مقدمه

پیش از این دانشمندان بر این باور بودند که وقتی انسان به سن بزرگسالی رسید، رشد و تولید سلول های مغزی نیز متوقف می شوند. خوشبختانه پژوهش های جدید نشان داده که این نظریۀ مرسوم و قدیمی، به هیچ عنوان صحیح نیست. امروزه تحقیقات ثابت کرده با بالا رفتن سن، تولید سلول های مغزی جدید می تواند ادامه یابد و حتی اگر انسان در اثر افزایش سن برخی سلول های عصبی خود را از دست دهد، امکان باز گرداندن و جایگزین کردن آن ها با سلول های جدید وجود خواهد داشت. به منظور تحریک مغز برای رسیدن به این مطلوب لازم است در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد نموده و یک سبک زندگیِ سالم را برای خود انتخاب کنید. عاداتی مانند ورزش منظم و فعالیت های کاهنده استرس، می توانند بسیار کمک کننده باشند. همچنین می توانید با دور نگه داشتن خود از مصرف دخانیات و الکل و مدیریت وضعیت سلامت خود مانند فشار خون و اختلالات خلقی، از سلول های قدیمی مغزتان محافظت کنید.
 

1. ورزش منظم را در برنامه خود بگنجانید

ورزش تنها برای تقویت عضلات مفید نیست، بلکه به همان اندازه و بلکه بیشتر برای مغزتان مفید است. ورزش هایی همچون شنا، دوی قدرتی، پیاده روی و ... را در برنامه روزمره خود قرار دهید. مثلاً می توانید پنج روز در هفته و روزانه 30 دقیقه پیاده روی کنید.
 
تحقیقات نشان داده انجام ورزش هایی که جزء ورزش های ایروبیک محسوب می شوند، مانند شنا و پیاده روی و دویدن، بیش از دیگر ورزش ها، در دراز مدت می توانند بدن را برای رشد و تولید سلول های مغزی تحریک کنند.
 
سعی کنید با توجه به وضعیت بدنی و علاقه خود یک یا چند ورزش ایروبیک را انتخاب کرده و به صورت منظم و همیشگی آن را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
 

2. از فعالیت های کاهنده استرس غافل نشوید

فعالیت هایی که استرس را کاهش داده و حس بهزیستی به شما می دهند، می توانند موجب تولید سلول های جدید مغزی گردند. سعی کنید روزانه حداقل چند دقیقه این فعالیت ها را انجام دهید تا فشار بر مغزتان کاهش یافته و احساس نشاط و راحتی کنید. برخی از این فعالیت ها عبارتند از:

- انجام حرکات یوگا یا مدیتیشن
- انجام یک فعالیت تفریحی ویا خلاقانه
- مطالعه
- شنیدن موسیقی های آرامش بخش
- افزایش صمیمیت با دوستان و خانواده

برخی تحقیقات نشان داده داشتن یک رابطه جنسی سالم و با کیفیت می تواند به تولید سلول های مغزی کمک کند. دانشمندان معتقدند علت این تأثیر به خاطر اثر رابطه جنسی بر کاهش میزان استرس و اضطراب است.
 

3.ذهنتان را ورزش دهید

وقتی ماهیچه های ذهنی تان را ورزش دهید، مغزتان تحریک می شود تا سلول های جدید تولید کند. تلاش کنید تا با تمرکز و یا مواجه نمودن ذهن خود با محرک ها و ایده های جدید، آن را به چالش بکشید.  برخی از فعالیت هایی که می توانند چنین موقعیتی را فراهم کنند عبارتند از:

- انجام بازی های ویدیویی سه بعدی
- یادگیری یک مهارت جدید و یا مطالعه در مورد موضوعی که اطلاعاتی در موردش ندارید
- استفاده از دست چپ برای راست دستان و دست راست برای چپ دستان برای انجام فعالیت های سادۀ روزمره، مانند مسواک زدن، خوردن و یا نقاشی کردن
 

4. غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان و اسیدهای چرب امگا3 مصرف کنید

غذاهای غنی از آنتی اکسیدان می توانند از آسیب به سلول های مغز پیشگیری نموده و همچنین به رشد و تولید سلول های جدید کمک کنند. اسید های چرب امگا3 نیز که در غذاهایی چون ماهی و بذر کتان یافت می شود، می تواند در حفظ سلامت مغز مفید باشد. پس سعی کنید غذاهای مقوی مغز را در رژیم غذایی خود بگنجانید. برخی از این مواد غذایی عبارتند از:

- روغن های گیاهی
- مغزها و دانه ها
- سبزیجات با برگ های سبز
- کورکومین (رنگدانه ای به رنگ زرد که در ادویه هایی مانند زردچوبه یافت می شود)
- چای سبز
- کاکائو
- ماهی های چرب مانند ماهی تن و سالمون
 

5. کالری کمتری مصرف کنید

رژیم غذایی سرشار از کالری، خصوصاً اگر کالری حاصل از مصرف چربی باشد، ممکن است توانایی مغز برای تولید سلول های جدید را کاهش دهد. بعلاوه، محدود نمودن میزان کالری مصرفی، مغز را به تولید سلول های جدید تحریک می کند. برای چگونگی کاهش مصرف کالری می توانید با پزشک و یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
 
تحقیقات نشان داده محدود نمودن مصرف کالری به نحوی که تنها به اندازه 70 درصد مصرف معمول خود، کالری مصرف کنید، می تواند مزایایی برای مغز شما به همراه داشته و همچنین به سلامت عمومی تان نیز کمک کند.
 
البته کاهش مصرف کالری حتماً باید زیر نظر پزشک و متخصص تغذیه انجام شود.
 

6. از مصرف دخانیات اجتناب کنید

مصرف دخانیات نه تنها موجب تخریب سلول های مغز می شود، بلکه می تواند مانع تولید سلول های جدید نیز گردد. با دور ماندن از دخانیات به حفظ سلامت مغز و بدنتان کمک کنید. اگر در حال حاضر سیگاری هستید و یا قلیان می کشید، بهتر است از همین امروز به فکر ترک باشید.
 
اگر احساس می کنید خودتان قادر به ترک سیگار نیستید، بهتر است موضوع را با یک متخصص در میان بگذارید.
 

7. یک زندگی اجتماعی فعال داشته باشید

گذراندن وقت با دوستان و بستگان نه تنها لذت بخش است، بلکه برای مغزتان نیز مفید است. اجتماعی بودن موجب می شود ارتباطات میان سلول های مغزی شما فعال بمانند.
  
پیشگیری از کاهش چنین ارتباطاتی با در امان ماندن از بیماری هایی همچون آلزایمر و زوال عقل، ارتباط دارد.
 
حتی اگر به دلیل شرایط زندگی نمی توانید با دوستان خود باشید، این ارتباط را از طریق تلفن و یا حتی فضای مجازی حفظ کنید.
 

8. فشار خون و سطح کلسترول خونتان را مدیریت کنید

فشار خون بالا و سطح بالای کلسترول بد (LDL)، هر دو با کاهش عملکرد مغز مرتبط هستند. برای اینکه مغزتان را جوان و سالم نگه دارید، همیشه این دو فاکتور اساسیِ سلامتی را چک کنید. برخی عوامل مؤثر بر فشار خون و سطح کلسترول سالم عبارتند از:

- رژیم غذایی سالم و متعادل
- ورزش زیاد و منظم
- محدوده وزن نرمال
 
در صورتی که فشار خون و یا سطح کلسترول خونتان بالاست، با تجویز پزشک، دارو مصرف کنید.

برخی دیگر از عوامل مؤثر در محافظت از مغز و کمک به رشد سلول های جدید مغزی عبارتند از:

- محافظت از سر در هنگام انجام ورزش ها و یا فعالیت های خطرناک
- خواب کافی
- پیشگیری و درمان افسردگی و دیگر بیماری های خلقی
 
سید مصطفی سید آقامیری
منبع: سایت ویکی ها