اعتیاد به گوشی و افسردگی

بیایید با هم روراست باشیم: روزی چند ساعت با گوشی تلفن‌تان سرگرم می‌شوید؟ چند بار صفحات اجتماعی‌ تان را چک می‌ کنید و چقدر با دوستان مجازی‌تان وقت می‌گذرانید؟ فکر نمی‌کنم شما هم مثل خیلی‌ دیگر از هم سن و سال‌هایتان حاضر باشید گوشی هوشمندتان را با یک گوشی قدیمی که بالاترین امکاناتش ارسال پیامک و چند بازی پیش پا افتاده بود، عوض کنید! قبول دارید که به نسلی گوشی‌باز تبدیل شده‌ایم؟ نسلی که گوشی از دستش نمی‌افتد؟

دکتر ژان توئِنج (Jean Twenge)، روان‌شناس آمریکایی، اسم نسل ما گوشی‌بازها را iGen گذاشته است که شامل متولدین اواسط دهه‌ی ۱۹۹۰ به بعد می‌شود (همان دهه‌ی هفتادی‌ها و هشتادی‌های خودمان!). وی در کتاب معروفی با همین عنوان ما را نخستین نسلی ‌معرفی کرده است که نوجوانی‌ مان با عصر گوشی‌های هوشمند هم‌زمان شد؛ اما آیا می‌دانید که نسل ما گوشی‌بازها بیشتر از نسل‌های قبل‌تان‌ در معرض ابتلا به بیماری‌های روحی‌ـ‌‌‌‌روانی قرار دارد؟ مطالعات دکتر توئنج و همکارانش نشان داده است که گوشی‌های هوشمند علی‌رغم کاربردهای مثبت‌ شان موجب افزایش آمار ابتلا به افسردگی و خودکشی در بین دانش‌آموزان شده‌اند.
به گزارش مرکز تحقیقات پیو در آمریکا، آمار مالکیت گوشی‌های هوشمند در اواخر سال ۲۰۱۲ (نیمه‌ی دوم سال ۱۳۹۱) به‌ طور فزاینده‌ای شتاب گرفت. این تاریخ دقیقاً مصادف بود با آغاز شیوع نرخ افسردگی و خودکشی در بین نوجوانان آمریکایی است؛ اما چرا؟ ارتباط گوشی‌های هوشمند با افسردگی را چگونه می‌توان توجیه کرد؟
 

این روزها کمتر ‌دانش‌آموزی است که تلفن همراه نداشته باشد. چون قیمت‌ گوشی‌های هوشمند خیلی متنوع است، تقریباً اغلب خانواده‌ها از قدرت خرید این تکنولوژی برخوردارند. گوشی هوشمند به خودی خود ابزار مضری نیست، بلکه فایده و ضررش به طرز رفتار مصرف‌کننده بستگی دارد. بر اساس یافته‌های دکتر توئنج و همکارانش، نوجوانانی که روزانه بیش از چهار پنج ساعت در فضای مجازی وقت می‌گذرانند، ۷۱ درصد نسبت به کسانی که مصرف متعادل‌تری دارند، بیشتر به دام افسردگی گرفتار می‌شوند.

به‌‌ طورکلی، کسانی که روزانه بیش از دو سه ساعت در فضای مجازی به سر می‌برند، بیشتر به دام افسردگی گرفتار می‌شوند. شاید ادعا کنید که به خاطر رهایی از احساس افسردگی به ‌شبکه‌های اجتماعی پناه می‌برید، اما جالب است بدانید که افسردگی آن‌قدرها هم در ایجاد اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مؤثر نیست‌. پژوهشگران دریافته‌ اند که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی می‌تواند موجب ایجاد حالات افسردگی شود، اما خودِ افسردگی تأثیری در افزایش ساعات استفاده از شبکه‌های اجتماعی ندارد.
 

آیا میل بیشتری به استفاده‌ی مداوم از گوشی پیدا کرده‌اید؟
آیا بارها به خودتان قول داده‌اید که کمتر از گوشی استفاده کنید و همیشه هم قولتان را شکسته‌اید؟
آیا گوشی به همه‌ی فکر و ذکر زندگی‌تان تبدیل شده است؟
آیا هر وقت که دچار احساسات منفی مانند اضطراب و افسردگی می‌شوید، سریعاً به استفاده از گوشی روی می‌آورید؟
آیا وقتی سرگرم گوشی می‌شوید، گذر زمان را حس نمی‌کنید؟
آیا اعتیاد به گوشی روی روابط اجتماعی و نمرات تحصیلی‌تان تأثیر گذاشته شده است؟
آیا نیاز بیشتری به ارتقای گوشی و نصب اپلیکیشن‌های جدید حس می‌کنید؟
آیا وقتی اینترنت قطع می‌شود، احساس خشم، استرس و بی‌ قراری می‌کنید؟
اگر پاسخ تان به حداقل ۴ مورد از پرسش‌های بالا مثبت است، پس حتماً باید در طرز استفاده‌ تان از گوشی‌های هوشمند تجدید نظر کنید.
 

اعتیاد به گوشی‌های هوشمند دارای عوارض غیرمستقیم روی سلامت روحی‌ـ‌‌‌‌روانی است. ازجمله مهم‌ترین عوارض این پدیده که در بروز افسردگی نیز مؤثرند، می‌توان به انزوای اجتماعی و اختلالات خواب اشاره کرد.
 

تعامل رودررو موجب شادابی و حفظ روحیه می‌شود، اما متأسفانه به لطف گوشی‌های هوشمند کم‌رنگ شده است. اغلب دانش‌آموزان امروزی دوستی‌های مجازی و بعضاً کاذب را ترجیح می‌دهند، غافل از آنکه وقتی خودشان را از ارتباطات چهره به چهره محروم می‌کنند، روحشان پژمرده خواهد شد. به عبارتی، نوجوانانی که دوستی‌هایشان را به فضای مجازی محدود می‌کنند، بیشتر به سمت افکار منفی و خطرناک کشیده می‌شوند. این‌ در حالی است که سلامت روان با حضور فیزیکی در فعالیت‌های اجتماعی تقویت می‌شود. ضمناً اعتیاد به گوشی در روابط خانوادگی و فامیلی فاصله می‌اندازد. در جمعی که بقیه با گپ و گفت و بگوبخند وقت می‌گذرانند، کسی حوصله‌ی گوشی به دست‌ها را ندارد! چسبیدن به گوشی و نجوشیدن با جمع نه‌ تنها رفتاری بی‌ادبانه است، بلکه اطرافیان را رنجیده‌خاطر و رفته‌ رفته دور می‌کند.
 

وقتی سرتان تا دیروقت توی گوشی باشد، طبیعتاً صبح با خواب‌آلودگی از خواب بیدار خواهید شد. همین خواب ناکافی به‌ تنهایی دلیل محکمی برای افزایش شیوع افسردگی در بین دانش‌آموزان است. استفاده از گوشی در رختخواب موجب بی‌نظمی در الگوی طبیعی خواب می‌شود. در مطالعات مختلفی ثابت شده است که نور نمایشگر گوشی ترشح ملاتونین را متوقف می‌کند. ملاتونین هورمونی خواب‌آور است که روی تنظیم‌ ساعت بیولوژیکی بدن تأثیر دارد. بیشترین میزان این هورمون طی شب و در پاسخ به تاریکی ترشح می‌شود؛ اما اگر موقع خواب به صفحه‌ی گوشی چشم بدوزید، نور مصنوعی نمایشگر با نور طبیعی روز اشتباه گرفته می‌شود و درنتیجه ملاتونین کافی در بدن تان تولید نخواهد شد؛ یعنی حتی وقتی تصمیم به خواب بگیرید، باز هم ممکن است که دیر خوابتان ببرد. به‌طورکلی، کسانی که شب‌ها به‌ اندازه‌ی کافی نمی‌خوابند، علاوه بر افسردگی در معرض ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی، کاهش تمرکز و ضعف حافظه نیز قرار دارند.

منبع : سایت رشد