همه آنچه از افسردگی تابستانی باید بدانید (بخش اول)

به‌هم‌خوردن برنامه‌ها و تغییر ناگهانی روال عادی زندگی، ممکن است به بروز افسردگی در انسان بینجامد. در تابستان اغلب برنامه‌های ما به هم می‌ریزد.
 

آیا تابه‌حال دربارهٔ افسردگی تابستانی شنیده‌اید؟ هرچند که فصل تابستان در ذهن عموم افراد، فصلی برای استراحت، سفرهای تفریحی و بازیابی انرژی است، در واقعیت زندگی، روزهای گرم می‌تواند مشکلاتی را هم برای روحیهٔ انسان ایجاد کند. اگر همیشه عاشق فصل تابستان بوده‌اید و خاطرات خوبی در این فصل دارید، حتما از این موضوع تعجب کرده‌اید. شاید با خودتان بگویید: «افسردگی پاییزی شنیده بودم؛ اما افسردگی تابستانی دیگر چه صیغه‌ایست؟» آغاز تابستان بهانه‌ای شد تا در یک مقاله موضوع افسردگی تابستانی را از نظر علمی بررسی کنیم. به این ترتیب می‌توانیم، از بروز افسردگی‌های ناخواسته در روزهای گرم تابستان جلوگیری کنیم و روزهای بهتری در پیش داشته باشیم. 

آخرین رؤیایی که دربارهٔ تابستان داشته‌اید چه بوده است؟ یک سفر ساحلی و شنا در دریا؟ جوجه درست‌کردن در فضای باز؟ کمپینگ، چادرزدن و خوابیدن در جنگل و زیر آسمان شب؟ شب‌نشینی در پارک همراه با خانواده؟ همهٔ ما از کودکی عادت کرده‌ایم برای تفریحات تابستانهٔ خود برنامه‌های زیادی بچینیم و بیشترین بهره را از این فصل گرم و دل‌انگیز ببریم. اما چه اتفاقی می‌افتد که ناگهان افسرده می‌شویم و همهٔ این رؤیاهای شیرین را فراموش می‌کنیم؟ پاسخ این سؤال ساده است؛ ما دچار «افسردگی تابستانی» می‌شویم.
 

افسردگی تابستانی نوعی اختلال و بیماری روحی است، که در فصل گرم تابستان بروز می‌کند. این آشفتگی از نوع اختلالات عاطفیِ فصلی به شمار می‌آید. ابتلا به اختلالات عاطفیِ فصلی در انسان‌ها، اغلب در فصول سردی مانند زمستان اتفاق می‌افتد؛ اما حدود ۱۰ درصد از مردم معمولا در تابستان به این نابه‌سامانی روحی دچار می‌شوند. دانشمندان و روان‌شناسان، افسردگی در فصل تابستان را به‌عنوان نوعی اختلال عاطفی روحیِ معکوس می‌شناسند. ابتلا به افسردگی در فصلی مانند تابستان، معمولا به‌ طور تصادفی رخ نمی‌دهد. این اختلال هر سال در یک زمان مشخص تکرار می‌شود و الگوی مشخصی دارد. چنین مشکل روحی روشنی را معمولا می‌توانیم با توجه به الگوهای مشخصی که دارد، شناسایی کنیم.

اختلال عاطفی روحی تابستانی بر تعداد کمی از مردم دنیا تأثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین پژوهش‌های علمی گسترده‌ای دربارهٔ آن صورت نگرفته است. اما نتایجِ به‌ دست‌آمده از بررسی‌های محدودی که انجام شده، نشان می‌دهد که سلامت ذهنی افرادِ مبتلا به افسردگی تابستانی، معمولا با افزایش دمای هوا کاهش می‌یابد. فراموش نکنید که توجه به این مشکل ذهنی نیز، مانند سایر مشکلات روانی بسیار اهمیت دارد و بهتر است، اقدامات لازم برای درمان آن صورت گیرد.
 

جامعهٔ پزشکی و روان‌شناسی، عوامل گوناگونی را در ابتلا به اختلال عاطفی فصلی معکوس مؤثر دانسته است. از نظر پزشکان و پژوهشگران، این عوامل به‌خوبی نشان می‌دهد که چرا با وجود آب و هوای گرم و تابش طولانی‌مدت آفتاب، فردی احساس افسردگی می‌کند؟! در واقع، مشخص شده است روحیهٔ مردم همان‌قدری که در برابر آب و هوای سرد حساس است، ممکن است نسبت به آب و هوای گرم نیز واکنش نشان دهد.
 

در طول زمستان، افرادی که در نیمکرهٔ شمالی زندگی می‌کنند، ساعت‌های کوتاهی در طول ماه می‌توانند از نور خورشید بهره ببرند. به همین دلیل، در طی این ماه‌ها احتمال ابتلا به افسردگی فصلی برای ساکنان نیمکرهٔ شمالی بیشتر می‌شود. اما چگونه ممکن است، افراد به‌خاطر افزایش نور آفتاب دچار افسردگی شوند؟ بدن در مقابل نور خورشید، هورمون ملاتونین تولید می‌کند. مقدار این هورمون کلیدی در بدن با کاهش نور خورشید در طول روز کاهش می‌یابد و بر سلامت ذهنی فرد تأثیر می‌گذارد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که افزایش بیش از حد نور خورشید و تولید هورمون ملاتونین در بدن نیز، باعث اختلال در چرخهٔ خواب روزانهٔ افراد می‌‌شود. با به‌هم‌خوردن ریتم خواب روزانه، افسردگی آغاز می‌شود. از ملاتونین معمولا به‌عنوان هورمون خواب نیز یاد می‌شود. اما فراموش نکنید که یک هورمون مهم دیگر نیز بر شرایط روانی بدن تأثیرگذار است. این هورمون سروتونیناست. بدون تولید ملاتونین کافی نیز، سطح سروتونین از حالت تعادل خارج می‌شود. جالب است بدانید که هورمون سروتونین نیز به‌عنوان تنظیم‌کنندهٔ خلق‌وخو شناخته می‌شود. با به‌هم‌خوردن تعادل این هورمون‌ها یک اثر دومینویی رخ می‌دهد. اثر دومینویی به‌معنای توالیِ به‌هم‌‌پیوستهٔ رخدادهایی است که پشت سر هم و در زمان‌های بسیار کوتاهی اتفاق می‌افتند. زمانی که تولید ملاتونین مختل می‌شود، تعادل تولید سروتونین نیز به هم می‌ریزد. همین امر باعث ایجاد خطر ابتلا به افسردگی و اختلال در خلق‌و‌خو می‌شود.

همهٔ برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که اجرای آن‌ها را در فصل تابستان در نظر داریم، شامل هزینه می‌شود. سفرهای تابستانی، تعطیلات آخر هفته، نگهداری از کودکانی که مدرسه‌شان تعطیل شده و باید مدت‌زمانی را بدون ما در خانه بمانند و سایر عوامل این‌چنینی، همه و همه شامل هزینه می‌شوند. به این ترتیب، تابستان فصل گران‌قیمتی برای ما به شمار می‌رود. افزایش هزینه‌ها ممکن است روحیهٔ ما را تضعیف کند و به خلق‌وخوی ما آسیب برساند. فراموش نکنید در کشورهای گرم‌تر، هزینهٔ پرداخت قبوض برق برای مصرف تجهیزات تهویهٔ هوا نیز به فهرست بی‌شمار هزینه‌ها افزوده می‌شود.

به‌هم‌خوردن برنامه‌ها و تغییر ناگهانی روال عادی زندگی، ممکن است به بروز افسردگی در انسان بینجامد. در تابستان اغلب برنامه‌های ما به هم می‌ریزد. به‌ ویژه اگر فرزندانی داشته باشیم، ناگزیریم برای رسیدگی به آن‌ها وقت بیشتری صرف کنیم؛ زیرا مدرسه‌ها تعطیل شده و خیال‌مان از بابت مشغولیت بچه‌ها راحت نیست. تنها همین مورد می‌تواند، روال معمول زندگی ما را به هم بریزد و باعث عقب‌افتادن برنامه‌های جدی زندگی‌مان شود. به این ترتیب، اگر از آن دسته افرادی باشیم که وفاداربودن به جریان عادی زندگی برایمان اهمیت زیادی دارد و مسئولیت‌های سنگینی بر عهدهٔ ما قرار گرفته است، احتمالا در چنین شرایطی دچار افسردگی و خشم خواهیم شد.

به علاوه، اگر شغلی تمام‌ وقت داشته باشیم، احتمالا عملی‌کردن همهٔ برنامه‌های مورد علاقه‌ مان در تابستان دشوار است. از یک سو، تمایل به گذراندن تعطیلات رؤیایی داریم و از سوی دیگر، باید به برنامه‌های کاری خود رسیدگی کنیم. همین امر باعث می‌شود برنامهٔ استراحت و خواب خود را در روزهای آخر هفته‌ به‌خاطر تحقق رؤیاهای تابستانی‌مان به هم بزنیم. در نتیجه، ترکیبی از برنامه‌های گوناگون شامل برنامه‌های کاری، تفریح‌های شبانه، تعطیلات آخر هفته و مهمانی‌های تابستانی باعث شلوغ‌شدن اوقات‌مان می‌شود. در چنین وضعیتی، احتمالا دچار سرگردانی می‌شویم و از خیلی کارها عقب می‌مانیم. برنامهٔ خواب‌مان به هم می‌خورد و در نتیجه، دچار افسردگی و اختلال هورمونی خواهیم شد.

ادامه دارد...

منبع: سایت چطور