چه عواملی موجب بددهنی در کودکان می‌شود؟

چکیده: بددهنی در کودکان مسئله‌ای است که اکثر خانواده‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. قبل از هر چیز، پیش از آنکه از خشم برافروخته شوید، به یاد داشته باشید کودکان سنین پیش‌دبستانی معنای ناسزایی را که گفته‌اند، نمی‌دانند. علاوه براین، شما تنها پدرومادری نیستید که با این مشکل مواجه‌اند. با ما همراه باشید.
واژگان کلیدی: بددهنی، پرخاشگریِ کلامی، فحش دادن، کودکان، والدین، جلب‌توجه دیگران، تاثیر رسانه‌ها، تأثیر دوستان بر کودکان، مهارت‌های زندگی، ناسزاگویی

تعداد کلمات 1100 کلمه / زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه

پرخاشگریِ کلامی و فحش دادن کودکان، مشکلی است که برخی از خانواده‌ها، با آن درگیرند؛ البته باید دانست اطفال در سه‌سالگی و بیشتر در چهارسالگی از ادای کلمات ناشایست لذت می‌برند. این از مراحل طبیعی رشد کودک محسوب می‌شود، ولی در صورت تداوم، عوامل متعددی مسبّب آن هستند ازجمله:

نقش والدین در تربیت فرزندان، بر هیچ‌کس پوشیده است؛ بنابراین وقتی شما به‌عنوان والدین، به شوخی از کلمات رکیک در برخورد با اعضای خانواده خود استفاده کنید یا هنگام بروز مشکلات، عصبانیت و ناراحتی خود را با الفاظ زشت بر سر کودک خالی نمایید، یا وقتی او بدرفتاری می‌کند، با فحش دادن تقصیر را به گردنش بیندازید، کودک نیز آموزش خوبی می‌بیند! پس باید ابتدا خود را اصلاح کنید.

بی‌توجهی، کمبود محبت، محرومیت و تنبیه بدنی شدید برای کودک، از عواملی است که هنگام عصبانیت او را به سمت «فحش دادن» سوق می‌دهد. وقتی او این رفتار را انجام می‌دهد از طرفی خواهان آن است که در آن لحظه شما تسلیم شوید، اما بزرگ‌سال درونش از شما می‌خواهد که تسلیم نشوید؛ در این موارد آرامش خود را حفظ کنید و بامحبت و توجه بیشتر، او را از این کار بازدارید. در ضمن اگر بخواهید فحاشی کودک را با عصبانیت اصلاح کنید، موجب نگرانی و اضطراب او می‌شود؛ در این حالت یا با لج‌بازی به کار خود ادامه می‌دهد که شمارا عصبانی‌تر کند و یا ممکن است در مقابلتان از این الفاظ استفاده نکند، اما در حشرونشر با کودکان دیگر و یا در خفا آن را به کار می‌برد.[1]

فرزند در حدود سه‌سالگی تازه با الفاظی مثل «جیش» و «پی پی» آشنا می‌شود و با لذّت آن‌ها را به کار می‌برد؛ در این هنگام لبخند نزنید و از او بخواهید که این کلمات را تکرار نکند؛ وقتی بزرگ‌تر شد و به‌صورت عمدی در هنگام عصبانیت و یا حتی به شوخی به کاربرد، به‌طور خیلی جدی و باقدرت بگویید که اصلاً دوست ندارید فرزند باادبشان، چنین کلماتی را به کار ببرد. [2]

گاه طفل، فحش دادن را نشانه بزرگ شدن و استقلال خود می‌داند؛ به همین جهت برای پیش بردن کارها و رسیدن به اهداف خود، از این وسیله استفاده می‌کند. در این‌گونه موارد، جهت دور ساختنش از این رذیلهٔ اخلاقی، بهتر است به او آزادی بیشتری در خانه داده و از دخالت در همه کارهایش بپرهیزید، اجازه دهید با استقلال و انتخاب خود آن‌ها را پیش ببرد؛ البته نظارت غیرمستقیم شما بر اعمال او مهم است[3].

برخی اوقات وقتی کودک می‌خواهد کاری انجام دهد که در توانش نیست با استفاده از الفاظ زشت، خود را تخلیه می‌کند؛ در این موارد به او راه‌حل ارائه دهید یا کمکش کنید تا خود راه حل مشکلش را پیدا کند.

گاهی کودکان به دلیل فقدان مهارت‌های زندگی، مهارت برقراری ارتباط با دیگران، مهارت‌های اجتماعی و مهارت کنترل خشم، هستند، بددهنی می‌کنند. این مهارت‌ها را بدون اتلاف وقت، به‌عنوان بخشی از استراتژی تربیتی‌تان به کودک بیاموزید؛ درغیراین‌صورت، ممکن است عواقب این ضعف مهارت در تمام زندگی دامن‌گیر او شود.

در این عصر، رسانه‌ها تأثیر فوق‌العاده‌ای دارند؛ گاهی تأثیر تلویزیون در خانواده، بیشتر از عوامل دیگر است[4]. تماشای فیلم‌ها و کارتون‌هایی که در آن عفت کلامی حفظ نمی‌شود در فحاشی کردن کودک تأثیر مهمی دارند. نظارت نکردنِ والدین بر فیلم‌ها، مانعی بر سر راه آموزش او محسوب می‌شود.[5]

تأثیرات گروه دوستان و همسالان بر هیچ‌کس پوشیده نیست. وجود دوستانی که از فحش دادن به‌عنوان وسیله دفاع از خود استفاده می‌کنند، در فحاشی کردن کودک تأثیر مهمی دارند. بنابراین والدین باید نسبت به روابط اجتماعی فرزندان خود نظارت کافی داشته باشند.
 

1. به او یاد دهید که اگر دشنام دهد، موجب می‌شود دیگران به پدر و مادر او دشنام دهند؛ همان‌طور که لقمان حکیم به فرزندش این‌گونه فرمود: فرزندم! مردم را دشنام نده که سبب دشنام پدر و مادر خود می‌گردی. بلکه به‌جای فحش دادن به کسی، احساسش را در مورد او بیان کند؛ مثلاً به‌جای «احمق»، بگوید: «من از دستت عصبانی هستم».[6]
2. با استفاده از اجرای نمایش­ها و بازی­­های خانگی به او یاد دهید که از فحش دادن خودداری کند و به دوستانش نشان دهد که از گفتار بَدِ آن‌ها خوشش نمی‌آید و بگوید: «اگر به من فحش بدهی با تو بازی نمی‌کنم».
3. وقتی کودک خوب سخن می‌گوید، او را تشویق کنید و رضایت خود را از شیوه صحبتش ابراز نمایید. کودکی که بددهنی در مهدکودک برایش مشکل‌ساز شده یا وقتی از کسی عصبانی است به او فحش می‌دهد ممکن است این روش برایش سودمند باشد.
4. اگر باوجود به کار بردن روش‌های بالا هم چنان فحش می‌دهد، از محرومیت موقت استفاده کنید؛ به‌گونه‌ای که کودک دریابد هر بار که فحش بدهد باید به مکان مخصوص اخراج برود یا این‌که می‌توانید برخی از امتیازهایی را که قبلاً به کودک داده‌اید، از او بگیرید و فقط زمانی آن‌ها را به او برگردانید که رفتارش درست‌شده باشد[7].