دنیاگرایی، سبک نادرست زیستن (بخش اول)

چکیده: سبک زیستن باید به گونه ای باشد که انسان را به سعادت و خوشبختی برساند و هر آنچه او را از این مسیر دور کند به گونه ای سبک نادرست و غلط برای زیستن می باشد. یکی از مواردی که مانع درست زیستن است، دنیاگرایی است. با ما همراه باشید تا با این رذیلت اخلاقی آشنا شوید. 

تعداد کلمات 995  / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

« دنیاگرایی »  به معنای دوست داشتن دنیا و مال و استفاده از هر چیزی برای بهره وری و لذت بیشتر است که مقیاس و معیار برای ارزش مال دنیا نیز می باشد و به معنای آن است که انسان همة توانایی های خود را برای به دست آوردن مال بیشتر به کار گیرد و برای جمع آوری مال و ثروت زیاد تلاش کند؛ هم چنان که در قرآن می خوانیم: «مِنکم مَّن یریدٌ الدُّنیا وَ مِنکم مَّن یریدُ الآخرة؛ برخی از شما دنیا را و برخی از شما آخرت را می طلبد».[1] مفسران معنای «حُب» را در این آیه، انتخاب کردن حیات دنیا دانسته اند.[2]

دنیا نامی است که بر زندگی پیش از مرگ اطلاق می شود. اما موضوع آیاتی که دنیا و گرایش به آن را نکوهش کرده اند، زندگی دنیوی و ظرفی که این زندگی را در خود جای داده است، نمی باشد. ثروت و برخورداری از نعمت های این جهان نیز هدف نکوهش آیات نمی باشد. در نگاهی دقیق تر، دنیا و آخرت، دو حالت از حالات قلب است. حالت نزدیکتر، دنیا و حالتی که از آن متاخر است، آخرت نامیده می شود. یعنی میل به تمام چیزهایی که به قبل از مرگ مربوط می شوند، دنیا و میل به بهره های پس از مرگ، آخرت است . پس دنیای هر کس همان تمایلاتی است که بهره مندی و لذت پیش از مرگ را فراهم می آورند.[3]
اما آنچه مذموم است دلبستگی به دنیاست و هر چه وابستگی به آن زیادتر باشد، حجاب میان انسان و کرامتش و پرده میان دل و حق ، بیشتر و غلیظ تر می شود.[4]
خداوند متعال در قرآن کریم در مورد زندگی دنیا و فریبندگی آن به انسانها هشدار داده و می فرمایند:  «اعلَمُوا أَنَّما الحَیاةُ الدُّنیا لَعِبٌ وَ لَهوٌ وَ زینَةٌ وَ تَفاخُرُ بَینَکم؛ بدانید که جز این نیست که زندگی دنیا، در حقیقت بازی و سرگرمی و آرایش و فخرفروشی شما به یکدیگر است».[5]
بی شک دنیاگرایی آثار مهلکی را بر روی فرد و جامعه خواهد داشت. اینک به بررسی این آثار می پردازیم:

گرایش به دنیا، اثرات فراوانی را بر روی فرد دنیاطلب خواهد گذاشت. از جمله این آثار، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1-غفلت از یاد خداوند متعال و انکار حق:
دنیاگرایی، روح انسان را چنان تحت تاثیر قرار می دهد که به همین زندگی دو روزه ی دنیا دل خوش کرده و از یاد خداوند متعال غافل شود. قرآن کریم در آیات ذیل به این مساله اشاره نموده و نسبت به ان هشدار داده است:
«إِنَّ الَّذِینَ لا یَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذِینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ؛ همانا آنها که امید لقاى ما [و رستاخیز] را ندارند و به زندگى دنیا خشنود شدند و بر آن تکیه کردند و آنها که از آیات ما غافلند.»[6]
«وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ وَ لا تَعْدُ عَیْناکَ عَنْهُمْ تُرِیدُ زِینَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ کانَ أَمْرُهُ فُرُطاً؛ و همیشه خویش را با کمال شکیبائى به محبّت آنان که صبح و شام خداى خود را مى‏خوانند و رضاى او را مى‏طلبند وادار کن و یک لحظه از آن فقیران چشم مپوش که به زینت‏هاى دنیا مایل شوى و هرگز از آنان که تابع هواى نفس خود شدند و ما به سبب آن دلهاى آنها را از یاد خود غافل کرده‏ایم و به تبهکارى پرداختند متابعت مکن.»[7]

2-انکار معاد:
دنیاگرایان، به خاطر وابستگی شدید به دنیا و متعلقات آن و بیم از دست دادن آن، همواره منکر قیامت بوده و زندگی را منحصر در زندگی دنیایی می دانند. خداوند متعال در قرآن کریم از قول دنیاپرستان می فرماید:
«وَقَالُوا إِنْ هِی إِلَّا حَیاتُنَا الدُّنْیا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِینَ؛  و گفتند: جز این زندگی دنیوی ما هیچ نیست و ما دیگر بار زنده نخواهیم شد.»[8]

 
3-آلوده شدن به برخی از رذایل اخلاقی :
وابستگی بیش از حد به دنیا ، روح انسان را بیمار کرده و سبب بروز رذیله ی کبر و غرور و سرمستی می شود.  این تکبر بی جا، کار آدمی را به جایی می رساند که به استهزاء دیگران بپردازد و از دایره ی انسانیت خود خارج گردد. قرآن کریم در آیات ذیل به این اثر دنیاگرایی اشاره نموده است:
«زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ یَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ اللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ؛ زندگى دنیا براى کافران آراسته شده است و مؤمنان را ریشخند مى‏کنند و [حال آنکه‏] کسانى که تقوا پیشه بوده‏اند، در روز رستاخیز، از آنان برترند و خدا به هرکه بخواهد بى‏شمار روزى مى‏دهد.»[9]
«ذلِکُمْ بِأَنَّکُمُ اتَّخَذْتُمْ آیاتِ اللَّهِ هُزُواً وَ غَرَّتْکُمُ الْحَیاةُ الدُّنْیا فَالْیَوْمَ لا یُخْرَجُونَ مِنْها وَ لا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ؛ این بخاطر آن است که شما آیات خدا را به سخریه گرفتید و زندگى دنیا شما را مغرور کرد امروز آنها از دوزخ خارج نمى‏شوند و هیچ‏گونه عذرى از آنها پذیرفته نیست.»[10]

4-طغیانگری و شقاوتمندی :
قرآن کریم در ضمن ایات ذیل از کسانی که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح داده اند، با عنوان طغیانگر یاد کرده و عاقبت چنین کسانی را آتش دوزخ می داند:
«فَأَمَّا مَنْ طَغى‏ وَ آثَرَ الْحَیاةَ الدُّنْیا فَإِنَّ الْجَحِیمَ هِیَ الْمَأْوى‏؛ و اما کسى‏که طغیان کرده و زندگى دنیا را مقدم داشته. پس مسلّما دوزخ جایگاه چنین کسى است.»[11]