خانواده درمانی، یکی از روش های پویایی است که دیگر اعضای خانواده را در درمان فرد مبتلا به اختلال روانی، فعال می کند. 
 

گروه درمانی، درمان زناشویی و خانواده درمانی

برخی درمان ها روی بیش از یک درمانجو در یک زمان تمرکز می کنند. در گروه درمانی، گروهی از افراد نامربوط باهم درمان می شوند. در خانواده درمانی، درمانجو خانواده است نه یک نفر در خانواده.


گروه درمانی

هنگامی که روان درمانگر چند درمانجو با مشکلات مشابه را دارد، مثل اضطراب، افسردگی، سازگاری با طلاق، فقدان مهارت های اجتماعی، معمولا درمان کردن آنها در گروه به جای جلسات فردی، عاقلانه به نظر می رسد. روش ها و خصوصیات گروه، نیازهای اعضا و جهت گیری نظری رهبر گروه را منعکس می کنند.
 
در روان کاوی گروهی، درمانجویان ممکن است رؤیاهای یکدیگر را تعبیر کنند. در گروه درمانجومدار، امکان دارد که آنها جو پذیرایی را برای خودکاری فراهم کنند. اعضای گروه های رفتاردرمانی ممکن است به طور مشترک محرک های اضطراب آور را حساسیت زدایی کنند با مهارت های اجتماعی را با هم تمرین کنند.
 
گروه درمانی از امتیازات زیر برخوردار است:
  1. گروه درمانی مقرون به صرفه است. معمولا گروه درمانی از درمان فردی ارزانتر است، زیرا درمانگران می توانند در یک زمان با چند درمانجو کار کنند.
  2.  گروه درمانی در مقایسه با درمان تک به تک، اطلاعات و تجربه بیشتری را برای درمانجویان تأمین می کند.
  3. رفتار مناسب حمایت گروهی کسب می کند. در مانجویان معمولا تأیید اعضای گروه را کسب می
  4. هنگامی که دچار مشکلاتی می شویم، تصور می کنیم با دیگران تفاوت داریم یا پست تر از آنها هستیم. ارتباط برقرار کردن با افرادی که مشکلات مشابهی دارند، اطمینان بخش است.
  5.  اعضای گروه که بهبودی نشان می دهند سایر اعضا را امیدوار می کنند.
  6. افراد زیادی به خاطر مشکلاتی در ارتباط برقرار کردن با دیگران در صدد درمان بر می آیند.
 
افرادی که به دلایل دیگری در صدد درمان بر می آیند، ممکن است از لحاظ اجتماعی نیز فروخورده باشند. اعضای گروه از فرصت تمرین کردن مهارت های اجتماعی در جو نسبتا بدون تهدید، برخوردارند. در گروهی که از مردان و زنان سنین مختلف تشکیل می شود، اعضای گروه می توانند کارفرمایان، کارمندان، همسران، والدین، فرزندان، و دوستان یکدیگر را نقش گزاری کنند.
 
اما گروه درمانی برای هرکسی مناسب نیست. برخی درمانجویان با درمان فردی بهتر پیش می روند. خیلی ها ترجیح می دهند مشکلات خود را برای گروه فاش نکنند، امکان دارد که آنها بیش از حد خجالتی باشند یا توجه فردی را بخواهند. درمانگر وظیفه دارد تأکید کند که افشاگری های گروه محرمانه نگه داشته خواهند شد، باید جو حمایت کننده ای را ایجاد کند، و اطمینان بدهد که اعضای گروه توجهی را که بدان نیاز دارند، کسب خواهند کرد.


درمان زناشویی

 درمان زناشویی به زوج ها کمک می کند تا با بهبود بخشیدن به ارتباط خود و مهارت های حل مشکل، روابط خود را بهتر کرده و تعارض ها را به صورت مؤثرتری مدیریت کنند. درمان زناشویی به اصلاح کردن عدم تعادل قدرت در رابطه کمک می کند، طوری که زوج ها بتوانند روش های دیگر ارتباط برقرار کردن با یکدیگر را که نیازهای هریک را محترم می شمارد، بررسی کنند. در زوج هایی که از خشونت خانوادگی صدمه دیده اند، همسری که قدرت کمتری در رابطه دارد معمولا همسر خشن و طرفدار زور است. به نظر می رسد که گاهی خشونت راهی برای جبران کردن ناتوانی در تقسیم کردن قدرت در جنبه های دیگر رابطه است.
 
رویکرد امروزی اصلی به درمان زناشویی بر اصول شناختی - رفتاری استوار است. این رویکرد مهارت های ارتباط، شیوه های حل و فصل کردن احساساتی مانند افسردگی و خشم، و روش های حل کردن مشکلات را به زوج ها می آموزد .


خانواده درمانی

خانواده درمانی نوعی گروه درمانی است که در آن یک یا چند خانواده، گروه را تشکیل می دهند. خانواده درمانی را می توان از دیدگاه های نظری مختلف اجرا کرد. یکی از این دیدگاه ها رویکرد سیستم هاست، که طى أن خانواده بر حسب سیستم عامل ها در نظر گرفته می شود. خانواده درمانگر به خانواده کمک می کند تا سیستم را طوری تغییر دهد که خانواده به وسیله آن به گونه ای عمل کند که رشد اعضای خانواده و واحد خانواده به صورت یک کل را ارتقا دهد (پروچاسکا و نورکراس، ۱۹۹۹).
 
اعضای خانواده ای که عزت نفس پایینی دارند اغلب نمی توانند نگرش ها و رفتارهای مختلف را در اعضای دیگر خانواده تحمل کنند. ارتباط معیوب درون خانواده نیز مشکلاتی را ایجاد می کند. علاوه بر این، معمولا خانواده «بیمار معلوم» را معرفی می کند - یعنی، عضوی از خانواده که مشکل دارد و تمام دردسرها را ایجاد می کند. اما خانواده درمانگران معمولا فرض می کنند که بیمار معلوم بلاگردانی برای مشکلات دیگر درون و بین اعضای خانواده است. این نوعی اسطوره است: سیب بد - یا بیمار معلوم - را عوض کنید - و بشکه - یا خانواده - بار دیگر وظایف خود را انجام خواهد داد.
 
خانواده درمانگر - که معمولا در این حوزه تخصص دارد - سعی می کند به خانواده آموزش دهد به صورت مؤثرتری ارتباط برقرار کند و رشد و استقلال را در هر عضو خانواده ترغیب می کند.
 
نویسنده: جفری نوید و اسپنسر راتوس
 
منبع: کتاب «بهداشت روانی»