گیاه گزنه و خواص درمانی آن (بخش اول)

 گزنه به‌عنوان دارویی طبیعی برای درمان عفونت ادراری و جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه استفاده می‌شود.
 

گیاه گزنه که با نام علمی اورتیکا دیوئیکا (Urtica dioica) شناخته می‌شود، یکی از ۶ زیرگونه‌ی خانواده‌ی اورتیکا (Urtica) است. پراکندگی گزنه در بعضی مناطق مثل آفریقا، اروپا، آسیا و شمال آمریکا بسیار زیاد است. برگ‌ها و ریشه‌ی گیاه گزنه خواص دارویی متفاوتی دارند. ریشه‌ی گزنه را می‌توان به‌صورت قرص، چای، شربت، عصاره و کپسول استفاده کرد.
در بعضی فرهنگ‌ها، از گزنه در پخت سوپ یا تهیه‌ی پنیر استفاده می‌کنند تا وعده‌های غذایی سالم‌تری داشته باشند. برگ گزنه معمولا به‌عنوان چای دم می‌شود که بسیاری از مواد مفید ضروری را در خود جای داده است. از عصاره‌ی روغن این گیاه می‌توان برای درمان‌های موضعی استفاده کرد. اما از آنجا که روغن گزنه بسیار قوی است، آن را با روغن‌های حاملی (carrier oils) مانند روغن بادام شیرین، روغن زیتون و امثال آن ترکیب کنید تا رقیق شود.
 
طول این گیاه نسبتا کوتاه است و ارتفاع آن به‌ندرت از ۱ متر و ۵۰ سانتی‌متر بیشتر می‌شود. برگ و ساقه‌ی گزنه در بعضی از زیرگونه‌ها کرک‌های بلندی دارند که درصورتی که آن را لمس کنید مجموعه‌ای از مواد شیمیایی شامل هیستامین، فورمیک‌اسید، سروتونین و استیل‌کولین را به بدن‌تان منتقل می‌کنند. این مواد موجب تحریک و ایجاد حس ناراحتی در پوست می‌شوند، به‌ همین‌ دلیل این گونه به‌عنوان علف سوزش‌آور یا گزنه‌ی سوزش‌آور هم معروف است.
بااین‌حال اگر ساقه یا برگ‌های این گیاه را بجوشانید یا عصاره‌ی آن را استخراج کنید، مواد گزنده‌ی آن از بین می‌روند و می‌توانید از مزایای واقعی آن بهره‌مند شوید.
شاید افرادی که برگ‌های تند و گزنده‌ی این گیاه گلدار علفی را برداشت می‌کنند اذیت شوند، اما برای هزاران نفری که در سراسر دنیا از گزنه برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌کنند، بسیار پُرفایده است.
حتی شما می‌توانید از برگ گیاه گزنه در انواع دستورهای آشپزی استفاده کنید یا برگ‌های آن را مانند اسفناج و جعفری بجوشانید و مصرف کنید.

خواص گیاه گزنه و چای گزنه

وجود انواع مواد مغذی مفید در گیاه گزنه سبب می‌شود تا این گیاه به یک سم‌زدای ایده‌آل برای بدن تبدیل شود و آن را به‌عنوان گیاهی بشناسند که به‌طور کامل بدن را از مواد سمی پاکسازی می‌کند. به گفته‌ی مجله‌ی اتنوفارماکولوژی (Ethnopharmacology)، گیاه گزنه به‌دلیل خاصیت ادرارآوری (مُدِر بودن) سبب می‌شود تا مواد سمی خنثی‌شده‌ در بدن به‌سرعت دفع شوند. این گیاه کمک می‌کند تا مواد مغذی به‌خوبی در روده جذب شوند و روند هضم به‌آرامی انجام شود، بنابراین از انباشت مواد سمی خطرناک جلوگیری می‌کند. همچنین با تحریک دستگاه لنفاوی در بدن کمک می‌کند تا بدن از شر مواد سمی موجود در کلیه خلاص شود.
 

 اغلب به خانم‌هایی که زایمان دردناکی دارند چای گزنه پیشنهاد می‌شود. از آنجا که گزنه در انعقاد خون نقش دارد، از خونریزی زیاد در این افراد جلوگیری می‌کند. علاوه‌بر این در تحریک تولید شیر و شیردهی راحت‌ تر مؤثر است. در یکی از مطالعات، از گیاه گزنه به‌عنوان گیاهی دارویی برای بارداری و زایمان نام برده شده است.
 

یکی از مهمترین خواص گزنه کمک به سلامت زنان است. این گیاه می‌تواند علائم پیش از قاعدگیِ دردناکی مانند گرفتگی و نفخ شکم را کاهش دهد. همچنین به‌دلیل ایجاد انقباض در عروق می‌تواند خونریزی دوران قاعدگی را کم کند. این گیاه حالت‌های گذار را برای خانم‌هایی که در معرض یائسگی هستند راحت‌تر می‌کند و به‌عنوان ماده‌ای نیروبخش عمل می‌نماید، بنابراین تغییرات هورمونی در این دوره ناراحت‌کننده نخواهد بود.
 

ترکیب ویتامین C و آهن موجود در گزنه آن‌ را به یک محرک مناسب برای تولید سلول‌های قرمز تبدیل کرده است. ویتامین C جذب آهن در روده را افزایش می‌دهد و آهن یکی از ترکیبات مهم هموگلوبین است. با افزایش تعداد گلبول قرمز (RBC) و افزایش گردش خون، زخم‌ها سریع‌تر بهبود می‌یابند و اندام‌های بدن اکسیژن ضروری برای تقویت سطح انرژی را راحت‌تر دریافت می‌کنند. به‌ همین‌ دلیل گزنه اغلب برای رفع خستگی یا نوعی کم خونی که با ضعف عمومی عضلات، خستگی، مشکلات شناختی و سردرد تشخیص داده می‌شود، توصیه می‌شود.
 

 گزنه به‌عنوان دارویی طبیعی برای درمان عفونت ادراری و جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه استفاده می‌شود. همچنین گیاه گزنه ماهیت کلیوی دارد، به این معنی که به شکستن سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا کمک می‌کند. براساس تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، گیاه گزنه ساخت بلور‌های اگزالات کلسیم در کلیه‌ها را کاهش می‌دهد. این بلور‌ها در تشکیل انواع سنگ‌های کلیه نقش دارند.
این ویژگی گزنه از بدتر شدن شرایط دردناک جلوگیری می‌کند یا نیاز به دفع سنگ یا برداشتن سنگ با جراحی را از بین می‌برد. همچنین گزنه به‌عنوان ماده‌ای مُدِر به دفع سریع مواد سمی از بدن کمک می‌کند. بنابراین از عفونت مثانه و احتباس مایع اضافی (اِدِم) جلوگیری می‌کند. علاوه‌بر این، مطالعات نشان داده‌اند که گزنه مانع از التهاب مجاری ادراری می‌شود.
 

ویژگی محرک گزنه سبب می‌شود که برای درمان انواع التهابات مؤثر باشد. یکی از مطالعاتی که در آلمان انجام شد، نشان داد که گیاه گزنه می‌تواند آرتریت روماتوئید و درد مزمن عضلانی را درمان کند. علاوه‌بر این چای گزنه یا مکمل گیاهی آن می‌توانند سبب درمان نقرس شوند.
 

چای گزنه مقدار زیادی از کلسیم، منیزیم و آهن موردنیاز استخوان را تأمین می‌کند. همچنین دارای مقدار زیادی ویتامین D و ویتامین K است که به جذب کلسیم کمک می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید کلسیم برای حفظ تراکم و تقویت استخوان لازم است. از طرفی منیزیمی که در استخوان ذخیره شده است، از استخوان دربرابر کشش حمایت می‌کند و سبب جذب کلسیم می‌شود. کاهش منیزیم با پوکی استخوان در ارتباط است. پوکی استخوان نوعی بیماری مزمن است که سبب ضعف و شکنندگی استخوان می‌شود. همچنین کمبود آهن سبب از دست رفتن استخوان می‌شود.
شاید نام عنصر بور (boron) به گوش‌تان نخورده باشد، اما باید بدانید که یکی از مواد مهم موجود در گزنه بور است. بور سبب حفظ محتوای کلسیم موجود در استخوان می‌شود. بنابراین مصرف گزنه می‌تواند به آهسته شدن شروع پوکی استخوان (استئوپورز) کمک کند.
زمانی که این ویژگی را با ویژگی تنظیم هورمون درکنار هم قرار دهید، متوجه می‌شوید که گزنه به تنظیم سلامت استخوان و بررسی وضعیت آن کمک می‌کند. این گیاه جادویی واقعا همه‌ی این کارها را انجام می‌دهد.

ادامه دارد...

منبع : سایت چطور