مراحل رشد و پیشرفت حس بویایی نوزاد

نوزاد می تواند شما را از بوی طبیعی بدن تان بشناسد و این بویی است که او بیشتر از هر بوی دیگری دوست دارد استشمامش کند.
 

چکیده : حس بویایی کودک نقشی حیاتی در رشد و نمو او بازی می‌کند. این حس با حس چشایی او ارتباط نزدیکی دارد، بنابراین بر چیزهایی که دوست دارد بخورد تأثیر می‌گذارد. اما بویایی ارتباطی قوی با عواطف کودک نیز دارد و نقشی کلیدی در فرایند ایجاد پیوند عاطفی بازی می‌کند. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1134 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

در این مطلب می‌توانید با سن شروع و شکل‌گیری حس بویایی کودک، مراحل رشد و پیشرفت حس بویایی کودکان شیرخوار و تأثیر بوهای مختلف در ایجاد آرامش کودکان شیرخوار آشنا شوید.

بینی جنین در اوایل سه ‌ماههٔ‌ اول بارداری شروع به شکل‌گیری می‌کند و چند هفته بعد دو سوارخ بینی ظاهر می‌شوند. تا هفتهٔ‌ ۱۰ بارداری، گیرنده‌هایی که کودک برای شناسایی بوها استفاده می‌کند شکل گرفته‌اند. کودکان از همان زمانی که هنوز در رحم هستند، استفاده از حس بویایی‌شان را شروع می‌کنند و وقتی مایع آمنیوتیک را تنفس می‌کنند و می‌بلعند، با بوی آن هم آشنا می‌شوند. این کار مفید است، زیرا بوی مایع آمنیوتیک با بوی شیر مادرشان که پس از تولد به آن نیاز پیدا می‌کنند شباهت دارد. مایع آمنیوتیک همچنین بو و طعم غذاهایی را که می‌خورید در خود دارد، بنابراین کودک متولدنشدهٔ‌ شما با بوی مثلاً ماهی‌ای که قرار است برای ناهار بخورید نیز آشنا خواهد شد.
نوزادان بعد از تولدشان نیز حس بویایی بسیار پیشرفته‌ای دارند. اگرچه نوزاد هنوز نمی‌تواند شما را از صورت تان بشناسد، اما شما را از بوی طبیعی بدن تان می‌شناسد و این بویی است که او بیشتر از هر بوی دیگری دوست دارد استشمامش کند. او همچنین به سوی بوی شیر شما هم کشیده خواهد شد. این بوها با نیازهای اصلی او یعنی تسکین یافتن و غذا ارتباط دارد.
 

رشد حس بویایی کودک تا حدود هشت سالگی ادامه می‌یابد. همچنین حس بویایی توسط بخشی از مغز پردازش می‌شود که وظیفهٔ ‌کنترل حافظه را هم بر عهده دارد و همین امر ارتباطاتی قوی بین بوها و تجربیاتی خاص ایجاد می‌کند. در نتیجه سال‌ها بعد یک بو ممکن است خاطره‌ای را برای کودک تان زنده کند و او را به یاد دوره یا احساسی در گذشته بیندازد.

تکامل حس بویایی در دوران شیرخوارگی شامل موارد زیر است:
دوران نوزادی: در دوران نوزادی، فرزندتان با بوی منحصربه‌فرد شما آشنا خواهد بود. او حتی می‌تواند بر اساس بو، شیر شما را از شیر یک مادر دیگر تشخیص دهد. با استشمام بوی شما کودک تان آحساس آرامش و امنیت می‌کند، زیرا می‌داند در کنار شماست. برای اینکه نوزادتان راحت‌تر بتواند بوی شما را تشخیص دهد می‌توانید در روزهای اول از استفاده از محصولاتی مراقبتی پوست که رایحهٔ قوی دارند پرهیز کنید. وقتی کودک تان را در آغوش می‌گیرید و بوی همدیگر را استشمام می‌کنید، سطح اکسی‌توسین در بدن هر دوی شما بالاتر می‌رود و این همان هورمون عشق است که به شما کمک می‌کند با کودک تان پیوند عاطفی برقرار کنید.

یک ماهگی: یک کودک یک ماهه در حال عادت کردن به بوهای مختلف است، اما هنوز هم بوهای تند برایش فشارآور هستند. یک بوی قوی می‌تواند حتی در حس چشایی او هم تداخل ایجاد کند. به عنوان مثال ممکن است متوجه شوید که وقتی عطر تندی زده‌اید کودک به خوبی همیشه شیر نمی‌خورد.

سه ماهگی: در این سن، کودک تان نسبت به افرادی که در اطرافش هستند آگاهی بیشتری پیدا کرده است. او از حس بویایی خود برای تشخیص افراد آشنا از غریبه‌ها استفاده می‌کند. اگر از بوی کسی احساس ترس یا تهدید کند ممکن است گریه کند یا لگد بزند.

شش ماهگی: وقتی کودک شروع به خوردن مواد غذایی کمکی می‌کند با استفاده از حس چشایی و بویایی‌اش است که می‌فهمد غذایی را دوست دارد یا ندارد. اگر بوی غذایی را که در حال آماده شدن است دوست داشته باشد، ممکن است با لبخند زدن، اشاره کردن یا سروصدا کردن واکنش نشان دهد. همچنین سلیقهٔ بویایی او ممکن است به شما شبیه باشد، به ویژه از آنجا که وقتی در رحم بود به بوی برخی از غذاهای محبوب شما عادت کرده است.

۱۲ ماهگی: از سن ۱۰ ماهگی یا همین حدود،‌ کودک ممکن است به امتحان کردن غذاهای جدید کمتر راغب باشد. حس بویایی‌اش به او کمک می‌کند بفهمد چه غذایی را قطعاً دوست ندارد و اگر بوی غذا را دوست نداشته باشد، این موضوع را به شما خواهد فهماند.
 

برخی بوها می‌تواند باعث آرامش کودک شود. همچنین اگر کودک به تسکین و تسلی نیاز دارد، قرار گرفتن در جایی که دوست دارد و بوهای آشنایی دارد می‌تواند به آرام شدن او کمک کند.

برخی از این بوها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
بوی پدر و مادر: بوهای آشنا، به ویژه بوی پدر و مادر می‌تواند برای کودک بسیار آرامش‌بخش باشد. علاوه بر این، وقتی نزدیکش هستید او می‌تواند این را بفهمد و آرام بگیرد.
بوی مکان‌های آشنا: کودک با استفاده از حس بویایی می‌تواند حس کند که در کالسکه‌اش است، توی ماشین است یا در خانه و حتی در اتاق خاصی قرار دارد و بنا بر شناخت این مکان‌های آشنا آرام شود.
بوی اشیای آرامش‌دهنده: یک پتو یا اسباب‌بازی محبوب نیز بویی پیدا می‌کند که می‌تواند به کودک اطمینان خاطر و آرامش بدهد. به همین دلیل است که اگر آن را بشویید ممکن است ناراحت به نظر بیاید.
بوی برخی روغن‌های گیاهی: گاهی ممکن است روغن‌هایی مثل روغن‌های گیاهی معطر نیز کودکان را آرام کند. در یک پژوهش دیده شد کودکانی که کولیک یا قولنج داشتند به ماساژ با روغن اسطوخودوس پاسخ مثبت دادند و ظاهراً برایشان تسکین‌دهنده بود. اما از این پژوهش مشخص نشد که ماساژ یا روغن اسطوخودوس بود که اثر آرامش‌بخشی داشت. همچنین در یک پژوهش دیگر نیز مشخص شد که رایحه‌درمانی با استفاده از روغن اسطوخودوس و روغن بادام شیرین استرس نوزادان زودرس را کاهش داد.

اگر خواستید تأثیر این روغن‌ها را برای آرامش کودک تان امتحان کنید، لازم است اول نظر پزشک کودک تان را بپرسید و بعد از تأیید پزشک نیز یادتان باشد هنگام استفاده از هر نوع روغنی نباید آنها را مستقیماً روی پوست کودک بریزید، زیرا ممکن است برخی کودکان به اثرات این مواد حساسیت بیشتری داشته باشند.
به جای آن، چند قطره از روغن را در یک دستگاه بخور بریزید و آن را دور از دسترس کودک قرار دهید تا بوی روغن به تدریج در خانهٔ شما پخش شود. به همین شکل می‌توانید روغن‌های مختلف را امتحان کنید تا مشخص شود کودک تان کدام یک را دوست دارد و با کدام شان تسکین‌ می‌یابد. البته باز هم لازم است در این مورد نظر پزشک کودک تان را نیز جویا شوید و بعد برای انجامش اقدام کنید.

منبع : سایت مادرشو