تعصب بایستد و برای اشخاص بر مبنای شخصیت شان احترام و ارزش قائل شود.
داشتن بردباری به آنان می آموزد با وجود تفاوت های نژادی، جنسیتی، فرهنگی به دیگران احترام بگذارد و برایشان ارزش قائل شود.
باعث می شود کودک با دیگران عادلانه، منصفانه و بی طرفانه رفتار کند. بنابراین با رعایت قواعد نوبت و مشارکت با دیگران بازی می کند و قبل از قضاوت در مورد مردم، همه ی جوانب را به خوبی می سنجد . چون این فضیلت حساسیت اخلاقی کودک را افزایش می دهد، این شجاعت را خواهد داشت تا از کسانی که در حقشان بی عدالتی شده حمایت کند و خواستار این باشد که با همه مردم عادلانه و یکسان رفتارشود. 

داشتن انصاف فرزندتان را راهنمایی می کند تا با دیگران درست،بی تعصب و عادلانه رفتار کند. در این صورت، او به احتمال بیشتر، فردی قانون مدار می شود، نوبت را رعایت می کند، آنچه را دارد با دیگران سهیم می شود و پیش از قضاوت، و بدون تعصب به سخنان همه گوش می دهد.

از آنجا که این نیکخویی حساسیت اخلاقی فرزندتان را افزایش می دهد، او شجاعت پیدا می کند تا از افرادی که دچاربرخورد غیرمنصفانه شد ه اند، دفاع کند و بخواهد با همة مردم (با هر نژاد، فرهنگ، وضعیت اقتصادی، توانایی یا مذهب و آیینی) مساوی رفتار شود.
 
منبع: درسنامه مهارت های زندگی با رویکرد تربیت فرزند
نویسنده: گروه نویسندگان پورتال فرهنگی راسخون