دوست در زندگی انسان تاثیر بسزایی خواهد داشت.
چکیده: پیشرفتها و خسارتهای بسیاری افراد از ناحیه دوستانشان سرچشمه می گیرد. چه راه هایی برای شناخت دوست خوب وجود دارد؟ چه افرادی برای دوستی مناسب و چه افرادی نامناسب هستند؟ چه کارهایی سبب برهم خوردن دوستی ها شده و چه کارهایی دوستی را محکم تر می کند؟ و ... . برای دانستن پاسخ این سوالات با ما همراه شوید.

تعداد کلمات: 945 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 5 دقیقه
حسین ابراهیمی تهرانی

مقدمه

انسان موجودی اجتماعی است و فطرت او منزوی بودن را نمی پسندد و بر طبق غریزه، علاقه دارد تا با دیگران معاشرت داشته باشد. حاصل برخی از روابط انسان با دیگران، به دوستی ها می انجامد. دوستی، پیوندی عمیق میان دو نفر  است که بر اساس وجوه اشتراکی در میانشان ایجاد می شود.
نکته مهم این است که دوستی ها می توانند برای شخص، ایجاد کننده فرصتی برای پیشرفت و شکوفایی شده و او را به سوی کمالات رهنمون سازند. اما از طرفی می توانند عاملی برای هلاکت و بدبختی فرد در آینده شوند. از این رو، لزوم توجه به روابط با دیگران و انتخاب دوست، بسیار روشن می شود.
در سوره فرقان، خداوند؛ حال برخی افراد که به واسطه دوستی با افراد بد؛ کارشان به جهنم کشیده شده است می فرماید:
«یا ویلتی لم اتخذ فلانا خلیلا»[1]
ای وای بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را به دوستی انتخاب نکرده بودم
عنصر مشترک در همه روابط نزدیک، وابستگی متقابل است. وابستگی متقابل یعنی «پیوند میان فردی که در آن دو نفر بصورت هماهنگ و متقابل بر زندگی یکدیگر اثر می گذارند، به افکار و عواطف هم توجه دارند و در صورت امکان فعالیت های منظم مشترکی خواهند داشت».
بدون شک یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر شخصیت و رفتار انسان، همنشین، دوست و معاشر انسان است. زیرا انسان خواسته یا ناخواسته از دوست خود تاثیر می پذیرد و بخش مهمی از افکار، صفات اخلاقی و روحیات خود را از طریق دوستانش می گیرد و این از امر از لحاظ دین و تجربه به اثبات رسیده است.

ویژگی دوستی ها در مقاطع مختلف زندگی

برای آن که اهمیت و ارزشمندی دوستی بهتر مشخص شود، به ویژگی ها و مشخصه های دوستی های ایجاد شده در مقاطع سنی مختلف می پردازیم.
1- دوران کودکی: در دوران کودکی، دوستی ها معمولا به جهت عواملی مانند مجاورت های فیزیکی و عواطف مثبت ایجاد شده و با خود افشایی و اظهار اعتماد متقابل، محکم تر می شوند.
میزان این دوستی ها نیز بدین صورت است که در این سن کودکان نسبت به دوست خود صراحت دارند، فعالیت های مشترک لذت بخش انجام می دهند، اعتماد دارند، اوقات خود را با یکدیگر سپری کرده و از کمک متقابل به همدیگر بهرمند می شوند.[2]
کودکان به همبازی های همسن خود نیاز دارند تا در فعالیت ها و بازی های مختلف با آنان سهیم شوند. اما برای کسب عشق و محبت، چندان به یکدیگر متکی نیستند. آنان برای برآورده شدن نیازهای هیجانی و دریافت تحسین، عشق و محبت؛ به والدین خود متوسل می شوند. تنها در مواردی که از سوی والدین طرد شوند و یا مورد محبت نباشند، برای ارضای هیجانی خود به جایگزینی دوستان روی می آورند[3].
2- دوران نوجوانی: نیازها و رفتار دوستان با رشد سنی تغییر می کند. نوجوان، خواستار خودمختاری و استقلال از والدین و ارضای هیجانی توسط دوستان می شود لذا در این سن، همسالان یا همتایان؛ بخشی از حمایت هیجانی را که قبلا توسط والدین تامین می شد را تامین می کنند.
الف) دوره اول نوجوانی: در این دوره، نوجوان معمولا با انتخاب یک یا چند دوست صمیمی، گروه کوچک دوستان را تشکیل می دهد و اوقات خود را در فعالیت های تفریحی و مدرسه با آنها می گذراند.
در این دوران، دوستان از یکدیگر رنگ می پذیرند. یعنی؛ مثل هم لباس می پوشند، سعی می کنند شبیه هم باشند و  مثل هم عمل کنند. اغلب در صفات شخصی و رفتاری مشابه یکدیگرند[4]. این وابستگی آنچنان است که حتی با گذراندن تمام روز با یکدیگر، وقتی به خانه می روند؛ به فکر ارتباط تلفنی، پیامکی و مجازی با یکدیگر هستند!. در نوجوانی دوستی ها معمولا صمیمی[5] تر از دوره کودکی است.
در این دوره؛ در مواردی که انتظارات برآورده نمی شود، گاه به رنجش شدید مبدل می شود و نوجوان، هیجانی افراطی از خود نشان می دهد. دوستی هایی که می توانستند برای نوجوان حمایت اجتماعی باشند، به استرس اجتماعی تبدیل می شوند.
ب) دوره بلوغ: در این دوره، میل به دوستی با جنس مخالف در فرد به وجود می آید. مثلا دخترها که قبلا پسرها را بی اندازه بی ادب و خشن می دانستند، اکنون میل عجیبی پیدا می کنند که نزدیک آن ها باشند.
در این دوران، نوجوانان نسبت به انتقاد و یا واکنش منفی دیگران و دوستان نسبت به خود بسیار حساس اند و تمایلی قدرتمند دارند تا در گروه های اجتماعی پذیرفته شوند.
3- دوره جوانی و بزرگسالی: جوانان برای دوستی های نزدیک و پایدار ارزش والایی قادرند. تعامل اجتماعی، جایگاه عمده ای در زندگی جوانان دارد. دوستی ها در میان زنان بیشتر از مردان اتفاق می افتد.
در این دوره، تعامل در یک دوستی صمیمی اکثر اوقات برای هر دو نفر آثار مثبتی دارد. مثلا به جهت داشتن یک دوست خوب در محل کار، رضایت شغلی در فرد افزایش می یابد.
ادامه دارد.
 
 
پی نوشت
[1] قرآن کریم، سوره فرقان، آیه 28.
[2] محمدرضا سالاری فر و همکاران، روانشناسی اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1393، ص 232.
[3] فیلیپ رایس، رشد انسان، ترجمه مهشید فروغان، تهران: ارجمند، 1392، ص 389.
[4] همان، ص 389. به نقل از 6 روانشناس.
[5] رابطه صمیمی: به معنای این است که دو نفر نسبت به یکدیگر در خودافشایی، ابراز هیجانات، فراهم ساختن حمایت یا حمایت شدن، اعتماد نمودن و تماس فیزیکی، احساس راحتی و /ازادی و به تدریج احساس آرامش کند.

بیشتر بخوانید
پیامدهای بی اعتمادی اجتماعی
بهترین راه های آزمودن دوست
افراد نامناسب برای دوستی
عوامل آسیب زننده به دوستی ها