یکی از زمینه های اصلی در بروز مشکلات خانوادگی و اصولاً نارضایتی از زندگی مشترک، فضای مجازی است که تحت تأثیر تولیدات رسانه ای بوجود آمده.
 

مقدمه

جامعه شناسان امن بودن فضای خانه و خانواده را در رشد فرزندان، استحکام و پایداری خانواده مهم می دانند و یکی از دلایل وجود مشکلات در جامعه را به خطر افتادن بنیان خانواده ها می دانند. این روزها گاهی در خبرها از آسیب های اجتماعی از قبیل افزایش طلاق، افت تحصیلی و افسردگی فرزندان، فرار از خانه فرزندان، به خطر افتادن حریم خصوصی خبرهایی می شنویم و بعضی اوقات آمارهایی می شنویم که بعضی از کارشناسان فضای مجازی را به عنوان عامل اصلی آسیب ها معرفی می کنند و برخی دیگر ضمن تایید این موضوع به گونه ای دیگری به موضوع نگاه می کنند و بیان می کنند که این مشکلات در فضای حقیقی نیز وجود داشته است و فضای مجازی فقط آنها را تشدید کرده است. در هر صورت فضای مجازی چه به عنوان عامل اصلی و چه به عنوان عامل تشدید کننده در به خطر افتادن امنیت خانواده ها، موضوعی است که در این پژوهش مطرح است، ما در این پژوهش می خواهیم به دو سوال اصلی پاسخ دهیم، فضای مجازی چه تاثیری بر امنیت خانواده ها دارد؟ و به چه میزان به عنوان یک متغیر می تواند حریم و امنیت خانواده ها را تحت تاثیر قرار دهد؟
 

تاثیر فضای مجازی در نارضایتی های خانوادگی

یکی از بزرگترین مسائل اجتماعی که جوامع امروزی به آن مبتلا می باشند ضعف بنیاد خانواده است. از آنجایی که مشکلات خانواده ها به صورت ناهنجاری های اجتماعی بروز می کند خانواده و سلامت آن از اهمیت فوق­ العاده­ای برخوردارمی باشد. آماده کردن فرزندان برای پذیرش مسئولیت های اجتماعی یکی از وظایف مهم و اساسی خانواده ها به شمار می رود. جوانان باید بتوانند به خصوص برای زندگی های مشترک آماده شوند و سعی نمایند روابط خود را با پیرامون شان در حد متعارف و قابل قبولی تنظیم نمایند.
صرف نظر از آمار و ارقام بالا و روز افزونی که در مسایلی مانند بالا رفتن سن ازدواج ، طلاق، فرار از منزل و سایر مسایل خانوادگی وجود دارد، سرد شدن ارتباطات عاطفی و نارضایتی ها از زندگی خانوادگی است که باعث ناکامی ها و شکست های بزرگی در زندگی جوانان شده است. اینها نشان از مشکلاتی در سطح خانواده دارد که به نوعی باید ریشه یابی و درمان شوند.
یکی از زمینه های اصلی در بروز مشکلات خانوادگی و اصولاً نارضایتی از زندگی مشترک، فضای مجازی است که تحت تأثیر تولیدات رسانه ای بوجود آمده و باعث آن گردیده تا سطح توقع و ارضاء از زندگی های مشترک را به خصوص در میان نسل جوان بالا ببرد. تحت تأثیر این فضا آنچه جوان باید از زندگی مشترک انتظار داشته باشد به نوعی تحریف می شود. لذت و صمیمیتی که از برنامه ها و محتویات رسانه های مجازی مانند فیلم ها و سریال ها در اذهان جوانان نقش می بندد تا حد بسیار زیادی در زندگی طبیعی قابل دست یابی نخواهند بود و این می تواند تبعات زیانباری برای آینده جوانان به همراه داشته باشد.

1- چه خطراتی امنیت خانواده ها رو در فضای مجازی تهدید می کند؟

سرویس های فضای مجازی جایگزین ارتباطات بین خانواده ها

 باید توجه شود که عامل رخداد اجتماعی محتوای رسانه ها هستند یا خود این رسانه ها. به نظر می رسد رسانه های نوین بستری شتابده ای هستند که این رخداد های اجتماعی در آن شتاب می ­گیرند. اما آنچه که مبرهن است سرویس هایی است که فضای مجازی در اختیار کاربران قرار می ­دهد که این سرویس ها و امکانات مجازی عاملی برای اخلال در امنیت خانواده ها شده است. بطور مثال فضای مجازی بصورت گسترده و رایگان امکاناتی دراختیار کاربران قرار می­ دهد که استفاده از آنها می تواند جدایی افراد از خانواده را تقویت کند، همچون برنامه هایی که امکانات گفتگوی مجازی را می دهد (چت روم­ ها و شبکه های مجازی موبایلی و ....) .
 

فضای مجازی شتاب دهنده به وجود گسل های خانوادگی

 ذات این رسانه­ ها در درون خود سه عامل دارد: اول تولید، دوم محتوا و سوم زمان انتشار . در این رسانه­ ها هرچه ظرفیت مناسب تر باشد، آثار هنری و فرهنگی شتاب دهنده تر خواهند بود و با سرعت و شتاب بیشتری انتشار می یابند. با شیوع و فراگیری هرچه بیشتر این نوع رسانه ها، در صورت وجود گسل اعتقادی، اجتماعی، این گسل ها تبدیل به گسست می ­شود . زیرا فضای مجازی بر روی بستر گسل ها عمل می کنند. باید توجه داشت که این نوع رسانه ها می تواند هم تهدید کننده گسل ها و هم ترمیم کننده گسل ها باشند.
 

ارتباطات کنترل نشده در فضای مجازی عاملی برای کاهش امنیت خانواده

 با توجه به اینکه اعضای خانواده قدرت ارتباطی بیشتری به دست آورده اند، هر کدام از این اعضا می توانند با افراد دیگری ارتباط داشته باشند. به نظر می رسد در صورتی که این ارتباطات بدون توجه به رعایت حریم خصوصی صورت گیرد، اطلاعاتی از خانواده به بیرون منتشر می شود و یا پای افرادی در فضای مجازی به درون خانواده به طور غیرمستقیم باز می گردد و رفته رفته ممکن است در صورت سهل انگاری و بی توجهی این ارتباطات غیر کنترل شده امنیت خانواده را دچار مشکل کند.

2- مصادیق نا امنی در فضای مجازی چیست ؟

مصادیق ناامنی در فضای مجازی از افشا شدن عکس های خصوصی تا به خطر افتادن حریم خانواده

مصادیق ناامنی در فضای مجازی خانواده می تواند به خطر افتادن حریم خصوصی به هر حالتی باشد از عکس های شخصی اعضای خانواده گرفته تا رازهای اعضای خانواده که افشا شدن آنها می تواند موجب ناامنی امنیت خانواده شود. بحث دیگر ممکن است موضوع توجه کم اعضای خانواده به همدیگر باشد و گفتگو و تعامل بین آنها را کاهش دهد. این کم شدن تعامل باعث می شود که خانواده ها کمتر از مشکلات هم باخبر شوند و در بعضی مواقع اطلاع کم داشتن خود باعث بروز مشکلات برای اعضای خانواده و به ویژه فرزندان شود. استفاده نادرست و بی محابا از فضای مجازی در برخی خانواده ها مشکلات جدیدی شکل داده که کاهش زمان گفتگوهای خانوادگی یکی از آنهاست. نتیجه این رویداد تلخ این است که اعضاء چنین خانواده هائی ناگزیرند، مشکلات خود را بجای طرح در کانون خانواده، در شبکه‌های اجتماعی با غریبه ها در میان بگذارند و همین امر ایجاد کننده زمینه سوء استفاده کلاهبرداران و شیادان و فروپاشی کانون خانواده خواهد بود.
 

غرق شدن خانواده ها در جاذبه های رنگارنگ فضای مجازی

نکته دیگر مهم برای بهره گیری از فرصت‌های فضای مجازی، مدیریت زمان است. چنانچه استفاده کنندگان از این محیط این اصل مهم را مد نظر قرار ندهند و به بیان واضح تر خانواده ها غرق در جاذبه‌های رنگارنگ این فضا شوند و از دیگر کارهای مهم خود باز بمانند و همین امر آنان را در انجام دیگر وظایف خود دچار مشکل خواهد کرد.
 

ناامنی های مختلف در فضای مجازی

نا امنی در فضای مجازی می ­تواند به اشکال مختلف باشد. همچون :
الف) ناامنی در محتوا : شامل ناامنی در محتوا های نامناسب ارائه شده در فضای مجازی.
ب ) برقراری ارتباط غیر مفید : ارتباط افراد خانواده با افراد ناشناس و رسوخ و سواستفاده آنان از حریم امن خانواده ها.
ج ) حضور بی­ مورد و نامناسب در فضای مجازی : حضور بیش از اندازه افراد خانواده در فضای مجازی حتی در شب هنگام و پاسی از شب گذشته.
د ) سواستفاده مالی و غیر مالی از اعضای خانواده : کلاه برداری(مالی و غیر مالی از اعضای خانواده) در فضای مجازی به دلیل نا آشنایی اعضای خانواده در فضای مجازی.
ه ) قرار گیری در معرض شایعات : افراد خانواده در برابر شایعات قرار می­ گیرند و در صورت نداشتن دانش سواد رسانه ای در مبانی اعتقادی، سیاسی و اجتماعی دچار مشکل می شوند.
 
ادامه دارد ...

منبع :
سایت خبرگزاری صدا و سیما

بیشتر بخوانید :
تهدیدها و آسیب‌های اینترنت و فضای مجازی برای خانواده
آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده (بخش اول)​​​​​​​
آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده (بخش دوم)​​​​​​​
آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده (بخش سوم)​​​​​​​
آسیب های فضای مجازی​​​​​​​
تأثیر اینترنت بر خانواده