روبرو شدن با چالش های میانسالی

میانسالی، شروع نقصان توان بدنی است. 
 

 اریک اریکسون بحران زندگی سال های میانسالی را به صورت زایندگی در برابر رکود توصیف کرد. زایندگی، فرایند کمک کردن به رشد کودکان یا اصلاح جامعه در کل است، مثلا با تلاش کردن برای پرورش دادن فرزندان خود فرد با انجام دادن کارهایی که به حال دیگران مفید واقع می شوند. در مقابل، رکود این است که فرد به جای تلاش کردن برای استفاده از وقت به صورت ثمربخش، فقط وقت خود را می گذراند و کار مفیدی انجام می دهد؛ این به معنی حفظ کردن وضع موجود به جای پیشرفت کردن در زندگی است.
 
روان شناسان در چند دهه پیش، بر مفهومی که با عنوان نشانگان آشیانه خالی به آن اشاره می شد، تأکید زیادی می کردند. این مفهوم اغلب در مورد زنان به کار برده می شد. فرض بر این بود که وقتی کوچکترین فرزند زنان از دانشگاه فارغ التحصیل می شود، ازدواج می کند، یا از خانه نقل مکان می کند، احساس عمیق فقدان را تجربه می کنند. وسیعا فرض می شد که این احساس فقدان در زنانی بیشتر است که در خانه مانده بودند.
 
یافته های پژوهشی تصویر خوشبینانه تری را ترسیم می کنند. قطعا هنگامی که فرزندان خانه را ترک می کنند احساس فقدان ممکن است تجربه شود و این فقدان در مورد هر دو والد صدق می کند. رفتن فرزندان بعد از سال های زیاد وابستگی متقابل، برای والدین دشوار است. اما بسیاری از مادران از افزایش رضایت زناشویی و تغییرات شخصی بعد از اینکه فرزندان خانه را ترک کرده اند خبر می دهند.

رشد جسمانی هنگامی که به اواخر بزرگسالی می رسیم، می توانیم انتظار چند تغیر جسمانی را داشته باشیم که برخی از آنها مشکل ساز هستند. انعطاف پذیری پوست کمتر شده و همین طور چروکیده تر می شود. هنگامی که تولید ملانین، رنگدانه مسئول رنگ مو کاهش می یابد، مو خاکستری می شود. هنگامی که افراد پیر می شوند، از دست دادن مو نیز مخصوصا در مردان، شتاب می گیرد.
 
تغییرات مرتبط با سن در سیستم عصبی، زمان واکنش را افزایش می دهد به مقدار زمانی که طول می کشد تا به محرک پاسخ داده شود. برای مثال، رانندگان مسن برای پاسخ دادن به چراغ های راهنمایی، اتومبیل های دیگر، و شرایط متغیر جاده به زمان بیشتری نیاز دارند. هنگامی که مسن تر می شویم، سیستم ایمنی ما نیز کمتر به نحو مؤثری عمل می کند و ما را نسبت به بیماری هایی مانند سرطان آسیب پذیرتر می کند. سیستم های اندامی وخیم تر می شوند و سرانجام این تغییرات به مرگ می انجامد.

حواس نیز تحت تأثیر قرار می گیرند. افراد سالخورده با دقت کمتری می بینند و می شنوند. آنها به خاطر کاهش حس بویایی و چشایی، ممکن است برای طعم دار کردن غذا از چاشنی بیشتری استفاده کنند. تغییرات مرتبط با سن در بینایی معمولا در اواسط ۳۰ تا ۴۰ سالگی آغاز می شوند. عدسی های چشم شکننده می شوند، بنابراین کمتر می توانند روی حروف ریز یا اشیای مجاور تمرکز کنند. تغییرات دیگر پیری می توانند به مشکلات چشم، مانند آب مروارید و آب سیاه منجر شوند. آب مروارید عدسی را تیره می کند، متمرکز کردن نور روی شبکیه را مختل می سازد و به دید تار و کوری احتمالی منجر می شود. آب سیاه در اثر افزایش فشار در کره چشم ایجاد می شود و به سخت شدن کره چشم و کوری احتمالی می انجامد. این بیماری ها به وسیله دارو یا جراحی درمان می شوند. حس شنوایی نیز با افزایش سن، در مردان سریع تر از زنان، تحلیل می یابد. سمعک صداها را تقویت می کند و اغلب ضعف شنوایی شدید را جبران می نماید.
 
هنگامی که افراد پیر می شوند، جداره های ریه ها سخت می شوند و دیگر به راحتی دوران جوانی منبسط نمی شوند. بین ۲۰ تا ۷۰ سالگی، حجم ریه ممکن است به ۴۰ درصد یا بیشتر، کاهش یابد. اما ورزش منظم می تواند به مقدار زیاد از این کاهش جلوگیری کند.
 
وقتی که پیر می شویم، میزان سوخت و ساز، عمدتا به علت کاهش بافت عضلانی و افزایش چربی بدن، کاهش می یابد. عضله، کالری ها را بیشتر از چربی می سوزاند، یعنی میزان سوخت و ساز بیشتری دارد. هنگامی که افراد پیر می شوند، برای حفظ کردن وزن خود به کالری کمتری هم نیاز دارند و کالری های اضافی به صورت چربی ذخیره می شوند. بنابراین، افراد مسن اگر به اندازه دوران جوانی خود غذا بخورند، وزن بیشتری را کسب می کنند.
 
با افزایش سن، کارایی سیستم قلبی - عروقی کمتر می شود. قلب خون کمتری را پمپاژ می کند و رگ ها خون کمتری را منتقل می کنند.استخوان ها عمدتا از کلسیم تشکیل می شوند و در اوایل میانسالی تراکم خود را به تدریج از دست می دهند که به پوکی استخوان منجر می شود.تغییرات مرتبط با سن بر عملکرد جنسی و همین طور سایر زمینه های عملکرد تأثیر می گذارند. با این حال، افرادی که از لحاظ جسمانی سالم هستند قادرند از تجربه جنسی لذت ببرند. مردان و زنان مسن ممکن است علاقه کمتری به آمیزش جنسی داشته باشند که از قرار معلوم به سطح کمتر تستوسترون در هر دو جنس مربوط می شود. برای مثال، مردان مسن به زمان بیشتری برای رسیدن به نعوظ نیاز دارند. خیال پردازی جنسی نیز دیگر موجب نعوظ نمی شود بلکه تحریک مستقیم ضرورت دارد. تقریبا نیمی از مردان هنگام میانسالی و پیری حداقل در رسیدن به نعوظ مشکلاتی دارند. آنها برای رسیدن به ارگاسم نیز به زمان بیشتری نیاز دارند .

 رشد شناختی در بزرگسال چندین جنبه دارد - خلاقیت، عملکرد حافظه، و هوش. سالخوردگان معمولا در رابطه با عملکرد حافظه مشکلاتی دارند، مانند یادآوری اسامی افراد یا حل کردن مسئله های ریاضی. هنگامی که پیر می شویم، در حل کردن مسئله هایی که به هوش سیال نیاز دارند، مانند کنار هم چیدن قطعه های معما نیز با مشکلاتی روبرو می شویم. اما عملکرد در تکالیفی که به هوش متبلور نیاز دارند، از جمله مهارت های واژگان و توانایی به کار بردن دانش یا اطلاعات فراگیری شده، نسبتأ سالم می ماند. خوشبختانه، اغلب تکالیفی که در محیط کار با آنها روبرو می شویم، مانند تکالیفی که در آنها دانش انباشته شده خود را به کار می بریم، به هوش متبلور نیاز دارند.

بیماری آلزایمر، بیماری مغزی برگشت ناپذیر است که از مرگ سلول های مغز در چند منطقه آن ناشی می شود که به آهستگی اما به طور بی امان توانایی ذهنی افراد را زایل می کند. آخرین مراحل این بیماری به از دست دادن گویایی و توانایی کنترل کردن حرکت بدن و سرانجام به مرگ منجر می شود.
 
بیماری آلزایمر تقریبا ۱۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال و نیمی از افراد بالای ۸۵ سال را مبتلا می کند. ما بیماری آلزایمر را در قسمت مربوط به رشد شناختی منظور کردیم زیرا با تباهی فرایندهای ذهنی مانند حافظه، استفاده از زبان، قضاوت، و حل مسئله و تغییرات در شخصیت مشخص می شود. هنگامی که این بیماری پیشرفت می کند، افراد چهره های آشنا را تشخیص نمی دهند یا نام آنها را فراموش می کنند. در مرحله بسیار شدید، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر اصولا در مانده می شوند. آنها نمی توانند ارتباط برقرار کنند یا راه بروند، و برای رفتن به توالت و تغذیه نیازمند کمک هستند. بیماری آلزایمر عملکرد شغلی و اجتماعی را به طور جدی مختل می کند.
 
آلزایمر نوعی بیماری است نه بخش طبیعی فرایند پیری. عوارضی که این بیماری برای قربانیان آن و برای کسانی که از آنها مراقبت می کنند، عموما همسرانی که خودشان با چالش های پیری دست به گریبان هستند، بی شمار است.
 
علت های بیماری آلزایمر نامعلوم هستند، اما شواهد اخیر به دخالت ژنتیک اشاره دارند. دانشمندان به نقش ژن هایی که تولید پروتئین درگیر در تشکیل رسوبات مغز را تنظیم می کنند، مشکوک هستند.

 اریکسون اواخر بزرگسالی را به صورت مرحله انسجام خود در برابر ناامیدی توصیف کرد. چالش اساسی، حفظ کردن این عقیده است که زندگی در صورت مرگ اجتناب ناپذیر، با معنی و ارزشمند است. انسجام خود از خردمندی حاصل می شود.
 
شایع ترین مشکل هیجانی که در اواخر بزرگسالی روی می دهد افسردگی است. خودکشی در بین سالخوردگان بسیار بیشتر از گروه های جوان تر است. به رغم تغییراتی که با پیری همراه هستند، اغلب افراد سالخورده می گویند به طور کلی از زندگی خود راضی هستند.
 

نویسنده: جفری نوید و اسپنسر راتوس

 
منبع: کتاب «بهداشت روانی»