عطر زنانه باید خوش‌رنگ و دارای بوی ملایم باشد و عطر مردانه باید کم‌ رنگ و از بوی تندی برخوردار باشد.
 

2-دستورهای ایجابی اسلام درباره زینت زن

از آنجا که در امر زینت، مصالحی برای انسان، به‌ ویژه زنان نهفته است، شارع ‌مقدس آن را مستحب دانسته و دستورهایی در این راستا صادر کرده است؛ البته این دستورها، ایجابی و سلبی‌اند. در بعد ایجابی، افراد مؤمن باید آراسته باشند و از زینت حتی هنگام عبادت استفاده کنند. شرع مقدس، به زنان بیش از سه روز اجازه ترک زینت نداده‌ است. پیامبر فرمود: «لا یَحلُ لِاِمرَأةٍ مؤمن باللهِ وَ الیَومِ‌الآخِرٍ اَن تَحُدً َعَلَی مَیِّتٍ فَوقَ ثَلاثِ لَیالٍ إلّا عَلَی زَوجٍ اَربَعَةَ اَشهُرٍ وَ عَشرا؛ (عاملى (شهید اول)، 1410 ‍ ق، 2: 424)؛ برای زنی که به خدا و روز جزا ایمان دارد، جایز نیست برای مرده‌ای بیش از سه روز آرایش را ترک کند، مگر برای زوج خود که واجب است، چهار ماه و ده روز آرایش نکند».
 پیامبر در جایی دیگر فرمود: «ان الله یحب من عبده اذا خرج الی اخوانه ان تهیاء لهم و یتجمل» (محمدی ری‌شهری، ۱۴۱۶ ق، 1: 414)؛ همانا خداوند دوست دارد بنده‌اش وقتی برای دیدار برادرش خارج می‌شود، خود را آماده کند و برای آنان زیبا سازد»؛ بر اساس سخن تاریخ ‌نگاران، حضرت نه‌تنها مخالف زیبایی و آرایش نبود، بلکه بر آن تأکید می‌ورزید و حتی رهنمودهایی نیز برای زیباسازی ارائه می‌کرد.

توجه به این گزارش‌ها، به‌خوبی نمایانگر جایگاه آرایش و زیبایی از دیدگاه رسول خدا صلی‌الله علیه و آله است. در این بخش، به بیان نمونه‌هایی از این موارد می‌پردازیم.
امام صادق (ع) فرمود: پیامبر به زنی به نام ام‌عطیه که آرایشگر بود، گفت: ای ام عطیه، وقتی دختری را آرایش می‌کنی، صورتش را با پارچه پاره پاک مکن، بی‌شک، تکه پارچه، جلوه چهره را می‌گیرد (الکلینی، ۱۳۶۳، 5: 118؛ همان، 6: 38؛ بدران،1398 ق، 6: 361)؛ این جریان نشان دهنده توجه رسول خدا صلی‌الله علیه و آله نسبت به آرایش و زیبایی و بهداشت پوست برای حفظ زیبایی است.
همچنین از امام صادق (ع) چنین نقل شده است: زن آرایشگری محضر رسول گرامی اسلام وارد شد، حضرت از جمله سفارش‌هایی که به وی کرد، این بود که برای زیباتر شدن زنان، گیسو را به گیسو گره مزن (الکلینی، ۱۳۶۳، 5: 119).

امام صادق (ع) نقل می‌کند: پیامبر فرمود: «عطر زنانه باید خوش‌رنگ و دارای بوی ملایم باشد و عطر مردانه باید کم‌رنگ و از بوی تندی برخوردار باشد» (حرّ عاملى، 1409 ق، 1: 444، باب 13، ابواب آداب الحمام). پیامبراعظم صلی الله علیه و آله درباره زینت و آرایش، به تفاوت میان زن و مرد توجه ویژه‌ای داشت؛ همچنین به مردان دستور می‌داد ناخن خود را کوتاه کنید و به زنان می‌گفت: ناخن خود را کوتاه نکنید و برای زینت، کمی ناخن خود را بلند نگه‌ دارید (حرّ عاملى، 1409 ق، 1، باب 81، ح 1).

رسول‌ خدا صلی الله علیه و آله به زنان اجازه می‌داد تا موهای خود را با رنگ بیارایند. ایشان به زنان همسردار فرمود خود را با رنگ برای شوهران شان آرایش دهند و زنان بی‌همسر را دستور داد تا دست‌های خود را حنا ببندند تا به دست‌های مردان شباهت نداشته باشند (حرّ عاملى، 1409 ق، 1: 444، باب 13، ابواب آداب الحمام).
بر اساس سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله، زینت و تجمل در نظر شارع مقدس, محبوب است و از جمله مستحبات، زینت به قصد اظهار نعمت‌های الهی است. توجه به زینت، تخلق به اخلاق الهی است؛ از این‌رو پیامبر می‌فرمود: «ان الله جمیل و یحب الجمال » (طبرسی، ۱۴۱۵ ق، 4: 673).
در سیره نبوی، مسئله زینت و توجه به وضع ظاهر چنان مهم است که حضرت به کسانی که به این امر بی توجه بودند، اعتراض و با آنان برخورد می‌کرد. ابن عباس نقل می‌کند: پیامبر به یکی از همسران خود که مویی ژولیده و ظاهری ناآراسته داشت، تذکر داد و به وضع ظاهری او اعتراض کرد (الکلینی، ۱۳۶۳، 5: 118).

در روایتی آمده است: شخصی به نام ابوریحانه به حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله رسید و عرض کرد: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله, من زیبایی را دوست دارم، حتی زیبایی کفش را. آیا این از تکبر است؟ حضرت فرمود: «خداوند زیباست و زیبایی را می‌پسندد و دوست دارد که اثر نعمت خود را در بنده‌اش ببیند» (احسان بخش، 1366، 2: 312).
 از منظر دین، هزینه کردن برای زینت و آرایش جزو امور ضروری و لازم است و حتی این امر از انفاق در راه خدا پسندیده‌تر است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در وصایای خود به امیر مؤمنان (ع) فرمود: دِرهَمٌ فِی الخِضابِ اَفضَلُ مِن اَلفِ دِرهَمِ فی سَبیلِ اللهِ و فیه اَربَعَ عَشَرَةً خَصلَةً.( حرّ عاملى، 1409 ق، 2: 85)؛ هزینه یک درهم برای خضاب ارزشمندتر از هزینه هزار درهم در راه خداست و در خضاب کردن چهارده ویژگی است؛ دلیل این سخن پیامبر، وجود آثار مثبت خضاب است.

آن زمان که پیامبر فهرست جهیزیه دخترش را تهیه کرد، عطر جزء یکی از کالاها بود؛ این موضوع نشان دهنده اهمیت مسئله زینت است. همچنین از حضرت رسول صلی الله علیه و آله نقل شده است: احسنوا لباسکم و اصلحوا رحالکم حتی تکونوا کانکم شاته فی الناس (محمدی ری‌شهری، ۱۴۱۶ ق، 1: 414)؛ زیبا لباس بپوشید و مرکب خوب سوار شوید تا در نگاه مردم خوب جلوه کنید؛ سفارش برای بهره‌مندی از عطر، خضاب، مسواک و داشتن لباس پاکیزه، همه بر استحباب مسئله زینت دلالت دارد.

ادامه دارد...

نویسنده: ساجده العبدالخانی